Theo thống kê, số trẻ em mắc tự kỷ đang ngày càng tăng. Tự kỷ là một rối loạn phát triển xuất hiện từ sớm và có thể ảnh hưởng kéo dài đến cả cuộc đời của trẻ. Nếu trẻ chẳng may mắc chứng bệnh này thì bố mẹ không nên quá lo lắng, bởi hiện nay đã có nhiều cách chữa bệnh tự kỷ cho trẻ.
1. Tự kỷ là gì?
Tự kỷ là một tập hợp các rối loạn phát triển lan tỏa theo nhiều mức độ khác nhau, thường khởi phát sớm trước 3 tuổi và diễn biến kéo dài. Tự kỷ ở trẻ em được cho là bệnh lý của não do có liên quan đến rối loạn phát triển thần kinh (có thay đổi cấu trúc tiểu não, thùy thái dương, thùy trán, bất thường về sinh hóa thần kinh, thiếu hoạt hóa cấu tạo lưới) do có bất thường về gen.
Tỉ lệ trẻ mắc tự kỷ có xu hướng tăng trong những năm gần đây, tần suất gặp khoảng 1/100 trẻ, trẻ trai bị nhiều hơn trẻ gái từ 4 – 6 lần. Biểu hiện chung của chứng tự kỷ thể hiện trong 2 lĩnh vực là kém tương tác xã hội, kém giao tiếp và có hành vi bất thường.
Nếu bố mẹ có con mắc chứng tự kỷ thì không nên quá lo lắng, bởi hiện nay đã có nhiều phương pháp chữa tự kỷ cho trẻ như phương pháp y sinh học, liệu pháp tâm lý, tăng cường chức năng não cho trẻ, ...
2. Nguyên nhân của bệnh tự kỷ ở trẻ là gì?
Hiện vẫn chưa biết được chính xác nguyên nhân gây ra bệnh tự kỷ ở trẻ. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy bệnh tự kỷ có liên quan đến di truyền và tác động của môi trường sống.
- Di truyền: sự phát triển mất cân đối của não do một số gen gây ra làm tổn thương não. Tự kỷ có khuynh hướng di truyền trong gia đình, một đứa trẻ có thể thừa hưởng căn bệnh này từ bố mẹ. Nguy cơ trẻ mắc bệnh tự kỷ cao hơn nếu trong gia đình có anh chị em mắc bệnh.
- Môi trường: trong thai kỳ, nếu mẹ thường xuyên tiếp xúc với nhiều chất độc hại như rượu bia, ma túy, thuốc lá, ... làm tăng nguy cơ trẻ mắc tự kỷ sau khi sinh. Tình trạng sức khỏe người mẹ khi mang thai, trẻ sinh thiếu tháng, bị ngạt, mắc bệnh trong bào thai, ... đều có nguy cơ làm tăng tỉ lệ mắc tự kỷ khi trẻ sinh ra. Ngoài ra, tự kỷ còn liên quan đến các bệnh khác như bại não, hội chứng Down, loạn dưỡng cơ, ...
3. Nhận biết dấu hiệu tự kỷ ở trẻ
Nhiều bậc cha mẹ nghĩ con mình bị tự kỷ khi thấy trẻ thích ngồi một mình, không thích tiếp xúc với người lạ, trên 2 tuổi mà chưa biết nói. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào những dấu hiệu này sẽ dễ bị nhầm lẫn với trầm cảm hoặc chậm nói đơn thuần, dẫn đến việc chậm trễ trong chữa bệnh tự kỷ cho trẻ.
