Nước tăng lực là một loại đồ uống phổ biến có tác dụng cải thiện năng lượng, tăng sự tỉnh táo và tập trung. Chúng có chứa các thành phần giúp thúc đẩy một số khía cạnh về mặt tinh thần và thể chất, bao gồm đường, caffeine, vitamin B, chiết xuất thảo mộc và các dẫn xuất axit amin như L-Taurine. Mặc dù nước tăng lực có thể mang đến một số lợi ích nhất định, nhưng chúng có thể liên quan đến các vấn đề về sức khỏe khi tiêu thụ quá nhiều, thậm chí có thể dẫn đến nghiện và phụ thuộc vào chúng.
1. Thế nào là nghiện nước tăng lực?
Nghiện là một tình trạng về tâm lý, có liên quan đến biểu hiện liên tục sử dụng các chất kích thích hoặc tham gia vào một hành vi nào đó mà bất chấp hậu quả tiêu cực của nó. Nghiện thực phẩm, chẳng hạn như nghiện nước tăng lực nghe có vẻ không có hại như nghiện ma tuý, tuy nhiên chúng có nhiều điểm tương đồng về hành vi. Điều có thể khiến nước tăng lực gây nghiện đối với nhiều người là do chúng có chứa một số chất có khả năng hình thành nên thói quen nghiện, chẳng hạn như caffeine, chất làm ngọt nhân tạo hoặc đường.
Hiện nay, chúng ta chưa có định nghĩa chính thức cho chứng nghiện nước tăng lực. Nhưng nhìn chung, bạn có thể hiểu đơn giản rằng nghiện nước tăng lực là hành vi uống quá nhiều nước tăng lực mà không thể kiểm soát được lượng tiêu thụ của mình.
XEM THÊM: Lạm dụng chất gây nghiện: Các loại ma túy, rượu, thuốc lá
2. Một số dấu hiệu của nghiện nước tăng lực
Nghiện nước tăng lực có thể dẫn đến những triệu chứng gây nghiện liên quan đến các chức năng của hệ thần kinh và não bộ, bao gồm:
- Có cảm giác thèm uống nước tăng lực mãnh liệt
- Hình thành trong đầu những hình ảnh về mặt tinh thần (chẳng hạn như sảng khoái) của việc uống nước tăng lực
- Không thể kiểm soát được lượng tiêu thụ nước uống tăng lực của mình
Ngoài ra, khi kiêng đồ uống tăng lực có thể dẫn đến một số triệu chứng của cai nghiện, chẳng hạn như khó chịu, đau đầu, mệt mỏi và tâm trạng chán nản.
XEM THÊM: Nghiện Soda là gì? Tất cả những gì bạn cần biết
3. Các tác dụng phụ tiêu cực khi nghiện nước tăng lực
Nghiện nước tăng lực có thể dẫn đến một số tác dụng phụ tiêu cực khác đối với sức khỏe. Trước hết, nước tăng lực có tính axit, nếu thường xuyên tiêu thụ chúng có thể làm thay đổi màu răng và làm mòn men răng của bạn theo thời gian. Điều này sẽ khiến cho bạn dễ mắc phải các vấn đề về răng miệng, chẳng hạn như sâu răng. Tác dụng phụ này sẽ trở nên đáng lo ngại hơn nếu bạn thường xuyên uống nước tăng lực có chứa đường, vì đường sẽ nuôi các loại vi khuẩn hình thành nên mảng bám, thúc đẩy tình trạng sâu răng. Bên cạnh đó, việc nghiện nước tăng lực có thể gây tăng cân, bởi trong loại nước này có thể cung cấp khoảng 110 calo. Tất cả lượng calo này đều đến từ đường, được tính theo mỗi khẩu phần 8,4 ounce (250 ml) nước tăng lực. Đối với những lon nước tăng lực lớn hơn, chẳng hạn như lon 20 ounce (590 ml) có thể bổ sung thêm tới 275 calo, tuỳ thuộc vào số lượng lon nước mà bạn uống.
Các nghiên cứu gần đây đã cho thấy việc uống nước tăng lực thường xuyên và các loại đồ uống có đường khác có thể gây ra các vấn đề sức khỏe mãn tính, chẳng hạn như bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim và rối loạn thận.
Mặc dù các lựa chọn đồ uống năng lượng không chứa đường có vẻ hấp dẫn hơn do hàm lượng đường và calo thấp, tuy nhiên chúng vẫn chứa nhiều caffeine. Ngoài ra, các chất làm ngọt nhân tạo có trong các đồ uống tăng lực cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường loại 2 và hội chứng chuyển hóa.
Ngoài vấn đề về sức khỏe, việc thường xuyên mua nước tăng lực có thể ảnh hưởng đến tài chính của bạn. Mua một, hai hoặc nhiều lon nước tăng lực trong ngày có thể tốn kém như nghiện thuốc lá và các chất kích thích khác.
4. Nghiện nước tăng lực xảy ra như thế nào?
Nghiện nước tăng lực có thể xảy ra dần dần hoặc nhanh chóng, tuỳ vào từng trường hợp nhất định. Một số yếu tố có liên quan đến sự phát triển của chứng nghiện nước tăng lực, bao gồm tiền sử cá nhân và gia đình, cũng như các hoá chất trong não bộ.
