Sức khỏe tinh trùng gắn liền với khả năng sinh sản của nam giới. Chất lượng tinh trùng phụ thuộc lớn vào sức khỏe, lối sống, chế độ sinh hoạt, ăn uống của các “đấng mày râu”. Do đó, để giúp tinh trùng khỏe mạnh nam giới cần duy trì lối sống lành mạnh cũng như chế độ dinh dưỡng phù hợp.
1. Tầm quan trọng của tinh trùng khỏe mạnh
Sức khỏe tinh trùng gắn liền với khả năng sinh sản của nam giới. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra sức khỏe tinh trùng của nam giới đang giảm sút đần. Một nghiên cứu năm 2017 được thực hiện trên 43.000 nam giới, cho thấy số lượng tinh trùng của nam giới trên toàn thế giới đã giảm đáng kể từ năm 1973 đến năm 2011. Các nguyên nhân từ nam giới chiếm một phần ba tổng các trường hợp vô sinh. Sự giảm sút chất lượng tinh trùng không chỉ làm tăng nguy cơ vô sinh mà đối với những trường hợp đã thụ tinh thành công, chất lượng tinh trùng giảm sút còn ảnh hưởng đến sức khỏe thai kỳ ở phụ nữ và sức khỏe của em bé khi sinh ra. Trong các nghiên cứu trên chuột, chuột đực bị stress và béo phì làm biến đổi các gen trong tinh trùng, làm cho chuột con được sinh ra cũng dễ bị thừa cân và stress. Các nhà khoa học đang thực hiện nhiều nghiên cứu để kiểm tra mối liên quan này trên người.
Tinh trùng khỏe mạnh được định nghĩa là:
- Đủ về số lượng: số lượng tinh trùng phải trên 15 triệu trên mỗi ml tinh dịch. Càng có nhiều tinh trùng, thì khả năng tiếp cận với trứng để thụ tinh sẽ cao hơn.
- Khả năng vận động tốt: tinh trùng có nhiều kiểu vận động, một số bơi tiến về phía trước, một số bơi tại chỗ, thậm chí có một số tinh trùng không vận động. Khả năng vận động của tinh trùng được đánh giá là tốt khi 40% trong tổng số tinh trùng có thể vận động hiệu quả.
- Hình dạng bình thường: tinh trùng khỏe mạnh có đầu tròn và đuôi dài, di chuyển linh hoạt.
Chất lượng tinh trùng phụ thuộc lớn vào sức khỏe nam giới, vào lối sống, chế độ sinh hoạt, ăn uống. Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể thực hiện để giữ cho tinh trùng luôn khỏe mạnh.
2. 7 cách giúp tinh trùng khỏe mạnh
2.1. Ăn gì cho tinh trùng khỏe mạnh?
Cơ thể được nuôi dưỡng bởi những gì bạn ăn vào và tinh trùng cũng vậy. Tinh trùng của những người ăn theo chế độ phương Tây gồm các thực phẩm như thịt chế biến sẵn, ngũ cốc, sữa, snack, pizza,... có khả năng vận động kém hơn so với những người có chế độ ăn nhiều thịt, cá, rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Ăn gì cho tinh trùng khỏe mạnh? Ăn các thực phẩm và vitamin sau đây đã được chứng minh là cách giúp tinh trùng khỏe mạnh
- Vitamin B12: có nhiều trong thịt, cá và sữa. Vitamin B12 giúp bảo vệ tinh trùng khỏi viêm và oxy hóa bởi các gốc tự do có hại trong cơ thể.
- Vitamin C: có nhiều trong cam, các loại quả mọng, khoai tây, cà chua, rau cải bó xôi,... Ăn nhiều thực phẩm chứa vitamin C giúp tăng số lượng tinh trùng. Thậm chí, trong một số trường hợp số lượng tinh trùng có thể tăng gấp đôi sau một vài tháng.
- Các loại quả hạch: ngày càng nhiều các nghiên cứu chứng minh lợi ích của các loại hạt với sức khỏe tình dục. Một nghiên cứu được thực hiện năm 2018 trên 119 người đàn ông cho thấy chế độ ăn nhiều hạnh nhân, quả óc chó và quả phỉ trong vòng 14 tuần làm lượng tinh trùng tăng lên tới 16%.
