Làm sao để biết bé thiếu chất gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Ngọc Hải - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

1. Các dấu hiệu nhận biết trẻ thiếu chất dinh dưỡng

Các biểu hiện sau có thể giúp cha mẹ định hướng khi trẻ biếng ăn thiếu chất gì, cụ thể:

• Mệt mỏi vô căn: có thể là dấu hiệu của tình trạng thiếu sắt dẫn đến thiếu máu do lượng tế bào hồng cầu trong máu thấp. Ngoài ra mệt mỏi còn có thể là dấu hiệu của thiếu vitamin D do ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
• Móng lõm hình lòng thuyền: Đây cũng là biểu hiện của một tình trạng thiếu máu thiếu sắt, có thể được điều trị bằng viên uống bổ sung chất sắt theo chỉ dẫn của bác sĩ và ăn các loại thực phẩm có hàm lượng sắt cao như hải sản, gan động vật.
• Viêm miệng, lở miệng: Đây là dấu hiệu cảnh báo tình trạng thiếu vitamin B2. Bên cạnh đó, nếu sắt, kẽm hoặc vitamin B thấp hơn nhu cầu còn có thể gây ra hội chứng bỏng rát miệng ở trẻ.
• Tiêu chảy: Có thể biểu thị một tình trạng kém hấp thu dinh dưỡng do nguyên nhân nhiễm trùng, phẫu thuật hoặc rối loạn hấp thu như bệnh Celiac, bệnh Crohn
• Thiếu vitamin A có thể khiến trẻ chậm lớn, răng mọc không đều, móng tay có màu sắc u ám, da tay nhăn nheo, thô ráp, quáng gà hoặc khô mắt
• Thiếu vitamin C gây sưng đỏ lợi, dễ chảy máu, da xanh, xuất huyết niêm mạc, mụn nhiệt nhiều ở vòm miệng và mặt lưỡi.
• Thiếu canxi làm trẻ khó ngủ, đổ mồ hôi nhiều, răng mọc muộn, thậm chí ở giai đoạn nặng có thể gây biến dạng xương như lép ngực, chân vòng kiềng.

Xem ngay: Những biểu hiện của thiếu chất dinh dưỡng

2. Phòng ngừa tình trạng thiếu dinh dưỡng ở trẻ như thế nào?

Để phòng ngừa tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng thường gặp, từ tháng thứ 7 trẻ nên được cho ăn bổ sung ngoài bú mẹ (ăn dặm) nhằm đáp ứng thêm nhu cầu về số lượng và chất lượng đối với sự phát triển của trẻ.

Cho trẻ ăn bổ sung đúng về thời gian sẽ giúp trẻ thích ứng dần với các loại thực phẩm, đồng thời giúp bộ máy tiêu hóa của trẻ hoàn thiện dần từ chế độ ăn lỏng đến đặc. Bữa ăn của trẻ cần có đầy đủ các loại thực phẩm trong sơ đồ dinh dưỡng như gạo, đậu, thịt, cá, trứng, rau xanh, hoa quả và dầu mỡ. Nguyên tắc cho trẻ ăn theo thời gian như sau:

• Cho trẻ bú mẹ sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu
• Từ tháng thứ 7-12 cho trẻ ăn bổ sung từ 1 đến 3 bữa bột loãng, sau quấy đặc dần.
• Từ 1-2 tuổi cho trẻ bú mẹ cùng với 4-5 bữa cháo đặc
• Từ 2-5 tuổi có thể cho trẻ ăn cùng gia đình với 3 bữa chính kèm theo 2 bữa phụ (hoa quả, bánh, sữa chua)

Ngoài ra, phụ huynh còn có thể cho trẻ sử dụng những sản phẩm giúp bổ sung lysine, kẽm sinh học, sắt, vitamin B hay beta glucan giúp tăng miễn dịch đường ruột, kích thích tiêu hóa, kích thích vị giác của trẻ và chuyển hóa thức ăn được tốt hơn.

Việc cải thiện tình trạng thiếu vi chất ở trẻ có thể diễn ra trong thời gian dài nên khuyến cáo cha mẹ cần bình tĩnh và kiên trì khi bổ sung chất cho bé kể cả qua đường ăn uống hay các thực phẩm chức năng. Đặc biệt việc dùng thực phẩm chức năng nên chọn các loại có nguồn gốc tự nhiên dễ hấp thụ, không cho con dùng đồng thời nhiều loại hoặc thay đổi liên tục các loại thực phẩm chức năng.

Tốt nhất khi có tình trạng trẻ còi cọc biếng ăn thiếu chất cha mẹ nên phối hợp với bác sĩ chuyên khoa nhi lên thực đơn đủ dinh dưỡng, đủ kẽm cho bé giúp con được phát triển một cách toàn diện trong từng độ tuổi.