Các bậc phụ huynh nên lưu ý đến 3 nhóm dấu hiệu chính sau:
Nhóm dấu hiệu kém tương tác xã hội:
- Không phản ứng khi ba mẹ gọi khi đã được 1 tuổi
- Tiếp xúc mắt kém, không nhìn thẳng vào mắt người đối diện khi trò chuyện
- Thích ngồi chơi một mình, không thích được bế, vuốt ve
- Không giao lưu với ba mẹ, người thân
- Trẻ không biết làm thế nào để thể hiện sự quan tâm với người khác
Nhóm dấu hiệu kém giao tiếp
- Chậm nói, không biết nói
- Giọng nói không có ngữ điệu
- Lặp đi lặp lại một cụm từ
- Dùng đại từ nhân xưng lộn xộn
- Trẻ không làm các hành động như vẫy tay, chỉ tay
- Nhắc lại máy móc lời người khác mà không hiểu ý nghĩa
- Chỉ thích chơi vài trò đơn điệu
Nhóm dấu hiệu bất thường hành vi:
- Thực hiện các hành vi lặp lại như vỗ tay, lắc lư, xoay tròn
- Chơi các trò chơi đơn điệu
- Có thói quen cứng nhắc như xem tivi đọc sách, ăn món yêu thích
- Quan tâm đến một chi tiết trên tổng thể đồ vật
- Trẻ cực kỳ nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh
- Không thể chơi các trò chơi cần trí tưởng tượng như đóng kịch, ...
- Thái độ, hành vi hung hăng với bản thân và những người xung quanh
- Thời gian tập trung ngắn
Nếu bố mẹ phát hiện trẻ có các dấu hiệu trên, nên sớm đưa trẻ đến khám để được có cách chữa bệnh tự kỷ sớm cho trẻ.
4. Cách chữa bệnh tự kỷ cho trẻ
Nếu phát hiện và chữa bệnh tự kỷ cho trẻ sớm sẽ đem lại hiệu quả cao hơn, giúp trẻ nhanh chóng hòa nhập với xã hội và có cơ hội phát triển bản thân.
Chữa tự kỷ bằng phương pháp y sinh học
- Hóa dược: Hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc hiệu để chữa bệnh tự kỷ cho trẻ. Mặc dù vậy, bác sĩ có thể kê đơn cho trẻ thuốc để điều trị triệu chứng liên quan đến tự kỷ như động kinh, rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, hành vi hung hăng, tự hủy hoại, ... Các thuốc này có thể gây ra tác dụng không mong muốn nghiêm trọng, do đó chỉ nên dùng khi có chỉ định và thường xuyên đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe để đánh giá hiệu quả của thuốc.
- Vật lý trị liệu: là cách chữa bệnh tự kỷ qua cơ chế hoạt hóa một số cơ quan kém hoặc không được hoạt động ở trẻ tự kỷ. Phương pháp này giúp trẻ làm các động tác phức tạp như vận động chéo của chân và tay, vận động tinh của bàn tay, vận động cơ quan phát âm, ... Ngoài ra, chữa tự kỷ theo phương pháp này có thể loại bỏ một số hành vi đặc trưng của tự kỷ và thay bằng các hành vi tích cực hơn.
- Bấm huyệt: Đây là một phương pháp hỗ trợ chữa bệnh tự kỷ cho trẻ đã được chứng minh là có hiệu quả. Thời gian điều trị của phương pháp này khá dài, tuy nhiên trẻ sẽ có những thay đổi tích cực như nói được một số từ và hợp tác với người lớn, chơi với bạn bè.
- Oxy cao áp: Đây là cách chữa bệnh tự kỷ được áp dụng nhiều ở các nước phát triển. Trẻ được đặt trong một môi trường oxy tinh khiết (gần như 100%) với áp suất cao, lượng oxy sẽ thấm qua da và hòa tan vào máu. Điều này làm cho lượng oxy trong máu cao hơn rất nhiều so với bình thường. Một số vùng não của trẻ tự kỷ có tốc độ tuần hoàn máu chậm hơn so với trẻ bình thường. Ngoài ra, trẻ có thể có các biểu hiện như viêm thần kinh, viêm dạ dày ruột, giảm khả năng vận chuyển oxy đến tế bào và mô cơ thể. Do đó, liệu pháp oxy cao áp sẽ cung cấp nhiều oxy hơn cho não, tăng tạo các mạch máu mới, kháng viêm, tăng lưu lượng oxy đến tế bào và cơ quan.
- Tế bào gốc: Phương pháp chữa tự kỷ bằng tế bào gốc vẫn còn đang trong giai đoạn nghiên cứu.
