Nhiễm độc tim thường liên quan đến mọi tổn thương tim phát sinh từ quá trình điều trị ung thư. Tình trạng này thường không quá phổ biến, nhưng có thể xảy ra đối với những người sử dụng một số loại thuốc hóa trị. Ngoài ra, vấn đề về tim cũng có thể phát triển sau liệu pháp xạ trị trong khu vực lồng ngực. Đôi khi, các vấn đề về nhiễm độc ở tim có thể xuất hiện nhiều năm sau khi hoàn tất liệu pháp ung thư.
1. Nhiễm độc tim là gì?
Nhiễm độc tim là hậu quả của một số phương pháp hoặc loại thuốc điều trị ung thư, có thể xuất hiện sau nhiều năm hoàn tất quá trình điều trị, đặc biệt là ở những người đã chịu điều trị ung thư từ khi còn nhỏ. Các phương pháp điều trị ung thư có thể tăng nguy cơ nhiễm độc ở tim.
Kết quả của tình trạng này có thể gây khó khăn trong quá trình bơm máu từ tim đi khắp cơ thể, làm giảm hiệu suất hoạt động bình thường của tim. Trong các trường hợp nặng, nó có thể dẫn đến các vấn đề cơ tim, một tình trạng khiến tim gặp khó khăn trong quá trình bơm máu.
2. Ai có nguy cơ bị nhiễm độc ở tim?
Tác động của nhiễm độc tim có thể xảy ra với bất kỳ ai trải qua điều trị ung thư, đặc biệt là những người sử dụng các loại thuốc đặc trị hoặc tiếp xúc với xạ trị trong khu vực ngực. Nó cũng xuất hiện phổ biến ở những người trưởng thành đã trải qua điều trị ung thư từ khi còn nhỏ.
Việc xác định chính xác tỷ lệ nhiễm độc trong tim ở người trưởng thành sau điều trị ung thư rất khó khăn. Mặc dù vậy, con số ước tính từ các nhóm nghiên cứu cho thấy có tới 20% nhóm bệnh nhân này có thể phải đối mặt với các vấn đề về tim, trong đó có khoảng 7% đến 10% mắc bệnh cơ tim hoặc suy tim.
3. Nhiễm độc tim ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Nhiễm độc ở tim có thể gây ra một loạt các vấn đề về tim, trong đó bao gồm:
- Bệnh cơ tim.
- Đau tim (nhồi máu cơ tim).
- Bệnh động mạch vành.
- Suy tim.
- Bệnh van tim.
- Nhịp tim không đều (loạn nhịp tim).
- Tràn dịch màng tim
- Huyết áp thấp hoặc cao.
- Nhịp tim chậm.
- Dày màng tim (viêm màng ngoài tim co thắt).
4. Các triệu chứng của nhiễm độc ở tim là gì?
Các dấu hiệu của các vấn đề tim liên quan đến nhiễm độc tim có thể bao gồm:
- Bụng chướng (căng bụng).
- Đau ngực.
- Chóng mặt.
- Tim đập nhanh.
- Nhịp thở ngắn (khó thở).
- Sưng và giữ nước (phù nề) ở chân.
4.1 Các nguyên nhân gây nhiễm độc ở tim?
Một số phương pháp điều trị ung thư có thể gây nhiễm độc, bao gồm:
- Anthracyclines, ví dụ như doxorubicin, thuốc hóa trị thường được sử dụng để điều trị bệnh bạch cầu, ung thư hạch, ung thư vú, sarcoma hoặc đau tủy.
- Trastuzumab, một loại thuốc điều trị đích thường được sử dụng để điều trị ung thư vú, ung thư dạ dày hoặc ung thư chỗ nối dạ dày thực quản, nơi ống dẫn thức ăn (thực quản) kết nối với dạ dày. Kết hợp với thuốc anthracycline có thể tăng nguy cơ gây bệnh cơ tim.
- Xạ trị ở ngực, thường được áp dụng trong điều trị ung thư vú hoặc bệnh bạch cầu.
4.2 Chẩn đoán nhiễm độc tim như thế nào?
Bệnh viện có thể chẩn đoán tình trạng nhiễm độc tim bằng cách đo chức năng bơm của tim thông qua phân suất tống máu thất trái (LVEF) và đánh giá chức năng của van tim. LVEF đo lượng máu được bơm ra khỏi buồng tim phía dưới bên trái (tâm thất trái) mỗi khi tim co bóp.
Họ sử dụng một loạt các xét nghiệm để đánh giá chức năng bơm và chức năng van của tim, bao gồm:
- Siêu âm tim: Đây là công cụ hình ảnh phổ biến nhất trong chẩn đoán tình trạng này. Siêu âm tim sử dụng đầu dò để đánh giá cấu trúc và chức năng tim và tình trạng tràn dịch màng tim (nếu có).