- Lycopene: Lycopene có nhiều trong các thực phẩm như dưa hấu, cà chua. Lycopene giúp làm giảm các phản ứng oxy hóa (ROS) trong cơ thể qua đó bảo vệ tinh trùng khỏi nguy cơ bị tổn thương và hỏng ADN. Uống 4- mg lycopene mỗi ngày đã được chứng minh giúp cải thiện số lượng và khả năng vận động của tinh trùng.
2.2. Tập thể dục thường xuyên, nhưng không nên tập quá sức
Tập luyện thể dục thường xuyên là cách giúp tinh trùng khỏe mạnh một cách hiệu quả. Chỉ cần tập thể dục với cường độ nhẹ là nam giới đã có thể làm tăng số lượng tinh trùng, tăng tỷ lệ tinh trùng có chuyển động tốt và tăng cả tỷ lệ tinh trùng có hình dạng bình thường. Một nghiên cứu năm 2005 cho thấy những người kém vận động, có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao góp phần làm chất lượng tinh dịch kém. Tình trạng thừa cân, béo phì cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ hormon sinh dục testosterone, từ đó là giảm ham muốn tình dục ở nam giới. Tập thể dục và giảm cân có thể làm tăng số lượng và chất lượng tinh trùng của bạn chỉ trong vài tuần. Hãy thử tập các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, thực hiện một số động tác chống đẩy, bơi lội,... Tập thể dục nên được thực hiện thường xuyên nhưng không nên tập với cường độ quá mạnh. Một số hoạt động thể chất cường độ mạnh như đạp xe đường dài, chạy bộ, leo núi có liên quan đến việc giảm chất lượng tinh dịch. Điều này có thể do các hoạt động cường độ cao sẽ có nguy cơ gây chấn thương vùng sinh dục cao hơn, hoặc căng thẳng do tập luyện sẽ làm thay đổi lượng hormone,...
2.3. Dùng đồ lót kiểu boxer hay brief
Có hai kiểu quần lót chính ở nam giới đó là loại brief (ôm sát cơ thể) và loại boxer (như quần đùi mặc lót bên trong). Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy những người đàn ông mặc quần lót kiểu boxer có tinh trùng nhiều hơn 17% so với những người đàn ông mặc quần lót kiểu brief. Tuy nhiên, nghiên cứu này lại chỉ ra là những người mặc quần kiểu brief lại có nồng độ hormone FSH cao hơn. (FSH là hormone kích thích sản xuất tinh trùng). Như vậy, có thể cơ thể đã đẩy mạnh sản xuất hormon FSH để giảm bớt những ảnh hưởng do loại quần bó sát gây ra. Như vậy, mặc đồ lót kiểu nào cũng không thật sự ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, quan trọng là khả năng điều tiết hormon của cơ thể bạn. Các bằng chứng hiện tại chỉ ra việc có lợi đôi chút về số lượng tinh trùng khi dùng quần lót kiểu boxer.
2.4. Hãy cân trước khi bạn uống rượu hoặc thức uống chứa cafein
Một nghiên cứu năm 2017 thực hiện trên 20.000 nam giới đã chỉ ra rằng cafein trong soda và nước ngọt có thể làm hỏng ADN của tinh trùng, điều này có thể làm giảm số lượng tinh trùng. Không chỉ đối với nam, cafein còn ảnh hưởng khả năng sinh sản của nữ giới. Sử dụng nhiều hơn ba cốc đồ uống chứa cafein như cà phê, nước tăng lực, soda,... mỗi ngày sẽ làm tăng nguy cơ sảy thai. Để giữ tinh trùng khỏe mạnh hãy hạn chế lượng thức uống chứa cafein sử dụng mỗi ngày, hai cốc mỗi ngày được coi là an toàn.
