Trong Y Học Cổ Truyền, nhục thung nhung được sử dụng như một vị thuốc khá lâu đời. Nhục thung nhung có tác dụng giúp hỗ trợ cho đời sống sinh hoạt tình dục. Bên cạnh đó, còn có tác dụng chữa các bệnh vô sinh, hiếm muộn cho cả hai giới nam và nữ. Bài viết sẽ cung cấp thêm thông tin chi tiết về dược liệu nhục thung dung.
1. Dược liệu nhục thung nhung
Nhục thung nhung từ khoảng 2000 năm trước đã xuất hiện trong các bài thuốc chữa bổ thận tráng dương và tăng cường sức khỏe sinh lực của nam giới. Bên cạnh đó, dược liệu này còn được mệnh danh như dũng sĩ sa mạc bởi khả năng có thể tồn tại ở những nơi có khí hậu khắc nghiệt hờ vào lớp lá dày. Không những thế dược liệu nhục thung nhung còn được ví như nhân sâm sa mạc với các dược liệu chứa trong loại cây vô cùng quý với sức khỏe.
Nhục thung nhung còn có tên gọi khác nhu thung dung, đại vân, hoắc tư lệch, địa tinh... và tên khoa học của dược liệu nhục thung nhung herba cistanches.
Nhục thung nhung cấu tạo không giống như thực vật đơn thuần, mà giống như một loại cây ký sinh sống nhờ vào thân cây khác. Mầm cây nhục thung dung sẽ đâm thủng mặt đất và mọc nhô lên cao giống như xương rồng hình cái chày và quá trình này diễn ra rất mạnh vào mùa xuân. Nhục thung nhung có hai đầu hơi nhọn, bên trên phủ một lớp màu vàng và tạo ánh sáng lấp lánh dưới ánh sáng mặt trời. Thân cây nhục thung nhung thường cao khoảng từ 15 đến 30 cm nhưng một vài cây có thể cao tới vài mét. Hoa nhục thung nhung thường nở vào khoảng tháng 5 hoặc tháng 6 với mật độ dày đặc. Hoa được mọc ra từ những phần ngọn của cây có màu vàng nhạt. Hình dạng của hoa nhục thung nhung giống hình quả chuông xẻ 5 cánh và trên đỉnh của hoa có màu vàng nhạt hoặc màu tím nhạt. Trái của nhục thung nhung thường phổ biến vào tháng 6 hoặc đầu tháng 7 và có màu xám nhạt.
Nhục thung nhung được biết đến như vị thuốc được phân bố khá phổ biến ở vùng núi cao đặc biệt ở Thiểm Tây, Cam Túc của Trung Quốc. Ngoài ra ở những nơi có khí hậu lạnh như Mông Cổ, Hàn Quốc, Nhật Bản cũng có xuất hiện vị thuốc quý này. Ở Việt Nam, nhục thung nhung được tìm thấy ở các tỉnh phí Bắc nhu Hoà Bình, Tuyên Quang, Lào Cai, Lai Châu.
Bộ phận được sử dụng làm dược liệu quý chính rễ của nhục thung nhung. Những loại cây có củ to, mềm, hàm lượng dầu nhiều, vỏ bên ngoài mịn có màu đen thì chất lượng dược liệu khá tốt.
Nhục thung nhung được thu hái vào mùa xuân hoặc đầu mùa thu. Sử dụng nhục thung nhung hái để phơi khô trên mặt đất - Điềm Đại Vân. Hoặc thu hái nhục thục nhung và bỏ vào thùng để muối trong khoảng 1 năm - Diêm Đại Vân.
Nhục thung nhung bào chế theo cách: Giữ nguyên củ nhục thung nhung và mang đi phơi khô hoặc sấy khô. Có thể mang nhục thung nhung đi tẩm với muối rồi mới bắt đầu phơi hoặc sấy khô. Khi sử dụng nhục thung nhung khô thì nên rửa sạch và thái mỏng dày khoảng từ 1 đến 2mm và để ráo nước. Theo Đông Dược học thì thái phiên và bỏ lõi màu trắng của nhục thung nhung sau đó trộn hoặc ngâm với rượu và sử dụng ở dạng hấp hoặc đồ chính. Hoặc theo Dược tài học nhục thung nhung Điềm Đại Vân được thực hiện loại bỏ tạp chất và ngâm với nước hoặc có thể sử dụng Diêm Đại Vân rửa sạch bằng nước, sau đó cắt dọc, để ráo và phơi khô rồi mới mang đi sử dụng.
