Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Đặng Mạnh Cường - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Mở thông dạ dày qua da dưới hướng dẫn chụp mạch số hóa xóa nền là kỹ thuật được ứng dụng rộng rãi trong thực tiễn lâm sàng, đặc biệt với những bệnh nhân không thể ăn uống qua đường miệng hoặc phải gây mê toàn thân.
1. Đại cương về mở thông dạ dày qua da dưới
Mở thông dạ dày là chỉ định khá phổ biến trong thực tiễn lâm sàng, được áp dụng cho những bệnh nhân không thể tiêu thụ thức ăn qua đường miệng – thực quản vì nhiều nguyên do khác nhau, nhưng hệ thống tiêu hóa vẫn có khả năng hấp thu bình thường.
Phương pháp mở thông dạ dày qua da dưới với sự hỗ trợ của nội soi ống mềm đã xuất hiện từ những năm 1980 và đã được ứng dụng khá rộng rãi. Tuy nhiên, bản chất mở thông dạ dày qua nội soi nói chung vẫn còn là một kỹ thuật mang tính xâm nhập sâu, đặc biệt trong tình huống bệnh nhân suy kiệt, không có khả năng hợp tác trong quá trình thực hiện nội soi hoặc phải gây mê toàn thân.
Thời gian gần đây, trên thế giới đã có nhiều trung tâm có khả năng thực hiện kỹ thuật mở thông dạ dày bằng điện quang can thiệp với tần suất khá nhiều và khẳng định đây là phương pháp mở thông dạ dày xâm lấn tối thiểu, an toàn, hiệu quả và không phải gây mê toàn thân.
2. Trường hợp nào cần chỉ định mở thông dạ dày qua da?
Mở thông dạ dày qua da dưới hướng dẫn của chụp mạch số hóa xóa nền được chỉ định đặc biệt trong một số trường hợp:
- Rối loạn cử động nuốt do bệnh lý thần kinh, chẳng hạn như tai biến mạch não, thoái hóa não (sa sút trí tuệ kiểu Alzheimer), nhiễm độc thần kinh;
- Bệnh nhân có khối u lớn tại vùng mặt và cổ, thực quản và trung thất, dẫn đến cản trở đường nuốt;
- Thể trạng suy kiệt: Não úng thủy, chết não, bệnh tim bẩm sinh, tiến triển đến giai đoạn muộn;
- Bệnh lý gây rối loạn hấp thu thứ phát, bao gồm viêm ruột mạn tính, viêm thực quản, ruột non sau chiếu xạ;
- Rối loạn tâm thần (không thể nhận thức được hành vi ăn uống).
3. Người bệnh cần chuẩn bị gì trước khi tiến hành?
- Người bệnh và gia đình cần được giải thích kỹ về thủ thuật mở thông dạ dày qua da dưới để phối hợp với thầy thuốc khi cần thiết;
- Cần nhịn ăn, uống ít nhất 6 giờ trước khi thực hiện. Có thể uống không quá 50ml nước;
- Tại phòng can thiệp: Bệnh nhân nằm ngửa, lắp monitor theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ và độ bão hòa oxy SpO2;
- Trường hợp người bệnh không kiểm soát được hành vi, quá kích thích, không nằm yên thì cần cho thuốc an thần.
4. Các bước tiến hành mở thông dạ dày qua da dưới chụp mạch số hóa xóa nền
4.1. Làm căng giãn dạ dày
- Tiến hành lắp đặt hệ thống monitor để theo dõi các thông số cơ bản của bệnh nhân, bao gồm điện tâm đồ, huyết áp, SpO2, nhịp thở;
- Sát trùng vùng da thành bụng, sau đó phủ khăn vô khuẩn có lỗ;
- Dùng bơm tiêm 50ml bơm hơi liên tục qua ống thông mũi-dạ dày để làm căng dạ dày;
- Giảm nhu động dạ dày bằng glucagon hoặc buscopan.
4.2. Treo dạ dày vào thành bụng trước
- Gây tê tại chỗ theo lớp bằng Lidocain với lượng vừa phải trên một diện tích khoảng 2 cm2 ở quanh vị trí mở thông dạ dày;
- Sử dụng kim 18G chọc xuyên thành bụng vào dạ dày. Khi đầu kim đã nằm ổn định trong lòng dạ dày, tiến hành đưa nòng có chứa T-fastener vào trong kim 18G, đẩy T-fastener vào trong dạ dày bằng syringe có chứa nước muối sinh lý;
- Tiếp tục treo dạ dày bằng các T-fastener tiếp theo.
4.3. Mở thông dạ dày
- Bác sĩ dùng dao rạch vùng da ở vị trí trung tâm của các T-fastener đã treo dạ dày;
- Dùng kim 18G chọc xuyên qua vị trí đã rạch da vào lòng dạ dày;
- Đưa một đoạn dây dẫn cứng 0.035 vào lòng dạ dày thông qua kim 18G;
- Rút kim 18G ra ngoài, rồi lần lượt đưa các ống nong qua dây dẫn cứng.
4.4. Đặt ống thông dạ dày
- Đưa ống thông vào trong lòng dạ dày qua dây dẫn cứng;
- Cố định phần đầu ống thông trong lòng dạ dày bằng bơm căng bóng;
- Rút dây dẫn cứng ra ngoài và cố định ống thông ở bề mặt da thành bụng trước bằng khóa và các sợi chỉ của T-fastener;
- Tiến hành kiểm tra vị trí và tính chất lưu thông của ống thông bằng thuốc đối quang;
- Hoàn thành thủ thuật.
Trong quá trình tiến hành mở thông dạ dày qua da dưới chụp mạch số hóa xóa nền, một số hiếm trường hợp xuất hiện tai biến. Tùy vào mức độ và tính chất mà bác sĩ sẽ quyết định xử trí tại chỗ hoặc hội chẩn chuyên khoa trước khi đưa ra phương án xử lý cuối cùng.
Kỹ thuật chụp số hóa xóa nền DSA đã được sử dụng rộng rãi. Hiện nay, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, cùng việc với trang thiết bị hiện đại đạt chuẩn, sử dụng kỹ thuật chụp mạch số hóa xóa nền DSA trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh sẽ đem lại kết quả điều trị tối ưu cho Quý khách hàng.
Để thăm khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách vui lòng đến trực tiếp Hệ thống Y tế Vinmec hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
