Lưu ý khi bù điện giải chữa tiêu chảy ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Hoàng Thế Nhân - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực nhi khoa đặc biệt trong chuyên ngành hồi sức, bệnh lý hô hấp, tiêu hóa trẻ em và nhi sơ sinh. Bác được đào tạo cũng như tham gia nhiều hội thảo khoa học, khóa tập huấn đào tạo ngắn hạn về chuyên ngành hồi sức nhi, bệnh lý hô hấp, tiêu hóa trẻ em và nhi sơ sinh về nhi khoa trong nước và quốc tế.

Oresol là loại thuốc được dùng để bù điện giải chữa tiêu chảy ở trẻ em hiện nay. Mặc dù thuốc khá an toàn, tuy nhiên để có thể đạt hiệu quả tốt nhất vẫn cần có sự hiểu biết nhất định về loại thuốc này.

1. Tác dụng của thuốc bù điện giải

Thuốc bù điện giải hiện nay đang được sử dụng là thuốc Oresol. Thuốc gồm các thành phần Na, K, CI, thích hợp cho việc bù lại lượng nước và điện giải đã mất qua phân.

Thuốc này dùng để điều trị mất nước do tiêu chảy ở trẻ em.

Thuốc được dùng để thay thế chất điện giải bị mất trong các trường hợp như tiêu chảy, nôn mửa, sốt cao, hay khi hoạt động thể thao, những người làm việc vất vả, nặng nhọc...

Đối với tình trạng tiêu chảy ở trẻ em, Oresol là một trong những cách chữa trị hiệu quả nhất. Khi uống thuốc Oresol, sẽ giúp cơ thể trẻ bù lại được lượng kali đã mấy trong khi bị tiêu chảy bởi trẻ em bị mất kali trong phân nhiều hơn so với người lớn. Khi thêm Citrate vào dung dịch, thuốc có tác dụng khắc phục nhiễm toan chuyển hóa do mất nước. Ngay khi dấu hiệu tiêu chảy xuất hiện, nếu được bù nước và điện giải kịp thời sẽ tránh được các tổn hại và không cần thiết phải dùng những biện pháp can thiệp như truyền tĩnh mạch.

Thuốc sẽ có một số tác dụng phụ như nôn nhẹ, lượng natri huyết tăng, bù nước quá mức, hoặc có thể xảy ra tình trạng suy tim do bù nước quá mức, tuy nhiên các trường hợp này rất hiếm khi gặp.

2. Lưu ý khi bù điện giải chữa tiêu chảy ở trẻ em

Để đạt được hiệu quả tốt nhất, khi sử dụng thuốc Oresol cần phải tuân theo đúng tỷ lệ của nhà sản xuất. Nếu pha quá đặc hoặc quá loãng sẽ khiến áp lực thẩm thấu của Oresol bị thay đổi dẫn đến tình trạng ruột không hấp thụ được nước mà còn khiến trẻ bị tiêu chảy nặng hơn.

Sau 24h pha, lượng Oresol còn thừa phải được bỏ đi và pha gói mới vì thuốc chỉ có tác dụng trong vòng 24h.

Pha dung dịch Oresol bằng nước để nguội, không dùng nước khoáng để pha vì trong nước khoáng có các ion điện giải sẽ làm sai lệch tỉ lệ các chất điện giải có trong dung dịch. Không được đun sôi dung dịch Oresol sau khi pha.

Trước khi uống, khuấy đều hoặc lắc kỹ dung dịch Oresol, pha xong cần uống ngay, uống càng nhiều nước càng tốt.

Không nên pha Oresol với sữa, canh hay nước trái cây như vậy sẽ làm giảm tác dụng của thuốc.

Đối với trẻ bị mất nước nhẹ khi tiêu chảy, cần lưu ý khi sử dụng thuốc bù điện giải như sau:

• Trẻ em dưới 2 tuổi: uống 50ml sau mỗi lần bị tiêu chảy, ngày uống từ 2-3 lần
• Đối với trẻ từ 2-6 tuổi: uống từ 100ml/ lần, ngày uống từ 2-3 lần
• Đối với trẻ từ 6- 10 tuổi: uống 150ml/ lần, ngày uống 2-3 lần
• Đối với trẻ trên 10 tuổi: trẻ uống Oresol cho đến lúc hết cảm giác khát nước, uống theo nhu cầu, uống theo từng ngụm nhỏ. Nếu trong quá trình uống Oresol trẻ bị nôn, chờ khoảng 10 phút sau cho trẻ tiếp tục uống nhưng nên uống chậm lại.

Đối với trẻ bị mất nước vừa khi bị tiêu chảy, cần lưu ý khi sử dụng thuốc bù điện giải như sau:

• Trẻ dưới 5 kg: uống 200-400ml trong 4h
• Trẻ có cân nặng từ 5- 7,9kg: uống 400-600ml trong vòng 4h
• Trẻ có cân nặng từ 8-10,9kg: uống từ 600-800ml trong vòng 4h
• Trẻ có cân nặng từ 11-15,9kh: uống từ 800-1200ml trong vòng 4h
• Trẻ có cân nặng từ 16-19,9kg: uống từ 1200-2200ml trong 4h
• Trẻ 30kg: uống từ 2200-4000ml trong 4h

Hoặc người lớn có thể áp dụng cách tính sau để biết được lượng uống Oresol phù hợp cho từng trẻ:

Số lượng Oresol (ml) uống trong 4h = cân nặng của trẻ (kg)x75ml

Lưu ý:

• Đối với trẻ em dưới 2 tuổi, khi dùng thuốc Oresol phải cho uống bằng thìa nhỏ, uống từ từ. Với trẻ lớn có thể uống từng ngụm.
• Nếu đang uống thuốc, trẻ bị nôn thì nên dừng khoảng 10 phút rồi sau đó cho trẻ uống chậm lại.
• Ngừng việc dùng thuốc Oresol ngay lập tức nếu mi mắt trẻ sưng nề hoặc nôn nhiều không uống được .
• Nếu trẻ không đỡ sau 3 ngày dùng thuốc, hoặc có các dấu hiệu khác xuất hiện như đi ngoài nhiều hơn, nôn nhiều, trong phân có máu hoặc ăn uống kém đi thì cần phải đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám.

Thuốc Oresol là một loại thuốc khá an toàn khi sử dụng. Tuy nhiên, bất cứ một loại thuốc nào cũng vậy, chúng đều sẽ có những tác dụng phụ nhất định tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Chính vì vậy, khi sử dụng Oresol để bù điện giải chữa tiêu chảy ở trẻ em cần phải tìm hiểu kỹ và cần cẩn thận khi cho trẻ uống để đạt được hiệu quả sử dụng cao nhất, thuốc phát huy được tác dụng tốt nhất. Có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi uống.

Bên cạnh sử dụng thuốc oresol, cha mẹ cần cung cấp cho trẻ các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân đối. Cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Các dấu hiệu bé thiếu kẽm

Thiếu vi chất dinh dưỡng và tình trạng không tăng cân ở trẻ

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.