- MRI tim: Một số chuyên gia coi việc sử dụng MRI tim là phương pháp chuẩn và khó thay thể nhằm phát hiện các tổn thương của tim. Trong đó, quá trình này sử dụng nam châm, sóng vô tuyến và hệ thống máy tính để tạo nên hình ảnh chi tiết về cấu trúc của tim cũng như đánh giá luồng máu qua tim.
- Nghiệm pháp gắng sức: Xét nghiệm này đo lường cách tim phản ứng với hoạt động cường độ cao. Bệnh nhân có thể đi bộ trên máy chạy hoặc đạp xe tại chỗ trong khi kết nối với máy đo nhịp tim và huyết áp.
- Xạ hình tâm thất đồ: Thử nghiệm này đánh giá chức năng tâm thất của bệnh nhân bằng cách sử dụng chất đánh dấu phóng xạ an toàn để tạo hình ảnh rõ ràng trong quá trình quét. Bác sĩ sẽ đánh giá việc di chuyển của chất đánh dấu trong dòng máu của bệnh nhân và tính toán phần trăm máu được bơm ra từ tâm thất.
- Chụp CT tim: Phương pháp chụp CT sử dụng nhiều tia X từ nhiều hướng khác nhau để có được hình ảnh chi tiết về cơ tim. Xét nghiệm này có thể hữu ích cho những người nghi ngờ nhiễm độc ở tim sau khi xạ trị vng ngực.
4.3 Bệnh lý tim nhiễm độc được điều trị như thế nào?
Bác sĩ có thể đề xuất việc ngừng hoặc giảm liều một số loại thuốc, phụ thuộc vào chế độ dùng thuốc hiện tại của bạn. Bác sĩ cũng có thể viết đơn thuốc giúp tối ưu hóa hoạt động của tim, ví dụ như:
- Thuốc ức chế ACE: Như lisinopril (Zestril®) hoặc fosinopril natri (Monopril®), nhằm mục tiêu mở rộng động mạch và cải thiện lưu lượng máu.
- Thuốc chẹn beta: Như metoprolol (Lopressor®) hoặc atenolol (Tenormin®), nhằm tăng cường lưu lượng máu và làm chậm nhịp tim.
- Digoxin (Lanoxin®): Hỗ trợ làm chậm nhịp tim và cải thiện khả năng bơm máu của tim.
- Thuốc lợi tiểu: Như furosemide (Lasix®), giúp loại bỏ chất lỏng dư thừa trong cơ thể.
- Thuốc giãn mạch: Như isosorbide dinitrate (Isordil®), nhằm mở rộng mạch máu để tăng cường hiệu suất lưu thông máu.
4.4 Làm cách nào để giảm nguy cơ nhiễm độc tim?
Không có cách nào để ngăn chặn hoàn toàn việc nhiễm độc tim. Quan trọng nhất là thảo luận về rủi ro sức khỏe tiềm ẩn và những lợi ích của việc điều trị với bác sĩ khi bạn được chẩn đoán mắc bệnh ung thư.
Việc thường xuyên siêu âm tim trong quá trình điều trị ung thư có thể tăng nguy cơ mắc nhiễm độc tim. Tuy nhiên, việc phát hiện sớm các vấn đề về tim có thể tăng khả năng chuẩn đoán.
5. Nhiễm độc tim có thể hồi phục hoàn toàn không?
Nhiễm độc tim vẫn có khả năng hồi phục. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tình trạng này phát sinh sau khi sử dụng trastuzumab có thể có khả năng hồi phục. Trong khi đó, tình trạng nhiễm độc do sử dụng anthracycline thường không thể hồi phục và đòi hỏi điều trị lâu dài. Nhiễm độc tim liên quan đến bức xạ ngực cũng khó hồi phục và có thể đòi hỏi điều trị lâu dài, có thể kể cả phẫu thuật.
6. Khi nào bệnh nhân nên liên lạc với bác sĩ về tình trạng nhiễm độc tim?
Ngay lập tức gọi 115 và đến trung tâm cấp cứu gần nhất nếu bạn trải qua bất kỳ triệu chứng nào của các biến chứng tim nghiêm trọng, như:
- Tim đập nhanh liên tục không ngừng, hoặc cảm giác như tim bạn đang đập mạnh.
- Chóng mặt, choáng váng hoặc ngất xỉu.
- Khó thở hoặc đau ngực ngày càng trầm trọng.
- Sưng bất thường ở chân hoặc bàn chân.
- Tăng cân hơn 1.3 kg trong một tuần.
