Mẹ bầu bị dư ối có sao không, đặc biệt dù đây là một tình trạng hiếm gặp trong thai kỳ, nhưng mẹ bầu có thể đối mặt với một số rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của cả mẹ và bé. Bài viết sau đây sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này để có cái nhìn đầy đủ hơn về tình trạng dư ối và những nguy cơ liên quan.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Tổng quan và tác dụng của nước ối
Nước ối là một loại chất lỏng màu vàng nhạt, trong suốt, bao quanh thai nhi, được tạo thành trong 12 ngày đầu sau khi thụ thai. Nước ối đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi với chức năng như sau:
- Bảo vệ thai nhi: Nước ối hoạt động như một bộ giảm xóc, giúp bảo vệ thai nhi khỏi các chấn thương và áp lực từ bên ngoài.
- Duy trì nhiệt độ ổn định: Nước ối giúp cách nhiệt, duy trì nhiệt độ ổn định cho thai nhi, tạo môi trường thích hợp cho sự phát triển trong bụng mẹ.
- Ngăn ngừa nhiễm trùng: Nước ối có tính kháng khuẩn, giúp ngăn ngừa sự xâm nhập của các tác nhân gây nhiễm từ bên ngoài.
- Hỗ trợ phát triển hệ tiêu hóa và phổi: Quá trình thai nhi nuốt nước ối và thở trong bụng mẹ giúp luyện tập chức năng của phổi và hệ tiêu hóa.
- Phát triển cơ và xương: Sự tự do di chuyển trong nước ối thúc đẩy sự phát triển bình thường của hệ thống cơ và xương của thai nhi.
- Hỗ trợ phát triển ngón tay và ngón chân: Chất lỏng trơn trong tử cung giúp ngăn ngừa sự dính liền của các ngón.
- Bảo vệ dây rốn: Nước ối giúp ngăn chặn sự nén ép lên dây rốn, đảm bảo việc vận chuyển oxy và dinh dưỡng từ mẹ sang bé diễn ra suôn sẻ.
Trong tam cá nguyệt thứ ba, lượng nước ối có xu hướng tăng, đạt đỉnh khoảng 1 lít từ tuần thứ 34 đến 36. Sau đó, lượng nước ối sẽ giảm dần. Dư ối, tình trạng lượng nước ối quá nhiều, có thể gây ra một số rủi ro và cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ.
2. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng dư ối
Dư ối hay còn gọi là đa ối, trong y khoa quốc tế được biết đến với thuật ngữ "Polyhydramnios". Đây là tình trạng tích tụ quá mức nước ối trong tử cung và cũng được coi là một dấu hiệu cảnh báo nguy cơ sinh non. Các nguyên nhân dẫn đến dư ối có thể được phân loại như sau:
2.1 Nguyên nhân từ người mẹ
- Tiểu đường thai kỳ là nguyên nhân phổ biến gây dư ối, do sự thay đổi hormone trong thời gian mang thai. Tình trạng này có thể xảy ra trước hoặc trong thai kỳ.
- Sự xuất hiện của kháng thể kháng Rh và các bệnh tán huyết thứ phát do kháng thể bất thường có thể gây thiếu máu nghiêm trọng cho thai nhi và dẫn đến dư ối.
- Loạn dưỡng tăng trương lực cơ là một nguyên nhân gây ra dư ối. Tuy nhiên, tình trạng này hiếm gặp.
2.2 Nguyên nhân từ rau thai
- U mạch máu đệm có thể gây suy tim ở thai nhi, dẫn đến dư ối.
- Các bệnh lý như viêm nội mạc tử cung hay tổn thương bánh rau, đặc biệt là bệnh giang mai cũng có nguy cơ cao dẫn đến dư ối.
2.3 Nguyên nhân từ thai nhi
- Bất thường về hệ thống thần kinh trung ương như thai vô sọ hay khuyết tật ống nơron thần kinh.
