Quan hệ tốt đẹp giữa cha mẹ và con cái là giá trị cốt lõi tạo tiền đề cho cuộc sống hạnh phúc gia đình. Do đó, các bậc cha mẹ cần quan tâm đến con cái ngay từ lúc chúng còn nhỏ.
1. Giai đoạn mang thai: Yêu con trước cái nhìn đầu tiên
Mang thai là giai đoạn cơ thể người phụ nữ sản sinh nhiều hormone. Chúng tạo cơ sở cho sự kết nối giữa cha mẹ và con cái.
Ở giai đoạn mang thai, cơ thể người phụ nữ liên tục tiết ra các loại hormone, mức độ tăng dần theo thời gian. Cho đến gần ngày sinh, oxytocin được tiết ra nhiều nhằm mang lại cảm giác, từ đó tạo ra các hành vi của một người mẹ trong bạn. Oxytocin còn giúp giảm bớt căng thẳng cho bà bầu trong quá trình sinh con.
Các nghiên cứu trên động vật cho thấy, oxytocin có tác động lớn đến các loại hành vi xã hội, từ việc nuôi dạy con cho đến hình thành mối quan hệ lâu dài. Các loại động vật thiếu các thụ thể oxytocin trong các trung khu quan trọng của não bộ thường sẽ bỏ rơi con cái và tìm bạn tình khác nhau vào mỗi mùa sinh sản. Trong khi đó, những loài động vật có nhiều thụ thể oxytocin có xu hướng gắn kết lâu dài với bạn tình. Vì vậy, khi nồng độ oxytocin tăng lên trong cơ thể của người mẹ, có nghĩa là tình yêu dành cho em bé đang mãnh liệt hơn bao giờ hết.
Ngay từ trong bụng mẹ, thai nhi cũng đã hình thành mối liên kết với bạn. Nhịp tim của bạn nghe thật êm dịu đối với bé. Hương vị trong các loại thực phẩm bạn ăn sẽ ảnh hưởng đến mùi vị của nước ối bao quanh bé. Và tim của bé đập nhanh hơn một chút khi nghe thấy giọng nói của bạn.
Nếu bạn là người cha đang mong chờ đứa con chào đời, bạn sẽ không có cảm giác tăng nội tiết tố và sự gần gũi thể chất với đứa con đang phát triển như các bà mẹ. Nhưng đừng lo lắng, mối quan hệ của bạn với con sẽ không bị ảnh hưởng.
Trẻ sơ sinh và những đứa trẻ lớn hơn có khả năng hình thành mối quan hệ tốt đẹp với bất kỳ ai đáp ứng được các nhu cầu về thể chất và tình cảm của trẻ. Và con người không bao giờ phát huy hết khả năng và mong muốn trong việc hình thành các kết nối này. Do vậy, dù là ai, nếu cố gắng tập kết nối với trẻ đều có thể trở thành người gắn bó lâu dài.
2. Tăng tốc yêu thương giữa các bậc cha mẹ và trẻ sơ sinh
Trong quá trình chuyển dạ, oxytocin được phóng ra rất nhiều. Phản ứng này của cơ thể nhằm gây ra các cơn co thắt và làm sữa mẹ chảy ra. Hormone còn giúp làm dịu cơn đau khi chuyển dạ để mang lại cảm giác sảng khoái, yêu đời mãnh liệt sau khi đứa bé được sinh ra, và hạn chế tối đa tình trạng kiệt sức.
Một số ông bố cũng giải phóng oxytocin khi được nhìn thấy con lần đầu tiên. Cảm xúc bất ngờ này đôi khi khiến các ông bố choáng ngợp trong phòng sinh. Theo kết quả một số nghiên cứu, mức testosterone của nam giới giảm mạnh từ 26 - 34% khi họ trở thành cha. Sự sụt giảm này dường như là một sự điều chỉnh sinh học giúp nam giới thay đổi ưu tiên của họ khi có con. Một số nam giới bắt đầu sản xuất thêm estrogen, đây có lẽ là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy sức mạnh biến đổi của thiên chức làm cha. Estrogen khiến não bộ nhạy cảm hơn với oxytocin, có thể giúp các ông bố trở nên yêu thương và chu đáo hơn.