Nhục thung nhung thường được bảo quản ở nơi khô ráo, không khí thoáng và tránh tình trạng hút ẩm có thể làm nhục thung nhung bị mốc.
2. Dược lý của nhục thung nhung
Nhục thung nhung có chứa các hợp chất hoá học bao gồm Boschnaloside, orobanin, epilogahic acid, các acid hữu cơ, hơn 10 acid amin, cùng với hàm lượng alkaloid.
Nhục thung nhung có vị ngọt - hơi ôn, vị mặn - hơi ngọt , cay, chua nhẹ có tính ôn, vị ngọt - hơi mặn, hơi chua có tính ấm, vị ngọt - hơi mặn có tính ô nhẹ, vị mặn, vị chua, vị ngọt có tính ôn.
Nhục thung nhung có tác dụng gì? Theo Y Học Cổ Truyền, nhục thung nhung có tính ôn thận, mang lại nhiều lợi ích cho đại tràng. Nhục thung nhung có thể giúp ích tinh, kéo dài tuổi thọ, bổ thận tráng dương hoặc điều trị cả băng huyết ở phụ nữ. Theo Nhật Hoa Tử, bản thảo nhục thung nhung còn giúp thông nhuận ngũ tạng, làm ấm gối và lưng. Theo Trung dược học nhục thung nhung giúp bổ thận tráng dương, ích tinh huyết, nhuận tràng, thông tiện. Theo Dược tính Bản thảo, nhục thung nhung bồi bổ mệnh môn, tu nhuận ngũ tạng, ích tuỷ cân... Theo Đông Y học thiết yếu, nhục thung nhung bổ thận dương, thông nhuận đường ruột.
Tác dụng của nhục thung dung với chủ trị các trường hợp như khí hư, huyết hàn, thấp nhiệt với các trường hợp chân tay lạnh, thiếu khí huyết, ôn thận, tráng dương, nhuận tràng thông tiện, chữa thận hư, di tinh, liệt dương, sinh lý yếu, xuất tinh sớm, đau lưng mỏi gối, tiểu đêm thường xuyên, hoặc có thể chữa vô sinh, suy giảm sinh lý nam giới hoặc suy giảm ham muốn tình dục. Ngoài ra nhục thung dung chữa bệnh gì? Có thể sử dụng nhục thung nhung trong điều trị tiểu buốt, tiểu rắt, dị niệu, táo bón do khí huyết hư.
Có thể sử dụng nhục thung nhung từ 10 gam đến 20 gam mỗi ngành cùng phối hợp với các vị thuốc khác.
3. Các bài thuốc sử dụng nhục thung nhung trong điều trị
Bài thuốc điều trị các chứng yếu sinh lý, vô sinh ở nam. Sử dụng 30 gam nhục thung dung (thái nhỏ), 10 gam lộc nhung (thái nhỏ), 15 gam nhân sâm (thái nhỏ), 10 gam thục địa, 10 gam hải mã. Đem tất cả những vị thuốc này cho vào trong 1 lít rượu trắng và ngâm hỗn hợp này trong vòng 1 tháng có thể mang ra sử dụng được. Liều lượng sử dụng khoảng 15ml đến 20ml và ngày sử dụng hai lần.
Bài thuốc điều trị liệt dương do thận hư, lưng gối đau lạnh. Sử dụng các vị thuốc bao gồm 15 gam nhục thung nhung, 12 gam xà sàng tử, 6 gam viễn chí, 12 gam đỗ trọng, 12 gam phi tử, 12 gam phòng phong, 10 gam ba kích. Đem tất cả những vị thuốc này đi tán mịn sau đó hoà tan với mật ong rồi hoàn thành từng viên hoàn có khối lượng 5 gam. Mỗi lần sử dụng thường dùng từ 1 đến 3 viên hoàn, và sử dụng ngày 2 lần kèm theo với rượu ấm hoặc nước muối nhạt và ấm.
