Bệnh tiểu đường tuýp 2 là căn bệnh khá phổ biến ở Việt Nam. Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) là một rối loạn mãn tính, gồm những đặc tính tăng glucose máu, rối loạn chuyển hóa và các biến chứng về thận, thần kinh, tổn thương mắt và các bệnh lý về tim mạch. Tuy nhiên, khi điều trị tiểu đường tuýp 2 bệnh sẽ thuyên giảm, thậm chí đưa về mức gần như khỏi hoàn toàn.
1. Mục đích điều trị tiểu đường tuýp 2
1.1. Mục đích chung điều trị tiểu đường tuýp 2
- Duy trì được lượng glucose máu khi đói, glucose máu sau ăn gần như bằng mức độ sinh lý, đạt được mức HbA1c lý tưởng, nhằm giảm các biến chứng có liên quan, giảm tỷ lệ tử vong do tiểu đường tuýp 2.
- Giảm cân nặng (với người thừa cân, béo phì) hoặc duy trì cân nặng phù hợp với thể trạng.
1.2. Mục tiêu cụ thể trong điều trị tiểu đường tuýp 2
Mục tiêu điều trị tiểu đường tuýp 2 là phải nhanh chóng đưa lượng glucose máu về mức quản lý tốt nhất, đạt mục tiêu đưa HbA1C về khoảng từ 6,5 đến 7,0% trong vòng 3 tháng. Không áp dụng phương pháp điều trị tiểu đường tuýp 2 bậc thang mà dùng thuốc phối hợp sớm. Cụ thể:
- Nếu HbA1c trên 9,0% đồng thời lượng glucose huyết tương khi đói lớn hơn 13,0 mmol/l có thể chỉ định hai loại thuốc viên hạ glucose máu phối hợp.
- Nếu HbA1C trên 9,0% đồng thời lượng glucose máu lúc đói lớn hơn 15,0 mmol/l có thể xét chỉ định điều trị ngay bằng insulin.
- Bên cạnh việc điều chỉnh lượng đường huyết phải đồng thời lưu ý đến cân bằng các thành phần lipid máu, các thông số về đông máu, duy trì số đo huyết áp.
- Theo dõi, đánh giá tình trạng kiểm soát mức đường huyết bao gồm mức glucose máu lúc đói, glucose máu sau ăn, đặc biệt là mức HbA1c – được đo từ 3 đến 6 tháng/lần.
- Bác sĩ chuyên khoa phải nắm vững cách sử dụng các thuốc hạ glucose máu bằng đường uống, sử dụng insulin, cách phối hợp thuốc trong điều trị và những lưu ý đặc biệt về tình trạng người bệnh khi điều trị bệnh đái tháo đường.
- Đối với các cơ sở y tế không thực hiện xét nghiệm HbA1c cần đánh giá theo mức glucose huyết tương trung bình.
1.3. Nguyên tắc điều trị tiểu đường tuýp 2
- Thuốc trị tiểu đường tuýp 2 phải kết hợp với chế độ ăn và luyện tập. Đây là bộ ba phương pháp điều trị hiệu quả bệnh.
- Phải phối hợp điều trị hạ glucose máu kèm theo điều chỉnh các rối loạn lipid đồng thời với duy trì số đo huyết áp hợp lý, phòng và chống các rối loạn đông máu.
- Khi cần phải điều trị bằng insulin (như trong đợt cấp của các bệnh mạn tính, bệnh nhiễm trùng, nhồi máu cơ tim, ung thư, phẫu thuật).
2. Phác đồ điều trị tiểu đường tuýp 2
2.1. Lựa chọn thuốc trong điều trị đái tháo đường type 2
Những điều chú ý khi lựa chọn thuốc điều trị tiểu đường type 2:
- Tuân thủ các nguyên tắc điều trị bệnh.
- Trên thực tế, tùy bệnh cảnh của từng người bệnh mà quyết định phương pháp điều trị tiểu đường type 2 phù hợp. Trong thời gian đầu khi mới mắc bệnh có thể điều trị tiểu đường type 2 không dùng thuốc; nếu không đạt mục tiêu điều trị phải xem xét sử dụng thuốc.
- Thuốc lựa chọn ban đầu của chế độ đơn trị liệu nên dựa theo chỉ số khối cơ thể (BMI) của từng người, nếu BMI dưới 23 nên chọn thuốc nhóm sulfonylurea, nếu BMI từ 23 trở lên, nên chọn nhóm metformin.