Đối với những loại nước tăng lực có chứa nhiều caffeine và đường có thể khiến cho não bộ của bạn tiết ra lượng dopamine cao hơn – một loại hormone giúp bạn có cảm giác thoải mái. Tuy nhiên, khi bạn càng tiêu thụ nhiều nước tăng lực, bạn càng ít cảm nhận được tác dụng hiệu quả của phản ứng dopamine tạo ra. Điều này có thể kích thích bạn ngày càng tiêu thụ nhiều nước tăng lực để cố gắng tiếp tục được trải qua phản ứng dopamine, dẫn đến phụ thuộc vào loại nước này. Bên cạnh đó, nước tăng lực cũng có thể gây nghiện dưới góc độ tâm lý. Một số người có thể cảm thấy họ sẽ không thể thực hiện tốt được các công việc hàng ngày nếu như không có nước tăng lực do họ đã quá phụ thuộc vào chúng.
5. Làm thế nào để có thể cai nghiện nước tăng lực
Mặc dù việc bỏ uống nước tăng lực là một điều rất khó khăn đối với nhiều người, tuy nhiên một số cách dưới đây có thể giúp hạn chế hoặc phá bỏ cơn nghiện của bạn, bao gồm:
- Cai đột ngột: Nghĩa là bạn sẽ bỏ nước tăng lực một cách đột ngột thay vì cai dần dần, nhưng nó có thể dẫn đến các triệu chứng của cai nghiện. Tuy nhiên, nó sẽ giúp bạn phục hồi cơ thể sau cơn nghiện đồ uống tăng lực nhanh hơn so với việc giảm lượng tiêu thụ của bạn.
- Giảm lượng tiêu thụ đồ uống tăng lực: Phương pháp này đề cập đến việc cai nghiện nước tăng lực bằng cách giảm lượng tiêu thụ từ từ cho đến khi bạn có thể bỏ chúng hoàn toàn. Mặc dù cách này khá mất thời gian, nhưng nó có thể giúp bạn tránh được những triệu chứng cai nghiện.
Nhìn chung, cả hai phương pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng, vì vậy tốt nhất bạn nên lựa chọn một phương pháp phù hợp nhất với lối sống và tính cách hiện tại của mình. Nếu bạn đang đấu tranh để cai nghiện nước tăng lực, bạn có thể tìm đến sự trợ giúp của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
6. Cách kiểm soát các triệu chứng của cai nghiện nước tăng lực
Các triệu chứng cai nghiện là lý do chính khiến bạn khó bỏ được chất gây nghiện. Chúng thường biểu hiện khi bạn không thể tiếp cận được chất gây nghiện, chẳng hạn như nước tăng lực và có nhiều khả năng xảy ra khi bạn cai nghiện một cách đột ngột.
Một số triệu chứng cai nghiện mà bạn có thể gặp phải khi nghiện nước tăng lực, bao gồm đau đầu, mệt mỏi, khó tập trung, cáu kỉnh và tâm trạng chán nản. Thông thường, những triệu chứng này có liên quan đến việc bỏ caffeine và chúng có thể kéo dài từ 2 – 9 ngày.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc kiểm soát các triệu chứng cai nghiện nước tăng lực, bạn nên tìm đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia chăm sóc sức khỏe để nhận được sự tư vấn và tìm ra biện pháp khắc phục phù hợp nhất đối với bạn.
7. Một số lựa chọn thay thế cho nước tăng lực
Đôi khi, cách đơn giản nhất để chống lại cơn nghiện nước tăng lực là thay thế nó bằng một thức uống khác tương tự. Dưới đây là một số lựa chọn thay thế lành mạnh hơn không chứa hoặc chứa rất ít caffeine, đường và chất làm ngọt nhân tạo, bao gồm:
- Cà phê Decaf (đã khử caffeine)
- Nước pha với loại trái cây mà bạn yêu thích
- Nước có ga không chứa đường
- Trà xanh, bao gồm cả phiên bản được đóng chai
- Trà thảo mộc hoặc trà từ trái cây
- Trà Kombucha hoặc trà lên men
8. Những lời khuyên về lối sống khác
Ngoài các lựa chọn thay thế về đồ uống trên, bạn cũng có thể thực hiện thêm một số thay đổi trong lối sống để có thể cai nghiện thành công nước tăng lực, bao gồm:
- Thay đổi suy nghĩ của bạn: Nếu bạn bất chợt có cảm giác thèm uống nước tăng lực, bạn nên cố gắng phân tán suy nghĩ hoặc thực hiện một số hoạt động khác để không nghĩ đến nó, chẳng hạn như đi dạo hoặc dọn nhà cửa.
- Không để đồ uống tăng lực trong nhà: Bạn cần đảm bảo rằng không để hoặc dự trữ bất kỳ loại đồ uống tăng lực nào trong nhà, phòng ngủ hay bất cứ nơi nào bạn dễ dàng tiếp cận chúng để có thể làm giảm sự cám dỗ và ngăn cảm giác thèm uống.
- Tìm đến sự hỗ trợ của người thân: Việc một mình tự vượt qua quá trình cai nghiện bất cứ thứ gì thực sự có thể khó khăn đối với bạn. Lúc này, bạn nên tâm sự với người thân cận nhất rằng bạn đang nỗ lực bỏ nước tăng lực. Họ có thể là một người bạn đồng hành hoặc giúp bạn đi đúng hướng hơn trong quá trình cai nghiện.
- Kiểm soát sự căng thẳng: Căng thẳng có thể tạo ra cảm giác thèm ăn hoặc uống, do đó bạn nên cố gắng kiểm soát những yếu tố có thể gây ra sự căng thẳng của bạn, chẳng hạn như thường xuyên tập yoga, thể dục, thiền, chánh niệm và hít thở sâu.
Nghiện nước tăng lực có thể dẫn đến những triệu chứng gây nghiện liên quan đến các chức năng của hệ thần kinh và não bộ, cùng nhiều vấn đề sức khỏe khác. Do đó, bạn nên thực hiện các phương pháp cai nghiện bằng cách thay đổi lối sống, lựa chọn các loại đồ uống lành mạnh, tốt cho sức khỏe hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline.com
