Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Quá trình sử dụng thuốc giảm đau sỏi mật và thuốc uống tan sỏi mật là cách điều trị nội khoa đòi hỏi phải diễn ra trong một thời gian dài. Phương pháp dùng thuốc đặc trị sỏi mật thường được áp dụng cho những bệnh nhân không thể phẫu thuật.
1. Điều trị sỏi mật bằng thuốc giảm đau
1.1. Các loại thuốc giảm đau sỏi mật
Cảm giác đau bắt nguồn từ nguyên nhân sỏi gây co thắt đường dẫn mật và túi mật. Theo các bác sĩ, bệnh nhân có thể dùng thuốc giảm đau sỏi mật để hạn chế triệu chứng. Cơ chế giảm đau bằng cách chống co thắt cơ của một số loại thuốc có vài điểm khác nhau, chẳng hạn như:
- Thuốc giảm đau sỏi mật alverin và atropin:
Các loại dược phẩm này có tác dụng hướng cơ, hủy các co thắt sinh ra bởi chất trung gian hóa học có tên là acetylcholin (kháng cholinergic).
- Thuốc giảm đau sỏi mật bậc 3 Papaverin:
Giúp chống co thắt cơ trơn và cản trở co cơ, gây tác dụng trực tiếp lên cơ. Papaverin không lệ thuộc vào hệ thần kinh ở cơ và ít ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, ngoại trừ trường hợp dùng liều quá cao.
- Thuốc trị co thắt túi mật Visceralgin (tiemonium):
Bệnh nhân có thể tự dùng loại thuốc giúp chống co thắt cơ trơn này để giảm đau bước đầu, tránh trường hợp bị choáng.
1.2. Lưu ý khi dùng thuốc giảm đau sỏi mật
Một số lưu ý khi sử dụng thuốc giảm đau trong điều trị sỏi mật bao gồm:
- Không dùng các loại thuốc giảm đau sỏi mật có họ thuốc phiện, bởi vì mặc dù có tác dụng nhưng chúng sẽ làm mất các triệu chứng đặc trưng, từ đó gây khó khăn cho việc chẩn đoán;
- Mỗi loại thuốc giảm đau sỏi mật sẽ thích hợp với từng mức độ đau khác nhau, từ đau nhẹ đến đau quặn dữ dội. Do đó bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng;
- Sau khi dùng thuốc vẫn nên đến bệnh viện kiểm tra, tránh trường hợp người bệnh cảm thấy đỡ đau nên bỏ qua việc khám chữa bệnh. Nếu sỏi mật để càng lâu sẽ càng có nguy cơ xuất hiện biến chứng, gây thêm khó khăn cho quá trình điều trị sau này.
2. Lưu ý khi dùng thuốc Axit ursodeoxycholic
2.1. Chỉ định
Trong tự nhiên, axit ursodeoxycholic là một loại axit có mặt trong thành phần của mật. Khi điều trị nội khoa, axit ursodeoxycholic lại là hoạt chất chủ yếu được dùng để bào chế thuốc đặc trị sỏi mật. Loại thuốc đặc trị sỏi mật này được chỉ định trong trường hợp:
- Sỏi mật có số lượng ít;
- Sỏi mật không cản quang tia X;
- Sỏi mật có đường kính < 15mm;
- Chức năng túi mật còn tốt.
2.2. Cơ chế tác dụng
Axit ursodeoxycholic có những tác dụng sau đây:
- Khiến gan giảm sản sinh cholesterol;
- Ngăn chặn ruột hấp thụ cholesterol;
- Tạo điều kiện thuận lợi làm tan sỏi hình thành do cholesterol tích tụ.
2.3. Tác dụng phụ
Mặt khác, loại thuốc đặc trị sỏi mật này cũng đi kèm với một số tác dụng phụ, bao gồm:
- Rối loạn tiêu hóa: Ói mửa, buồn nôn, tiêu chảy,...;
- Gây ngứa, phát ban ở da;
- Khiến bệnh nhân mệt mỏi, chóng mặt....
