Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ cao cấp, Bác sĩ chuyên khoa II Đoàn Dư Đạt - Bác sĩ Nội đa khoa - Khoa khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Hệ thống nhóm máu Rh là một trong những hệ nhóm máu vô cùng quan trọng đối với con người bên cạnh hệ ABO. Tuy nhiên, ở Việt Nam có tới 99,96% số người thuộc nhóm Rh+ và chỉ có 0,04-0,07% số người thuộc nhóm máu Rh âm. Do vậy, những người có nhóm máu Rh âm thuộc nhóm máu hiếm và cần phải lưu ý trong việc truyền máu và sản khoa.
1. Hệ nhóm máu Rh(Rhesus) là gì?
Hệ thống nhóm máu Rh là một trong số 35 hệ thống các nhóm máu đã được biết đến ở con người và có vai trò rất quan trọng bên cạnh hệ nhóm máu ABO. Trong đó, hệ nhóm máu Rh có khoảng 50 loại kháng nguyên, gồm có 5 loại kháng nguyên được biết đến nhiều hơn đó là D,C, c, E, e. Kháng nguyên D đóng vai trò quan trọng nhất và có ý nghĩa y học trong 5 loại kháng nguyên này, do vậy việc xác định nhóm Rh của một người được phụ thuộc vào sự xuất hiện kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu người đó.
Hệ nhóm máu Rh được chia làm hai loại bao gồm Rh- không có kháng nguyên D và Rh+ có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu. Khi kết hợp với hệ ABO sẽ cho ra nhóm máu như chúng ta vẫn thấy đó là AB+, A+, B+, O-,... Ở người Việt Nam có tới 99,96% số người mang nhóm máu Rh+ và chỉ có khoảng 0,04-0,07% số người có nhóm máu Rh-. Vì vậy, nhóm máu Rh- được xếp vào loại nhóm máu hiếm. Nhóm máu Rh- thường sẽ không ảnh hưởng gì tới sức khỏe, tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt như trong khi truyền máu, phụ nữ mang thai thì nhóm máu Rh- là một yếu tố rất quan trọng cần phải đặc biệt chú ý.
2. Cần lưu ý gì khi mang nhóm máu hiếm Rh-
Việc kiểm tra nhóm máu hệ Rh là vô cùng quan trọng đối với những người cần phải truyền máu ví dụ như do tai nạn gây mất máu hoặc trong phẫu thuật cấp cứu. Ngoài ra, đối với phụ nữ mang thai cũng cần làm xét nghiệm nhóm máu nhằm hạn chế tối đa những tai biến do bất đồng nhóm máu mẹ con, bao gồm các trường hợp như:
- Khi người mẹ mang nhóm máu Rh+ và thai nhi Rh-, nếu như không có chảy máu hay chấn thương thì máu của mẹ sẽ không tiếp xúc với máu của thai nhi. Tuy nhiên, trong quá trình sinh thì có thể sẽ có sự tiếp xúc và gây ra những phản ứng bất lợi.
Khi người mẹ có nhóm máu hiếm Rh- và thai nhi mang nhóm máu Rh+, cơ thể người mẹ sẽ phản ứng với máu của thai nhi và coi nó như một kháng nguyên lạ, từ đó cơ thể người mẹ sẽ sản sinh ra kháng thể anti D chống lại máu của trẻ. Trong lần mang thai đầu tiên của người mẹ, lượng kháng thể anti D được sinh ra còn yếu trên cơ thể mẹ và chưa thể đủ để gây ra sự nguy hiểm. Tuy nhiên, trong lần mang thai thứ hai trở đi của thai phụ, nếu như thai nhi vẫn tiếp tục mang nhóm máu Rh+ sẽ tạo ra sự bất đồng nhóm máu nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Kháng thể anti D được sản sinh ra từ lần mang thai trước sẽ đi qua nhau thai sau đó xâm nhập vào máu của thai nhi gây phá hủy hồng cầu. Lượng hồng cầu bị chết quá nhiều dẫn tới việc bào thai bị thiếu máu và thậm chí có thể dẫn tới thai lưu, sảy thai và đe dọa tới tính mạng của cả bé và mẹ. Khi người mẹ mang thai có kết quả xét nghiệm Rh(-) thì sẽ có các vấn đề có thể xảy ra đối với thai kỳ:
- Mẹ mang thai có thể bị:
+ Bệnh lý tan máu ở thai kỳ sau.
+ Có thể bị băng huyết sau sinh và bắt buộc phải tìm được đúng nhóm máu Rh(-) để truyền.
-Trẻ sinh ra có thể bị tan máu do bất đồng nhóm máu mẹ con (có thể xảy ra ngay trong kỳ bào thai).
Ngoài ra, những đứa trẻ bị bất đồng nhóm máu mẹ con nếu như được sinh ra sẽ có nguy cơ cao bị vàng da tán huyết. Đối với trường hợp mẹ có nhóm máu Rh- sẽ khó khăn trong việc mang thai lần thứ hai và có thể gặp nguy hiểm nếu như không có biện pháp can thiệp kịp thời. Vì vậy, nếu bạn mang nhóm máu Rh- thì cần tuân thủ theo sự tư vấn và khuyến cáo của các bác sĩ nhằm loại trừ nguy cơ có thể dẫn tới tai biến. Hiện nay trên thực tế có nhiều phụ nữ mang nhóm máu Rh- vẫn có thể sinh con nhiều lần một cách an toàn. Tuy nhiên, nhóm máu Rh+ hay nhóm máu Rh- đều có tính di truyền, do vậy những cặp vợ chồng cũng cần đi kiểm tra nhóm máu của mình để đảm bảo con sinh ra được an toàn và thuận lợi.
Tóm lại, nhóm máu Rh- được xếp vào loại nhóm máu hiếm. Trong những trường hợp như truyền máu cấp cứu hay trong sản khoa hệ nhóm máu Rh- rất quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp tới tình trạng sức khỏe của thai phụ và thai nhi. Vì vậy, các mẹ bầu cần đi xét nghiệm máu trước khi mang thai để có biện pháp can thiệp kịp thời giúp cho quá trình sinh nở được diễn ra thuận lợi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