Oxytocin không phải là “hóa chất tình yêu” duy nhất. Dopamine cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng mối liên kết ban đầu giữa cha mẹ và con cái. Hóa chất này thường được cảm nhận rõ ràng nhất khi bạn bế con, đung đưa hoặc cho con bú. Bằng kết quả nghiên cứu trên loài chuột rằng những con chuột con không nhận được dopamine không đặc biệt quan tâm xem mẹ chúng ở gần hay không, đã cho thấy được vai trò của dopamine trong việc gắn kết tình cảm mẹ con.
3. Tình yêu bị gián đoạn nếu bố mẹ không gắn bó với trẻ sơ sinh ngay lập tức
Khoảng 30% các bà mẹ không yêu con mình ngay lập tức, thường do nguyên nhân từ phía trẻ hoặc quá trình sinh nở không được như mong muốn của người mẹ. Cảm giác thất vọng, căng thẳng hoặc kiệt sức đủ để lấn át các kích thích mãnh liệt của tình yêu. Tuy nhiên, cảm giác này sẽ nhanh chóng mất đi, và phần lớn các bậc cha mẹ sẽ trở nên gắn bó với con trong những tháng đầu tiên.
Nếu vì một lý do bắt buộc nào đó khiến bạn không thể bên cạnh con thì cũng đừng nên tuyệt vọng. Nhà thần kinh học của Quỹ Khoa học Quốc gia Mỹ - Witt cho biết “Trong một số hoàn cảnh đặc biệt như xuất hiện biến chứng sau sinh, các bậc cha mẹ không thể ở bên con lâu dài khi trẻ mới sinh vẫn còn nhiều thời gian sau này để vun đắp yêu thương”.
Tuy nhiên, nếu trẻ sinh non và phải nằm trong lồng ấp vài ngày hoặc vài tuần, hãy cố gắng dành nhiều thời gian bên con nhất có thể, càng sớm càng tốt, vì lợi ích của gia đình và trẻ. Các nghiên cứu gần đây cho thấy liệu pháp da kề da có tác động tích cực để quá trình hồi phục của trẻ.
Cái chạm của cha có thể êm dịu như của mẹ. Một nghiên cứu về các đối tượng trẻ sinh non cần phải chăm sóc đặc biệt cho thấy sự quan tâm từ người cha có thể mang lại hiệu quả tích cực. Những em bé được bố thăm thường xuyên đã tăng cân nhanh và có sự phát triển cảm xúc tốt dần 18 tháng sau đó, có thể điều này là do trẻ tiếp tục nhận được sự quan tâm chu đáo của cha mẹ sau khi về nhà.
Tương tự như vậy, nếu người mẹ sinh mổ và không thể bế con ngay lập tức, hãy nhờ người cha chăm con. Một nghiên cứu năm 2007 về trẻ sinh mổ cho thấy thời gian da kề da với bố giúp giảm thiểu tình trạng quấy khóc và khuyến khích trẻ hình thành các giấc ngủ ngắn đầu tiên sau khi sinh.
Tình yêu thương con sẽ phát triển dần theo thời gian. Những kết nối sau đó sẽ được hình thành và tiến triển: Trẻ nhìn thẳng vào mắt và cố gắng ghi nhớ khuôn mặt bạn, trẻ cười với bạn. Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Pediatrics năm 2008 cho thấy khi các bà mẹ nhìn vào các bức ảnh mà đứa con đang cười, não của họ sẽ tăng cường hoạt động ở các khu vực liên quan đến dopamine - chất kết nối niềm vui.
Khi được 7 tháng tuổi hoặc 8 tháng tuổi, bé mới phát triển tình cảm gắn bó với các thành viên trong gia đình. Bé sẽ đặc biệt quan tâm đến những người bế khi bé khóc và cho bú khi bé đói. Bé nhớ bạn khi bạn rời khỏi phòng và vui vẻ khi bạn quay lại.