Bài thuốc điều trị rối loạn cương dương, liệt dương, sinh lý yếu. Sử dụng các vị thuốc bao gồm 200 gam nhục thung nhung, 100 gam thục địa, 50 gam kỷ tử, 100 gam huỳnh tinh, 50 gam dâm dương hoắc, 40 gam hắc táo nhân, 30 gam xuyên khung, 50 gam quy đầu, 30 gam cam cúc hoa, 40 gam cốt toái bổ, 40 gam xuyên tục đạo, 40 gam nhân sâm, 40 gam đơn sâm, 50 gam hoàng kinh, 50 gam đỗ trọng, 50 gam phòng đảng sâm, 20 gam trần bì, 40 gam lộc giác, 20 gam lộc nhung, 30 gam đại táo. Đem tất cả các vị thuốc này cho vào một bình thuỷ tinh to hoặc bình gốm sau đó cho rượu trắng vào ngâm sao cho rượu ngập toàn bộ dược liệu. Rượu ngâm trong 1 tháng có thể sử dụng được.
Bài thuốc điều trị cho phụ nữ vô sinh, giảm ham muốn tình dục. Sử dụng các vị thuốc bao gồm 16 gam nhục thung nhung, 12 gam xà sàng tử, 6 gam ngũ vị tử, 6 gam ba kích tím, 6 gam phụ tử, 6 gam viễn chí, 12 gam thỏ ty tử, 6 gam phòng phong. Mang tất cả các vị thuốc này đi tán nhuyễn thành bột mịn rồi trộn với mật ong để tạo thành viên hoàn bằng hạt ngô đồng. Mỗi lần sử dụng khoảng 1ừ 12 đến 20 gam cùng với nước ấm hoặc nước muối nhạt ấm.
Bài thuốc điều trị di tinh. Sử dụng 30 gam nhục thung nhung thái nhỏ kết hợp với 10 gam thỏ ty tử, 60 gam gạo tẻ và nấu cháo với 500 gam xương sống dê để ăn hàng ngày giúp cải thiện tình trạng di tinh.
Bài thuốc điều trị xuất tinh sớm. Sử dụng 100 gam nhục thung nhung thái nhỏ, 50 gam long cốt, 50 gam tang phiêu, 100 gam toả dương, 25 gam thổ phục linh. Đem tất cả các vị thuốc này cho vào một bình thuỷ tinh hoặc bình gốm sau đó cho rượu trắng vào ngâm sao cho rượu ngập toàn bộ dược liệu. Rượu ngâm trong 15 ngày có thể sử dụng được. Mỗi lần sử dụng khoảng từ 20 đến 30ml.
Bài thuốc điều trị suy nhược thần kinh. Sử dụng 10 gam thục thung nhung, 6 gam phục linh, 8 gam thỏ ty tử, 5 gam thạch xương bồ. Đem hỗn hợp các vị thuốc này đi sắc cùng với 600ml nước đến khi còn 200ml chia thành 3 phần để sử dụng trong ngày. Lưu ý khi sử dụng thuốc nên để thuốc còn ấm sẽ đạt hiệu quả tốt nhất.
Bài thuốc điều trị chứng hay quên. Sử dụng 10 gam nhục thung dung được làm sạch và tẩm rượu, sau đó sấy khô, tán thành bột. Sau đó lại dùng 10 gam tục đoạn, 30 gam thạch xương bồ, 30 gam bạch linh mang đi tán nhuyễn. Sau đó hoà hỗn hợp các vị thuốc này cùng với bột nhục thung dung ban đầu để tạo thành thuốc. Mỗi lần sử dụng 8 gam để uống với rượu ấm, uống thuốc sau bữa ăn.
Bài thuốc điều trị nước tiểu màu vàng đặc. Sử dụng 40 gam nhục thung dung thái lát đã được làm sạch và tẩm rượu rồi sấy khô, tán mịn cùng 40 gam trạch tả, 40 gam hoạt thạch chia đều hào với nước ấm, sử dụng để uống. Mỗi ngày sử dụng 2 lần sau bữa ăn khoảng 30 phút.
Bài thuốc điều trị giúp nhuận tràng thông tiện. Sử dụng 24 gam nhục thung nhung, 20 gam trầm hương, 12 gam hoạt ma nhân. Đem tất cả những vị thuốc này đi nghiền thành bột, hòa với mật và thực hiện hoàn thành viên. Khi dùng, uống 12 đến 20 gam cùng với nước ấm và ngày sử dụng 2 lần.
Bài thuốc điều trị đi tiểu tiện nhiều lần. Sử dụng 500 gam nhục thung dung, 200 gam sơn được, 200 gam thỏ ty tử và mang các dược lại này đi tán thành bột mịn sau đó hòa với mật thực hiện hoàn thành viên. Mỗi lần uống 5 gam với nước muối loãng, ngày sử dụng 2 lần.