Những nguyên tắc điều trị tiểu đường tuýp 2 bằng insulin khi phối hợp insulin và thuốc hạ glucose máu bằng đường uống:
- Cần giải thích cho người bệnh hiểu và yên tâm với phương pháp điều trị tiểu đường tuýp 2 phối hợp với insulin, hướng dẫn người bệnh cách tự theo dõi khi sử dụng insulin.
- Chọn bút tiêm hoặc bơm tiêm phải phù hợp với loại insulin (1ml = 100 đơn vị hay 1ml = 40 đơn vị; 1ml = 50 đơn vị insulin).
2.2. Chỉ định sử dụng insulin
Có thể chỉ định điều trị bằng insulin ngay từ lần khám đầu tiên nếu mức HbA1C trên 9,0% mà mức glucose máu lúc đói trên 15,0 mmol/l.
- Người bệnh tiểu đường tuýp 2 nhưng đang mắc một bệnh cấp tính khác như nhiễm trùng nặng, nhồi máu cơ tim, đột quỵ...
- Người bệnh tiểu đường tuýp 2 có kèm theo bệnh lý suy thận có chống chỉ định dùng thuốc viên hạ glucose máu; người bệnh có tổn thương gan...
- Người bệnh tiểu đường tuýp 2 mang thai hoặc đái tháo đường thai kỳ.
- Người bệnh điều trị tiểu đường tuýp 2 với các thuốc hạ glucose máu bằng thuốc viên không đáp ứng điều trị; người bị dị ứng với các thuốc viên hạ glucose máu...
2.3. Điều trị đái tháo đường bằng insulin
Bắt đầu sử dụng insulin: Thường liều sulfonylurea được giảm đi 50% và chỉ uống vào buổi sáng.
- Liều insulin thường bắt đầu với liều 0,1 UI/kg loại NPH, tiêm trước lúc đi ngủ hoặc
- Tiêm hai mũi/ ngày với insulin hỗn hợp (insulin mixt), tùy thuộc vào mức glucose huyết tương và/hoặc HbA1c.
Điều chỉnh liều insulin:
- Khi tăng liều sulfonylurea đến mức tối đa hoặc liệu pháp insulin đạt tới mức 0,3 UI/kg mà vẫn không làm hạ được lượng đường trong máu.
- Điều chỉnh mức liều insulin cứ 3-4 ngày/lần hoặc 2 lần/tuần.
3. Phòng tránh bệnh tiểu đường tuýp 2
Bệnh tiểu đường tuýp 2 là căn bệnh thực sự nguy hiểm vì khó phát hiện, vì vậy hãy áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh tiểu đường ngay khi cơ thể bạn còn khỏe mạnh:
- Giảm cân tránh thừa cân, béo phì. Theo kết quả nhiều công trình nghiên cứu, bệnh tiểu đường tuýp 2 sẽ phát triển chậm để dễ điều trị hơn nếu người bệnh giảm được 5-7% trọng lượng của cơ thể. Giảm cân và tăng cường các hoạt động thể thao phù hợp với thể trạng cũng giúp cơ thể có khả năng sản xuất insulin cao hơn – nguyên nhân chính để không mắc bệnh tiểu đường.
- Có chế độ ăn uống phù hợp, chọn thực phẩm ít chất béo, đường và natri, đồ uống nên chọn những đồ uống ít calorie. Bạn hãy thay thế các thực phẩm làm từ gạo trắng bằng ngũ cốc hoặc gạo lứt, nếu điều kiện không cho phép, hãy cố gắng ăn ở mức tối thiểu các chất trên.
- Bỏ thuốc lá và chất kích thích tạo cuộc sống lành mạnh phòng ngừa nguy cơ tiểu đường tuýp 2.
- Kiểm tra huyết áp, cholesterol và máu thường xuyên. Người bệnh tiểu đường tuýp 2 thường bị cao huyết áp và lượng cholesterol cao. Do vậy người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 nên duy trì huyết áp ở mức thấp hơn 130/80mmHg để ngăn ngừa các bệnh đi kèm bệnh tiểu đường.
- Tạo thói quen khám sức khỏe định kỳ 3-6 tháng 1 lần để phát hiện sớm bệnh tiểu đường và cả các bệnh lý khác, điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 sớm bao giờ cũng tốt và dễ hơn.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ hàng đầu, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn ưu việt với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
Bài viết tham khảo nguồn: Bộ Y tế