Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Ngọc Quang - Trưởng Đơn nguyên Hồi sức Ngoại Tim Mạch - Lồng Ngực - Ngoại chung - Khoa Hồi sức tích cực - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Mảng sườn di động thường xảy ra ở vị trí mảng sườn bên nhất hoặc mảng sườn di động là mảng sườn ức và mảng sườn sau bên, là tổn thương rất nặng của lồng ngực cần được cấp cứu của ngoại khoa nhanh chóng, nếu chậm trễ có thể gây ra rối loạn sinh lý hô hấp và tuần hoàn nặng nề cho người bệnh.
1. Mảng sườn di động là gì?
Mảng sườn di động là tổn thương đặc trưng của chấn thương ngực gây gãy một loạt các xương sườn làm cho một phần của lồng ngực không vững và di động nghịch chiều trong chu kỳ thở. Thường đi kèm với tổn thương đụng dập phổi tùy mức độ. Phổi dưới phổi thường bị tổn thương phổi.
Điều kiện là xương sườn phải bị gãy 2 nơi trên một cung xương và trên 3 xương sườn kế tiếp nhau. Thường gặp trong chấn thương rất mạnh. Hậu quả của mảng sườn di động là gây nên suy hô hấp nặng và suy tuần hoàn.
2. Kế hoạch xử trí mảng sườn di động
2.1 Mục tiêu điều trị ban đầu là duy trì thông khí đầy đủ
- Giảm đau tối đa hoặc gây mê
- Giảm đau tối đa có vai trò quan trọng để bệnh nhân có thể ho được và duy trì khả năng thở sâu, từ đó giúp làm sạch phổi và hạn chế xẹp phổi. Bệnh nhân thường được chọn dùng giảm đau dạng Morphin toàn thân.
- Phương pháp giảm đau ngoài màng cứng (đã triển khai rộng rãi tại Vinmec) là một phương pháp giảm đau rất hiệu quả trong kiểm soát đau nhưng không gây tác dụng phụ của thuốc Morphin, yếu tố mà các bác sĩ rất e ngại khi dùng cho bệnh nhân.
- Chống xẹp phổi
- Hút đờm dãi thường xuyên để tránh xẹp phổi và ứ đọng hầu họng
- Hỗ trợ thở: Thổi bóng, hỗ trợ ho, thở máy đo lưu lượng kế để đánh giá dung tích sống
- Một biện pháp cực kỳ quan trọng là vật lý trị liệu hô hấp: Vỗ rung, tập hít thở, biện pháp này càng phát huy hiệu quả nếu bệnh nhân đã được dùng giảm đau tối đa.
- Thở máy không xâm nhập
- Thở máy không xâm nhập là một kỹ thuật đơn giản, ít xâm lấn và dễ dung nạp có thể áp dụng cho các bệnh nhân có mảng sườn di động. Khi thở máy, máy sẽ tạo một áp lực dương liên tục, có thể cung cấp thêm áp lực hỗ trợ giúp cho lồng ngực bệnh nhân luôn được căng với một áp suất nhất đụng => do vậy hạn chế khoảng áp lực âm ở thì hít vào, và do vậy lồng ngực sẽ không bị di động nghịch thường trong chu kỳ thở.
- Ngoài ra thở máy không xâm nhập còn có vai trò chống xẹp phổi và huy động các phần phổi lành .
- Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra với nhóm bệnh nhân được thở máy không xâm nhập cho tỉ lệ nhiễm trùng bệnh viện thấp hơn và tử vong ít hơn.
- Thở máy xâm nhập
- Được áp dụng cho các trường hợp chấn thương ngực nặng hoặc đi kèm với các loại chấn thương toàn thân khác
- Tổn thương mảng sườn di động lớn và đụng dập phổi nhiều đến mức không thể giải quyết được bằng thở máy không xâm nhập
- Các chỉ định thở máy xâm nhập gồm:
- Bệnh nhân hôn mê hoặc suy giảm ý thức không thể thở máy không xâm nhập
- Tổn thương đụng dập phổi lớn gây suy hô hấp nặng
- PaO2 <80 mmHg
- Có tình trạng sốc
- Có bệnh phổi mạn tính đi kèm gây tổn thương nhu phổi nhiều
- Gãy từ 8 xương sườn trở lên
- Tuổi> 65
2.2 Các chỉ định phẫu thuật
- Bệnh nhân cần phẫu thuật lồng ngực vì một lý do tổn thương nặng khác ngoài mảng sườn di động: Chảy máu nhiều, tràn khí màng phổi không kiểm soát, chấn thương tim, động mạch chủ.
- Tổn thương gãy xương sườn nhiều hồi phục chậm và không thể bỏ máy thở (không do tổn thương đụng dập phổi)
- Mất ổn định thành ngực
- Bệnh nhân quá đau do mảng sườn di động
- Giảm chức năng hô hấp, không đáp ứng với máy thở
- Nguyên tắc của phẫu thuật là cố định mảng sườn di động
- Nhiều các nghiên cứu chỉ ra rằng, nhóm bệnh nhân được phẫu thuật có thời gian thở máy ngắn hơn và thời gian nằm viện ít hơn.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh lý thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
