Cùng với chất lượng và số lượng tinh trùng, chất lượng trứng cũng là 1 yếu tố vô cùng quan trọng trong quá trình thụ thai. Mỗi tháng người phụ nữ bình thường chỉ có thể rụng 1 hoặc 2 trứng. Do đó, kích thước trứng để thụ thai hiệu quả là điều mà nhiều cặp vợ chồng quan tâm nhất.
1. Quá trình phát triển của trứng trong chu kỳ kinh nguyệt
Tương tự như nội mạc tử cung, trứng hay nang noãn cũng có 1 chu trình phát triển trong suốt chu kỳ kinh nguyệt.
Giai đoạn đầu của chu kỳ:
Giai đoạn đầu của chu kỳ kinh là từ ngày 1 đến ngày 7. Mỗi chu kỳ buồng trứng sẽ có khoảng 20 nang noãn nguyên thủy được huy động để phát triển. Sự phát triển của nang noãn phụ thuộc vào sự điều hòa của các hormon tự nhiên trong cơ thể là hormon rụng trứng LH và hormone kích thích trứng phát triển FSH.
Giai đoạn chọn lọc:
Thường từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 10 của chu kỳ. Trong những nang noãn phát triển thì chỉ có duy nhất 1 nang noãn được chọn để tiếp tục phát triển vượt trội và trở thành nang noãn trưởng thành (vẫn có trường hợp) có 2 nang noãn được chọn để tiếp tục phát triển). Sự chọn lọc diễn ra vào khoảng ngày thứ 7 của chu kỳ, lúc này nang noãn có kích thước từ 5,5 – 8 mm. Và sẽ phát triển vượt trội vào ngày thứ 8 - 10 với kích thước noãn khoảng 13 mm.
Giai đoạn rụng trứng:
Xảy ra trong khoảng 5 ngày giữa chu kỳ kinh. Khi này noãn trưởng thành sẽ có kích thước từ 18 – 28 mm, nang trứng sẽ vỡ ra và phóng thích noãn vào loa vòi trứng để gặp tinh trùng. Để có hiện tượng rụng trứng có thể xảy ra cần phải có một loạt thay đổi nội tiết xảy ra, trong đó khi nồng độ hormone LH đạt tới đỉnh thì trong 24 - 38 giờ tiếp theo, hiện tượng rụng trứng sẽ xảy ra. Thời gian rụng trứng sẽ thay đổi rất nhiều trong từng chu kỳ khác nhau trên cùng một người phụ nữ.
Giai đoạn thoái hóa:
Sau khi trứng đã rụng và phóng noãn, phần vỏ nang trứng sẽ tiếp tục phát triển thành cầu trúc gọi là hoàng thể. Hoàng thể sẽ sản xuất hormone Progesterone, hoạt chất này có tác dụng trong việc làm tổ của phôi thai và giữ thai phát triển tốt trong khoảng 4 tháng đầu nếu trứng được thụ tinh. Còn nếu trứng không được thụ tinh thì Progesteron từ hoàng thể sẽ làm thúc đẩy nội mạc không tăng sinh quá mức, điều này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc gây hành kinh sau 14 ngày.
Vì vậy, đối với các bệnh nhân làm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), nang noãn được chọc hút lấy noãn ở bên ngoài nên cơ thể và không kèm theo vỏ nang hoàng thể, cơ thể thiếu hụt Progesterone, bắt buộc lúc này phải sử dụng thêm thuốc nội tiết chứa Progesteron ở ngoài để giữ thai.
2. Kích thước trứng và sự thụ thai
Kích thước của trứng có vai trò quan trọng đối với cả thụ thai tự nhiên và quá trình hỗ trợ thụ tinh nhân tạo.
2.1. Kích thước trứng lý tưởng cho thụ thai tự nhiên
Kích thước nang noãn hay nang trứng lý tưởng nhất để thụ thai là từ 18 – 28 mm, tốt nhất là nằm trong khoảng từ 20 – 22 mm, vì đây chính là kích thước lý tưởng để xảy ra hiện tượng rụng trứng tự nhiên. Thông thường, kích thước trứng 8mm thường nằm trong khoảng ngày thứ 10 của chu kỳ kinh, lúc này trứng đang chưa đến giai đoạn rụng trứng và đồng thời quá nhỏ để thụ tinh tự nhiên và cả thụ tinh nhân tạo. Ngoài ra, nang trứng có kích thước dưới 16 mm hoặc trên 30 mm sẽ rất khó có thể thụ tinh hoặc nếu có thể thụ tinh thì phôi cũng yếu, dễ gây ra sẩy thai trong 3 tháng đầu.
Trứng cũng như tinh trùng sẽ không thể sống lâu trong tử cung người phụ nữ. Sau khi rụng, trứng và các tế bào dạng hạt khác sẽ đi vào ống dẫn trứng qua loa vòi trứng, sau đó chuyển động dần về hướng tử cung. Lúc này, nếu có quá trình quan hệ tình dục, các tinh trùng sẽ di chuyển lên trên qua cổ tử cung và gặp trứng ở đoạn giữa của ống dẫn trứng. Tinh trùng và trứng giao hợp (thụ tinh) với nhau lại tạo thành hợp tử. Hợp tử sau khi đã thụ tinh sẽ tiến hành tự phân chia, trong lúc đó nó sẽ tiếp tục chuyển động về hướng tử cung. Sau khoảng 6 đêm 7 ngày, hợp tử sẽ phát triển thành phôi nang giai đoạn cuối, nó sẽ bắt đầu xâm nhập vào trong lớp niêm mạc của tử cung và phát triển thành thai nhi. Nếu không có hiện tượng thụ tinh thì tế bào trứng sẽ bắt đầu thoái hóa sau khi rụng khoảng 12 - 24 giờ
2.2. Kích thước trứng lý tưởng cho thụ thai nhân tạo
Đối với các phương pháp thụ tinh nhân tạo, kích thước trứng lý tưởng cho việc thụ thai có thể tùy thuộc vào từng biện pháp và từng phác đồ khác nhau.
Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI):
Đối với phương pháp này, bệnh nhân cần có ít nhất một nang trứng trưởng thành có phóng noãn và rụng để có thể tiến hành bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung. Dựa vào từng phác đồ mà bác sĩ có thể xác định được kích thước trứng lý tưởng cho việc thụ thai
- Phác đồ ngắn: Bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng thuốc kích trứng bắt đầu từ ngày thứ 2 của chu kỳ kinh nguyệt. Sau khi sử dụng thuốc kích trứng, đến khoảng ngày thứ 6 của chu kỳ kinh nguyệt, bác sĩ sẽ tiến hành theo dõi sự phát triển của nang noãn thường là qua siêu âm. Dựa vào kích thước theo dõi, bác sĩ sẽ tiếp tục điều chỉnh liều lượng thuốc kích trứng để nang noãn đạt số lượng và kích thước theo tiêu chuẩn là khoảng 20 - 22 mm. Lúc này, bệnh nhân sẽ được tiêm mũi thuốc gây rụng trứng (hCG) và tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung sau khoảng 36 giờ.
- Phác đồ tăng dần: Bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng thuốc kích trứng liên tục trong vòng 2 tuần. Sau đó sẽ tiến hành siêu âm theo dõi và thực hiện xét nghiệm nội tiết để đánh sự phát triển của nang noãn. Tiếp đó, nếu kết quả thuốc chưa đáp ứng hoặc kích thước trứng 9mm – 10mm hoặc nhỏ hơn thì thì liều thuốc kích trứng sẽ được tăng thêm. Nếu trứng đạt hơn 10mm thì sẽ tiếp tục dùng liều cũ cho đến khi đạt được kích thước tiêu chuẩn là tiêu chuẩn là khoảng 20 - 22 mm. Lúc này, bệnh nhân sẽ được tiêm mũi thuốc gây rụng trứng (hCG) và tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung sau khoảng 36 giờ. Liệu pháp sẽ dừng lại nếu sau 35 ngày dùng thuốc trứng không phát triển đến kích thước yêu cầu hoặc số nang không đủ tiêu chuẩn khi đã dùng đến liều tối đa.
- Phác đồ giảm dần: Bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng thuốc kích trứng ngay sau khi sử dụng Progesteron từ bên ngoài hoặc có kinh tự nhiên. Bệnh nhân sẽ duy trì nồng độ thuốc kích trứng đến khi có nang trứng đạt kích trên 10 mm. Sau đó, liều thuốc sẽ được giảm dần cho đến khi nang noãn đạt kích thước tiêu chuẩn là khoảng 20 - 22 mm để tiêm mũi hCG.
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF):
Cũng giống như kích trứng trong phương pháp bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung (IUI), kích trứng trong thụ tinh ống nghiệm (IVF) cũng dựa vào từng loại phác đồ.
- Phác đồ ngắn: Bệnh nhân sẽ sử dụng thuốc kích trứng từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 7 của chu kỳ, tiếp đó sẽ tiến hành tiêm dưới da. Sau khi sử dụng thuốc thì bác sĩ theo dõi sự phát triển về kích thước của nang noãn trên siêu âm. Khi nang noãn đạt tiêu chuẩn từ 18 – 22 mm sẽ tiêm hCG để gây rụng trứng và tiến hành chọc hút trứng để nuôi phôi.
- Phác đồ dài: Bệnh nhân được chỉ định tiêm thuốc kích trứng từ ngày 14 đến 21 của chu kỳ, ngoài ra có thể sử dụng thuốc từ ngày thứ 21 ở chu kỳ trước hay từ ngày đầu tiên của chu kỳ này. Sau khoảng 6 ngày sau khi sử dụng thuốc kích thích trứng, bác sĩ sẽ theo dõi sự phát triển của nang noãn qua siêu âm. Khi có ít nhất từ 2 nang noãn đạt kích thước từ 17mm trở lên thì bệnh nhân sẽ được tiêm mũi rụng trứng hCG. Kế tiếp, quá trình hút trứng được thực hiện sau mũi tiêm đó khoảng từ 34 - 36 giờ.
Những thông tin cho thấy, kích thước trứng 8mm chưa đủ tốt để thụ thai cả về mặt mang thai tự nhiên và thụ tinh nhân tạo. Lúc này, đối với những người bình thường, bác sĩ sẽ tiếp tục theo dõi qua siêu âm định kỳ để đánh giá kích thước trứng cho đến khi trứng đạt kích thước tiêu chuẩn. Còn đối với những bệnh nhân cần được hỗ trợ sinh sản bằng phương pháp thụ tinh ống nghiệm, bác sĩ thường chỉ định sử dụng các thuốc kích trứng, để trứng có thể phát triển đến kích thước phù hợp, để chuẩn bị cho những công đoạn tiếp theo.
Những cặp vợ chồng đang mong con có thể để khám tại các bệnh viện hoặc cơ sở khám chữa bệnh có chuyên khoa sản, để bác sĩ có thể tư vấn cũng như hướng dẫn theo dõi sự phát triển của trứng, góp phần tăng khả năng thụ thai.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