2.4. Chống chỉ định
Thuốc đặc trị sỏi mật axit ursodeoxycholic chống chỉ định trong những trường hợp và đối tượng sau:
- Phụ nữ mang thai và cho con bú;
- Người bệnh có tổn thương thực thể ở gan, dạ dày, hoặc ruột;
- Không sử dụng đồng thời với các thuốc antacid, charcoal, colestipol, colestyramine... nhằm hạn chế tương tác giảm hoạt tính.
3. Cẩn thận với bài thuốc dân gian khi điều trị sỏi mật
Bên cạnh phương pháp chữa bệnh sỏi túi mật bằng thuốc Tây y, cũng có nhiều bệnh nhân dựa vào kinh nghiệm dân gian truyền miệng dùng thuốc uống tan sỏi mật làm từ các nguyên liệu tự nhiên, cụ thể là:
- Quả dứa: Được biết đến với tác dụng giảm sưng, viêm và giúp vết thương nhanh lành sau phẫu thuật;
- Đu đủ: Đã có nghiên cứu cho thấy hoạt chất papain trong quả đu đủ xanh có hiệu quả tốt với các trường hợp bị viêm;
- Quả sung: Dịch chiết từ trái sung được xem là hữu ích cho gan, giảm đau, hạ sốt, và có đặc tính kháng khuẩn;
- Dầu ô liu: Không ít bệnh nhân tin rằng dùng dầu ô liu kèm với nước cốt chanh có tác dụng như thuốc uống tan sỏi mật và sỏi sẽ bài tiết ra ngoài theo phân.
Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có bằng chứng khoa học kiểm nghiệm hay bất kỳ nghiên cứu nào đề cập đến tác dụng bài sỏi trong túi mật của các loại “thuốc uống tan sỏi mật” nguyên liệu tự nhiên nêu trên.
Thậm chí các chuyên gia y tế đã khẳng định việc uống dầu ô liu và nước cốt chanh chỉ bài tiết ra muối mật tạo thành từ dầu và các chất khác, hỗn hợp có màu xanh này thực chất không phải là sỏi mật.
4. Tham khảo bài thuốc Đông y điều trị sỏi mật
Theo Hội Đông y Việt Nam, nguyên nhân gây bệnh sỏi mật là quá trình hội tụ của nhiều yếu tố, bao gồm:
- Bất thường trong quá trình sản xuất dịch mật;
- Ứ trệ dịch mật kéo dài;
- Viêm đường mật;
- Nhiễm trùng dịch mật;
- Yếu tố cơ địa.
Chính vì vậy, để điều trị sỏi tận gốc cần giải quyết được các yếu tố sau:
- Cải thiện chức năng gan nhằm nâng cao chất lượng dịch mật, từ đó ngăn ngừa sỏi phát triển;
- Tăng vận động đường mật giúp dễ dàng bào mòn sỏi hơn;
- Kháng khuẩn và kháng viêm.
Trong Đông y có một số vị thảo dược quý đáp ứng tốt với bệnh sỏi mật và được xem như thuốc uống tan sỏi mật an toàn, hiệu quả, có thể kể đến như: Uất kim, Chi tử, Nhân trần, Diệp hạ châu, Chỉ xác, Sài hồ, Hoàng bá, Kim tiền thảo.... Người bệnh có thể tham khảo thêm các bài thuốc đặc trị sỏi mật bằng Đông y để vừa giúp làm giảm triệu chứng, vừa tác động vào căn nguyên hình thành sỏi.
Nhìn chung, việc phòng ngừa là hết sức quan trọng đối với bệnh sỏi mật. Một chế độ ăn uống lành mạnh, thường xuyên vận động và kiểm soát cân nặng sẽ góp phần hạn chế tối đa các yếu tố gây bệnh sỏi mật. Khi đã mắc bệnh, bác sĩ có thể kê một số đơn thuốc giảm đau sỏi mật hoặc thuốc uống tan sỏi mật nếu tình trạng bệnh chưa cần phẫu thuật. Người bệnh cần trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để sử dụng các loại thuốc đặc trị sỏi mật Tây y hoặc Đông y một cách an toàn và hiệu quả.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
