Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Ma Văn Thấm - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc. Bác nguyên là giảng viên Bộ môn Nhi trường Đại học Y Dược Thái Nguyên, bác sĩ điều trị Khoa Hồi sức cấp cứu - sơ sinh Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên. Bác có thế mạnh trong lĩnh vực Nội nhi: Hô hấp, tiêu hóa, dinh dưỡng, Cấp cứu sơ sinh.
Giai đoạn sau khi rụng rốn ở trẻ sơ sinh là giai đoạn nhạy cảm. Những dấu hiệu bất thường ở rốn đều cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm. Nếu xuất hiện bất cứ dấu hiệu bất thường nào, mẹ nên đưa bé đến bệnh viện để kiểm tra.
1. Chăm sóc rốn trẻ sơ sinh sau khi rụng
Chăm sóc rốn sạch ngay sau khi sinh và những ngày đầu sau sinh có hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm khuẩn rốn.
Trước và sau khi chăm sóc rốn cho bé, cần phải rửa tay bằng nước sạch và xà bông kỹ. Có thể chăm sóc rốn cho trẻ ngay sau khi tắm cho bé sẽ tiện hơn, sau khi tắm bé xong; lau khô người cho bé kèm theo dùng bông gạc y tế đã được tiệt trùng thấm kỹ, nhẹ tay vùng rốn cho trẻ. Không nhất thiết phải tắm trẻ mỗi ngày, khi rốn chưa rụng, nên tắm theo tư thế "Đầu" và "Chân" để giữ rốn được khô.
Sau đó mặc quần áo sạch cho bé, giữ cho cuống rốn khô sạch bằng cách phủ ra ngoài là quần áo sạch hoặc hiện nay, trên thị trường có bán gạc chun quấn rốn cho bé đã được tiệt trùng, mỗi ngày thay một cái, dùng gạc chun quấn nhẹ sau khi đã đặt một miếng gạc sạch vào chỗ rốn đã thấm khô.
Trắc nghiệm: các chỉ số cần chú ý về sự phát triển thể chất của trẻ
Chiều cao, cân nặng của bé ở từng giai đoạn nên là bao nhiêu là bình thường, bao nhiêu là bất thường? Cùng ThS.BS Ma Văn Thấm điểm lại xem bạn đã nắm được các chỉ số phát triển thể chất của bé chưa nhé!Nội dung trắc nghiệm được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ y khoa, Ma Văn Thấm , chuyên khoa Nhi , Phòng khám Đa khoa Quốc tế Vinmec Dương Đông(Phú Quốc)
2. Cảnh giác với những dấu hiệu bất thường ở rốn trẻ sơ sinh
2.1 Rốn trẻ sơ sinh có mủ
Dấu hiệu nhận biết rất rõ ràng: Chân rốn sưng tấy, rốn trẻ sơ sinh có mùi hôi, ẩm ướt, chảy mủ. Những trường hợp viêm rốn có mủ nhẹ, mẹ có thể chăm sóc tại nhà bằng cách nặn hết mủ, dùng oxy già rửa rốn cho bé, lau khô, rắc bột kháng sinh, sau đó băng lại.
Tuy nhiên, nếu trẻ có những biểu hiện nặng hơn như sốt cao, bỏ bú, mệt mỏi..., mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời.
2.2 Viêm mạch máu rốn
- Sau khi bé chào đời, các mạch máu rốn gồm 2 động mạch, 1 tĩnh mạch sẽ xẹp và xơ hóa.
- Tuy nhiên, nếu không được vệ sinh đúng cách, vi khuẩn có thể xâm nhập vào mạch máu rốn, gây viêm nhiễm.
- Nếu nhận thấy bụng phía dưới rốn bị sưng phù, tấy đỏ, vuốt thành bụng theo chiều từ xương mu lên rốn sẽ có mủ chảy ra, bé có nguy cơ bị viêm động mạch rốn. Ngược lại,
- Nếu vuốt từ mỏm ức xuống thấy mủ chảy ra, nguy cơ bé bị viêm tĩnh mạch rốn rất cao.