Liệu pháp tâm lý
- Liệu pháp can thiệp tâm thần vận động: sẽ giúp trẻ tự kỷ có thể phối hợp các chức năng tâm lý rời rạc để thực hiện các hoạt động tâm lý có ý nghĩa. Ngoài ra, phương pháp chữa tự kỷ này còn giúp tăng khả năng hợp tác của trẻ. Ứng dụng phân tích hành vi là một phương pháp can thiệp cho trẻ tự kỷ được quan tâm nhiều nhất, biện pháp này giúp hiểu rõ hành vi của trẻ.
- Liệu pháp chỉnh âm và trị liệu ngôn ngữ: là một trong những phương pháp quan trọng để chữa bệnh tự kỷ cho trẻ. Mục tiêu của phương pháp này là giúp trẻ nói lưu loát, giao tiếp được với mọi người và hiểu ý nghĩa của lời nói.
Phương pháp tăng cường chức năng não bộ cho trẻ
Trí nhớ là một quá trình hoạt động của não nhằm ghi nhận, lưu giữ và gợi nhớ lại thông tin khi cần thiết. Do đó, ngoài các cách chữa bệnh tự kỷ ở trên thì bố mẹ nên chú ý đến việc chăm sóc não bộ của trẻ bằng cách đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý, cung cấp đầy đủ vitamin và các yếu tố vi lượng tốt cho sự phát triển của não bộ.
Phương pháp luyện tập tại nhà cho trẻ tự kỷ
- Hỗ trợ trẻ tăng tương tác với thế giới bên ngoài: những người thân trong gia đình không nên làm trẻ cảm thấy khác biệt so với những đứa trẻ khác, cần xem trẻ như một đứa trẻ bình thường, cho trẻ hòa nhập với môi trường xung quanh, tăng tương tác xã hội của trẻ.
- Chú ý đến những sở thích và những điều trẻ quan tâm: bắt đầu từ việc mua những món đồ trẻ thích và khuyến khích trẻ chơi, khi trẻ chơi quen rồi thì hãy cất món đồ đó đi. Ban đầu, đưa đồ chơi nếu trẻ đòi bằng hành động. Sau đó, cha mẹ hãy giả vờ không hiểu hành động của trẻ để thúc đẩy trẻ nói chuyện để lấy được món đồ chơi.
- Sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu khi giao tiếp với trẻ: điều này sẽ giúp trẻ tự kỷ dễ nắm bắt hơn, giúp trẻ nắm bắt được những từ mới và vận dụng dễ dàng.
- Dùng thiết bị công nghệ để hỗ trợ điều trị trẻ tự kỷ tại nhà: khi áp dụng các công cụ trực quan, trẻ cảm thấy vui hơn khi tìm hiểu, đặc biệt khi tập nói.
- Giao tiếp bằng ánh mắt với trẻ.
- Hãy để trẻ có không gian riêng hơn.
- Hãy tin tưởng trẻ
Với mong muốn chăm sóc tốt hơn sức khỏe tinh thần cho người lớn và trẻ em, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec chính thức đưa Trung tâm Điều trị kỹ thuật cao bại não & tự kỷ đi vào hoạt động với các dịch vụ thăm khám, phát hiện, điều trị tự kỷ bằng các phương pháp tâm lý, âm nhạc, thiền, yoga... Vinmec cũng đang triển khai nghiên cứu ghép tế bào gốc chữa tự kỷ với nhiều kết quả tích cực.Vinmec là một trong số ít trung tâm y tế trên thế giới nghiên cứu chuyên sâu về ghép tế bào gốc điều trị tự kỷ. Do được đầu tư mạnh mẽ và bài bản nên tuy đi sau nhưng các nghiên cứu tại Vinmec được nhận định mang kết quả còn tích cực hơn.Trong khi thế giới sử dụng phổ biến cách “bơm” tế bào gốc vào tĩnh mạch khiến lượng tế bào này bị “pha loãng” trong hệ tuần hoàn, tỷ lệ đến được não không nhiều thì Vinmec lại thực hiện bằng cách truyền qua khoang cột sống, kết nối trực tiếp với não, giúp mật độ tế bào tiếp cận não cao hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