Uống rượu nhiều cũng ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy, uống năm đơn vị rượu trở lên mỗi tuần sẽ làm giảm số lượng và khả năng vận động của tinh trùng. Uống nhiều rượu trong thời gian kéo dài hậu quả càng nghiêm trọng. Năm đơn vị rượu tương đương với:
- 1,2 lít bia
- 0.74 lít rượu vang
- 0.22 lít rượu mạnh
Một nghiên cứu thực hiện năm 2017 với 16.000 nam giới đã phát hiện ra rượu làm ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh. Để có tinh trùng khỏe mạnh, bạn nên hạn chế số lượng rượu uống thấp hơn 5 đơn vị mỗi tuần.
2.5. Bổ sung vitamin và khoáng chất
Nếu bạn đang cố gắng làm tăng chất lượng tinh trùng, ngoài chế độ ăn, bạn có thể bổ sung thêm các vitamin và khoáng chất qua các viên uống bổ sung để việc thụ thai dễ dàng hơn. Các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho tinh trùng khỏe mạnh như:
- Vitamin C: giúp làm tăng số lượng và khả năng vận động của tinh trùng
- Vitamin D; có thể làm tăng hormon sinh dục testosterone
- Kẽm: kẽm rất quan trọng đối với chức năng sinh sản. Hãy bổ sung kẽm dạng viên uống nếu chế độ ăn không cung cấp đủ.
- Chiết xuất rễ cây Ashwangandhe: giúp tăng số lượng và khả năng vận động của tinh trùng
- Conenzyme Q10: làm tăng chất lượng tinh dịch
Hãy sử dụng các viên uống bổ sung hoặc thực phẩm chức năng theo sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo sử dụng đúng cách với liều lượng phù hợp.
2.6. Tránh tiếp xúc với các chất độc hại
Các hóa chất độc hại gây rối loạn nội tiết tố có thể có trong không khí, trong môi trường làm việc, thậm chí trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân của bạn. Các chất độc hại này sẽ ảnh hưởng đến số lượng, khả năng vận động và hình dạng của tinh trùng. Một số chất bạn đặc biệt cần tránh như:
- Chì: thường được tìm thấy trong các đường ống, sơn, đất và bụi, đặc biệt ở các ngôi nhà đã quá cũ.
- Styrene và aceton: thường có trong đĩa nhựa, bao bì, vật liệu cách nhiệt và vật liệu xây dựng thông thường.
- Hơi thủy ngân: thường được tìm thấy trong khí công nghiệp và bụi kim loại
- Dibromochloropropane: có trong một số loại thuốc trừ sâu
Các hóa chất này thường có nồng độ cao trong các nhà máy hoặc khu công nghiệp nặng. Tuy nhiên một số hóa chất có thể là thành phần của xà phòng, nước rửa tay hoặc hộp nhựa. Để giữ tinh trùng khỏe mạnh, hãy đọc kỹ thành phần của các sản phẩm trước khi mua. Ưu tiên lựa chọn các sản phẩm có thành phần tự nhiên, thân thiện với môi trường. Cố gắng thay thế các sản phẩm nhựa bằng thủy tinh, thép không rỉ, silicon hoặc đồ nhựa có thể phân hủy sinh học.
2.7. Thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)
Nếu hai vợ chồng bạn đã cố gắng thay đổi lối sống, cố gắng tập luyện, ăn uống đủ chất nhưng vẫn khó khăn trong việc thụ thai. Hai bạn hãy cân nhắc về việc thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Thụ tinh trong ống nghiệm là cách cho trứng và tinh trùng kết hợp ngoài cơ thể. Phôi thai sau khi được tạo thành công sẽ được chuyển lại vào tử cung của phụ nữ, phôi làm tổ và phát triển thành thai nhi như thụ thai tự nhiên. Thụ tinh nhân tạo là một trong những phương pháp hỗ trợ sinh sản có tỷ lệ thành công cao, giúp con đường trở thành cha mẹ của bạn trở nên dễ dàng hơn. Để thực hiện thụ tinh nhân tạo thành công, bạn hãy đến khám ở các trung tâm hỗ trợ sinh sản và thực hiện nghiêm túc theo hướng dẫn của bác sĩ.
Nguồn tham khảo: healthline.com
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