Lưu ý: Gia đình không nên chiều chuộng bé bằng tình yêu thương, sự quan tâm. Khi bạn quá chiều trẻ, bạn đang xây dựng một nền tảng vững chắc và tình cảm đó sẽ tồn tại suốt đời.
4. Kết nối tình cảm giữa các bậc cha mẹ với trẻ ở độ tuổi tập đi
Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái sẽ càng phát triển khi trẻ bước vào giai đoạn tập đi. Mặc dù trong suốt thời gian này, trẻ dành nhiều thời gian để tập chững và la hét. Tiếng la hét hoặc đánh yêu chỉ là cách trẻ thể hiện cơn giận dữ với những người yêu thương chứ không phải là dấu hiệu trẻ không yêu bạn.
Khoảnh khắc thất vọng khi trẻ mãi chưa biết đi chỉ chứng tỏ được giai đoạn tập đi cho trẻ đã tạo nhiều thách thức cho các gia đình chứ không phải là dấu hiệu bạn sẽ dừng yêu thương con. Điều này đã được chứng minh qua nghiên cứu của các nhà khoa học người Anh khi họ chụp MRI não bộ của 20 bà mẹ đang xem lại các bức ảnh chụp cho con. Kết quả cho thấy phần não kiểm soát cảm giác hưng phấn sáng lên.
Ở giai đoạn này, trẻ thể hiện tình cảm với cha mẹ bằng cách chạy đến bên cạnh lúc trẻ bị thương hoặc cần được vỗ về. Nhà tâm lý học Braungart-Rieker cho biết “Trẻ em muốn được giúp đỡ từ những người mà chúng tin tưởng nhất”.
5. Thúc đẩy yêu thương của các bậc cha mẹ với trẻ ở độ tuổi mẫu giáo và trẻ lớn
Khi trẻ lớn dần, chúng sẽ bắt đầu che giấu cảm xúc nhiều hơn, một phần là do áp lực từ bạn bè, phần còn lại là do phản ứng mệt mỏi của bạn trước các hành động thể hiện cảm xúc rõ ràng của trẻ ở giai đoạn tập đi.
Mặc dù tình yêu thương không được thể hiện bằng hành động rõ ràng, thì vẫn có nhiều cơ hội để bố mẹ và con cái kết nối với nhau. Đó là thông qua các tâm sự của trẻ, lúc trẻ cần đến bạn như một người bạn tâm sự, cho lời khuyên và trấn an tinh thần của trẻ.
Ngoài ra, khi bố mẹ thực hiện các hành động như đưa con đi học hoặc xem con chơi ở trường, trẻ cũng cảm nhận được tình yêu thương. Hoặc các hành động như hôn lên trán con, hỗ trợ con làm bài tập về nhà cũng giúp xây dựng một mối quan hệ gắn bó lâu dài.
Trẻ lớn dần cũng là lúc bắt đầu tập sống độc lập. Đây là giai đoạn cần đến tình yêu và sự hỗ trợ của gia đình hơn bao giờ hết. Nhà tâm lý học trường đại học Northwestern - Adam cho biết “Điều đó có vẻ mâu thuẫn, nhưng bố mẹ càng tạo được cảm giác an toàn cho con cái thì trẻ càng có nhiều khả năng sống độc lập hơn.
Ngay cả khi trẻ đang trên con đường hình thành nhân cách sống của bản thân, gia đình vẫn là điểm tựa vững chắc. Mối quan hệ này đã và đang được xây dựng qua một quá trình dài, mà khi nghĩ lại, cả hai đều cảm thấy trân trọng và yêu thương nhau.
Trẻ sơ sinh nhìn chung dễ gặp bệnh về đường hô hấp, các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp và nhiễm trùng đường tiêu hóa nếu bé ăn dặm sớm hoặc việc lưu trữ và pha chế sữa không đảm bảo. Để bảo vệ sức khỏe của trẻ, cha mẹ nên thực hiện tốt việc cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu (nếu được) và tiêm vắc-xin đúng lịch. Ngay khi thấy trẻ có các triệu chứng như biếng ăn, mệt mỏi, quấy khóc thì cần đứa trẻ đến bệnh viện để được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn theo dõi và điều trị.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: babycenter.com