Bài thuốc điều trị bồi bổ khí huyết
- Sử dụng 1 kilogam nhục thung dung, 500 gam dâm dương hoắc, 500 gam sâm cau, 500 gam sơn thù cho vào 15 lít rượu trắng 40 độ. Ngâm hỗn hợp các vị thuốc này trong 25 ngày là có thể dùng được. Mỗi lần sử dụng 1 chén nhỏ, ngày sử dụng 2 lần.
- Sử dụng 30 gam nhục thung dung đem đi ngâm với 500ml rượu trắng có nồng độ cồn 45 độ sau 1 tuần là có thể dùng được. Mỗi lần sử dụng 15ml, ngày sử dụng 2 lần. Đối với rượu ngâm bồi bổ khí huyết, điều trị chứng thận hư, liệt dương sẽ không phù hợp với người có khí huyết hư hàn. Nếu cần sử dụng, mỗi ngày không được sử dụng quá 50 ml / ngày.
Bài thuốc điều trị đi tiểu ra máu, dương khí kém. Sử dụng các dược liệu với hàm lượng bằng nhau bao gồm: nhục thung dung, can địa hoàng, thỏ ty tử (tẩm rượu để qua đêm), lộc nhung (bỏ lông, thái lát mỏng, nướng với dấm). Mang hỗn hợp các vị thuốc đi tán thành bột mịn, trộn với hồ làm thành viên bằng hạt ngô. Mỗi lần sử dụng 30 viên khi đói hoặc sử dụng trước bữa ăn chính.
Bài thuốc điều trị da mặt sạm đen. Sử dụng 160 gam nhục thung dung nấu nhừ cùng thịt dê và gạo làm thành cháo, ăn trong ngày.
Bài thuốc điều trị noãn thủy tạng, minh mục. Sử dụng 80 gam nhục thung nhung đã được tẩm rượu để qua đêm và sấy khô, 40 gam câu kỷ tử, 40 gam ba kích, 40 gam cúc hoa xuyên luyện tử. Mang tất các loại dược liệu trên tán nhuyễn, sau đó đem đi trộn với hồ làm thành viên hoàn có kích thước bằng hạt ngô. Mỗi lần sử dụng 30 viên với nước muối loãng. Sử dụng thuốc trước khi ăn.
Bài thuốc điều trị nước tiểu có màu trắng đục như sữa. Sử dụng các vị thuốc hàm lượng bằng nhau như nhục thung dung, bạch kinh, sơn dược, lộc nhung. Mang các vị thuốc này đi tán mịn thêm ít nước cơm hoàn thành viên hoàn. Mỗi lần sử dụng 25 đến 30 viên với nước đun sôi để nguội.
Bài thuốc điều trị nước tiểu dính như cao. Sử dụng 40 gam nhục thung dung thái lát, tẩm rượu, sấy khô, tán nhuyễn. Lại lấy 40 gam từ thạch nung lửa, ngâm giấm 37 lần, 40 gam trạch tả, 40 gam hoạt thạch, mang tất cả các vị thuốc đi tán nguyên rồi hòa cùng bột nhục thung dung, trộn mật ong thực hiện hoàn thành viên. Mỗi lần sử dụng 30 viên với nước ấm hoặc rượu ấm.
Bài thuốc điều trị chứng ra mồ hôi nhiều. Sử dụng 80 gam nhục thung dung tấm rượu sấy khô, 40 gam trầm hương tán mịn, trộn với dầu mè làm thành viên hoàn bằng hạt ngô đồng. Mỗi lần sử dụng 70 viên cùng với nước cơm. và sử dụng thuốc khi đói.
Bài thuốc điều trị táo bón lâu ngày. Sử dụng 35 gam nhục thung dung nấu với 50 đến 100 gam gạo tẻ thành cháo. Khi nấu cho thêm gia vị như nấu cháo bình thường, chia cháo thành 2 lần ăn trong ngày.
Nhục thung nhung là vị thuốc kỳ các đồ đồng sắt, nên khi sử dụng nhục thung nhung ngâm rượu nên sử dụng các loại chất liệu gốm, đất nung... Vị thuốc này không phù hợp với những người bị tiêu chảy, âm hư hỏa vượng, hoặc trong thận có nhiệt, dương vật dễ cương cứng mà tinh dịch không ổn định. Tránh nhầm lẫn nhục thung nhung với tỏa dương.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