- Vấn đề ở hệ thống tiêu hóa như tắc ống thực quản hoặc ống tiêu hóa.
- Bất thường nhiễm sắc thể của thai nhi.
- Phù thai không do nguyên nhân miễn dịch, thường liên quan đến tiên lượng xấu và dư ối.
- Hội chứng truyền máu song thai: Trong trường hợp song thai một màng đệm, hai túi ối, hiện tượng dư ối ở thai nhận máu có thể xảy ra với tỷ lệ khoảng 15%.
Việc phát hiện và điều trị sớm các nguyên nhân gây dư ối là rất quan trọng để giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn cho cả mẹ và bé. Vậy, mẹ bầu bị dư ối có sao không và ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ lẫn bé như thế nào?
3. Mẹ bầu bị dư ối có sao không?
Để xác định tình trạng dư ối, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm và đánh giá thể tích nước ối (AFI) trong tử cung của mẹ bầu, so sánh với mức độ bình thường. Thực tế, thai nhi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng động của sản xuất và hấp thu nước ối. Thận của thai nhi sản xuất ra nước ối qua quá trình bài tiết nước tiểu và bằng cách thở, thai nhi sẽ nuốt và tái hấp thu chất lỏng này. Sự cân bằng này nếu bị rối loạn có thể dẫn đến dư ối.
Vậy mẹ bầu bị dư ối có sao không? Nghiên cứu chỉ ra rằng dư ối có thể làm tăng nguy cơ các biến chứng thai kỳ, ảnh hưởng đến cả mẹ và bé. Các biến chứng bao gồm:
- Co thắt tử cung dẫn đến sinh non.
- Vỡ ối sớm.
- Khó thở ở mẹ.
- Nhau thai bị tách sớm khỏi thành tử cung.
- Âm thanh của tử cung sau chuyển dạ khó nghe.
- Chảy máu sau sinh không kiểm soát được.
Đối với thai nhi, dư ối cũng có thể gây ra các biến chứng như:
- Dị tật bẩm sinh.
- Vị trí hoặc kích thước bất thường của thai nhi, làm khó khăn trong quá trình chuyển dạ.
- Dây rốn có thể bị kẹt, gây cản trở cung cấp oxy cho bé.
- Nguy cơ thai chết lưu.
Vì vậy, việc theo dõi và can thiệp y tế kịp thời khi phát hiện dư ối là rất cần thiết để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
4. Lưu ý khi mẹ bầu bị dư ối
Ngoài tìm hiểu mẹ bầu bị dư ối có sao không, những điều mẹ bầu cần lưu khi được chẩn đoán cũng là vấn đề được nhiều thai phụ quan tâm. Dù phần lớn các trường hợp mẹ bầu bị dư ối thường có các biểu hiện nhẹ và sinh ra các bé khỏe mạnh, khi nhận được chẩn đoán dư ối, các mẹ bầu nên giữ bình tĩnh và tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ.
Dưới đây là một số lưu ý cần thiết cho mẹ bầu khi gặp phải tình trạng này:
- Nghỉ ngơi hợp lý: Hãy nghỉ ngơi nhiều hơn trong thời gian dài và hạn chế các hoạt động di chuyển nặng nhọc.
- Nhập viện sớm khi cần: Nếu bị dư ối, mẹ bầu nên nhập viện sớm để chuẩn bị cho ca sinh nở tại bệnh viện, phòng tránh tình trạng nước ối bị vỡ sớm do áp suất chất lỏng dư thừa.
- Theo dõi sự phát triển của bụng: Nếu thấy bụng to lên nhanh chóng trong một khoảng thời gian ngắn, cần lập tức đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và xử lý kịp thời.
- Quản lý tiểu đường thai kỳ: Nếu dư ối là do tiểu đường thai kỳ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về chế độ ăn uống phù hợp và tuân thủ nghiêm ngặt theo đó.