- Trường hợp trẻ sơ sinh bị viêm tĩnh mạch rốn, vi khuẩn có thể tấn công sang các khu vực bên cạnh như gan, mật, từ đó dẫn đến nhiễm trùng huyết rất nguy hiểm.
2.3 Uốn ván rốn
Trẻ bị uốn ván rốn sẽ bị sốt, bỏ bú, sau đó cứng hàm, co cứng toàn thân. Nếu gặp ánh sáng hoặc âm thanh, triệu chứng co giật sẽ thêm nghiêm trọng. Trường hợp nặng, bé có thể bị co thắt dẫn đến khó thở và tử vong.
2.4 U hạt rốn
- Dù rốn trẻ sơ sinh rụng sớm, bé không sốt, rốn không sưng, đỏ, nhưng nếu vẫn thấy vùng chân.
- rốn có dịch vàng, mẹ nên đặc biệt lưu ý. Bé có nguy cơ bị u hạt rốn. Nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng rốn.
Tóm lại, quá trình rụng rốn ở trẻ sơ sinh lâu hay chậm còn tùy thuộc vào cơ địa, sức khỏe cũng như việc vệ sinh, chăm sóc cuống rốn. Mẹ không cần quá lo nếu rốn trẻ rụng chậm hơn “lịch trình” chuẩn.
Tuy nhiên, nếu xuất hiện bất cứ dấu hiệu bất thường nào, mẹ nên đưa bé đến bệnh viện để kiểm tra. Nhiễm trùng rốn nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều tác động tiêu cực cho sức khỏe bé.
2.5 Cách phòng nhiễm khuẩn rốn
- Ngay từ lúc sinh nên cho trẻ được tiếp xúc với da mẹ để trẻ có được vi khuẩn thường trú trên da là vi khuẩn không gây bệnh từ mẹ.
- Nên cho trẻ bú sữa mẹ để cung cấp những kháng thể chống nhiễm khuẩn.
- Khi mang thai, bà bầu nên đi tiêm phòng uốn ván để tránh uốn ván cho trẻ sơ sinh.
Ngoài việc chú ý đến vấn đề nhiễm khuẩn rốn, trong giai đoạn từ 0 đến 1 tháng tuổi, cha mẹ cần chăm sóc bé tỉ mỉ, cẩn thận hơn vì bé rất dễ mắc nhiều bệnh do hệ miễn dịch còn non nớt. Đây cũng là giai đoạn vàng thực hiện các xét nghiệm, sàng lọc phát hiện các căn bệnh nguy hiểm. Để bảo vệ sức khỏe bé, ngay sau sinh, cha mẹ cần:
- Siêu âm tim sau sinh sớm, phát hiện tim bẩm sinh ngay cả khi trong suốt thai kỳ không có bất thường về tim.
- Thực hiện sàng lọc sau sinh giúp phát hiện các bệnh lý nguy hiểm như: suy giáp bẩm sinh, thiếu hụt men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, suy giảm thính lực bẩm sinh.
Vinmec hiện là một trong số ít bệnh viện thực hiện siêu âm tim cho bé sơ sinh, có đội ngũ bác sĩ chuyên về siêu âm tim và điều trị bệnh lý tim mạch ở trẻ, giúp phát hiện các bệnh lý tim bẩm sinh chính xác, điều trị can thiệp kịp thời. Ngoài ra, Vinmec cung cấp đầy đủ các dịch vụ sàng lọc sau sinh như: Lấy máu gót chân, Xét nghiệm máu tĩnh mạch phát hiện sớm, chính xác 3 bệnh lý nguy hiểm ở trẻ sơ sinh chỉ khi bé mới được 3-7 ngày tuổi. Khi phát hiện bất kỳ vấn đề về sức khỏe của bé, đội ngũ bác sĩ tại Vinmec sẽ tư vấn hướng điều trị với đầy đủ các chuyên khoa chuyên sâu riêng biệt, giúp bé được điều trị tốt.
Nếu có nhu cầu khám bệnh tại Hệ thống Y tế Vimec trên toàn quốc, Khách hàng vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ.
