GH là hormon được sản xuất bởi tuyến yên, một tuyến có kích thước nhỏ nằm ở sàn não thất ba trong hố yên của thân xương bướm. Hormone tăng trưởng GH rất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của một đứa trẻ để thúc đẩy sự phát triển của xương theo độ tuổi. Xét nghiệm GH chủ yếu được sử dụng để xác định sự thiếu hụt Hormone GH và đánh giá chức năng tuyến yên trong cơ thể.
1. Xét nghiệm Hormone tăng trưởng GH là gì?
Hormone tăng trưởng GH (Growth Hormone) là một hormone peptide chuỗi đơn gồm 191 gốc acid amin, cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường ở trẻ em. Ngoài ra, hormone GH còn giúp thúc đẩy sự phát triển xương một cách phù hợp, điều hòa tốc độ sản sinh năng lượng từ thực phẩm, tổng hợp các chất béo, protein, glucose, điều hòa sản sinh hồng cầu và làm tăng khối lượng cơ bắp.
Xét nghiệm GH là xét nghiệm giúp đánh giá nồng độ hormone tăng trưởng trong máu để xác định sự thiếu hụt GH và giúp đánh giá chức năng tuyến yên, theo dõi kết quả các xét nghiệm hormon tuyến yên bất thường khác. Cần phải lưu ý rằng hormone GH được giải phóng vào máu từng đợt trong suốt cả ngày và đêm với mức độ cao nhất chủ yếu vào ban đêm. Do đó, các giá trị sẽ cao hơn nếu mẫu được thực hiện trong một xung và thấp hơn nếu được thực hiện trong một khoảng thời gian giữa các xung.
2. Ý nghĩa của xét nghiệm GH
Xét nghiệm định lượng hormone GH khá phổ biến và thường được sử dụng với các mục đích sau:
- Đánh giá sự thiếu hụt GH tương ứng với chức năng của tuyến yên;
- Đánh giá sự dư thừa GH để chẩn đoán và theo dõi điều trị các chứng khổng lồ và bệnh to đầu chi;
- Xét nghiệm kích thích GH giúp chẩn đoán sự thiếu hụt GH và suy tuyến yên;
- Xét nghiệm kìm hãm GH và IGF-1 có thể được sử dụng để theo dõi điều trị một khối u tuyến yên sản xuất GH trước và sau khi phẫu thuật cũng như sự tái phát của khối u.
Ý nghĩa lâm sàng của xét nghiệm kích thích GH:
Nếu sau khi kích thích mức độ GH vẫn thấp hơn so với mức độ cần thiết và người bệnh có dấu hiệu, triệu chứng thiếu hụt GH, có mức độ IGF-1 thấp thì người đó đã bị thiếu hụt GH và cần phải được điều trị
Ý nghĩa lâm sàng của xét nghiệm kìm hãm GH:
Nếu mức độ GH của một người sau kìm hãm vẫn cao hơn mức độ cần thiết và người đó có các dấu hiệu, triệu chứng của sự dư thừa GH (chứng khổng lồ, bệnh to đầu chi), mức độ IGF-1 cao thì có thể người đó sản xuất ra quá nhiều GH. Nguyên nhân có thể do khối u tuyến yên sẽ được phát hiện thông qua X-quang, CT scan hoặc MRI.
3. Xét nghiệm GH được chỉ định khi nào?
Xét nghiệm kích thích GH sẽ được chỉ định ở những trẻ có các dấu hiệu và triệu chứng thiếu hụt GH như:
- Tốc độ tăng trưởng chậm lại so với lúc nhỏ;
- Tầm vóc nhỏ hơn những đứa trẻ đồng trang lứa;
- Dậy thì muộn;
- Chậm phát triển xương.
Đối với người lớn, xét nghiệm kích thích GH được chỉ định khi người bệnh có các biểu hiện của sự thiếu hụt GH hoặc suy tuyến yên như sau:
- Mật độ xương giảm;
- Mệt mỏi;
- Cholesterol cao;
- Khả năng chịu đựng tập luyện giảm.
Xét nghiệm kìm hãm GH thường không phổ biến và chỉ được thực hiện ở những trường hợp có dấu hiệu của sự dư thừa GH như chứng khổng lồ hoặc to đầu chi. Ngoài ra, xét nghiệm kìm hãm GH sẽ được chỉ định trong các trường hợp sau:
- U tuyến yên nghi ngờ gây ra dư thừa GH.
- Theo dõi sự tái phát của bất thường của GH trong trường hợp dư thừa GH.
4. Hormone GH như thế nào là bình thường?
Giá trị GH máu được cho là bình thường khi:
- Ở trẻ sơ sinh: < 5-40 ng/mL hoặc 226-1808 pmmol/L
- Ở trẻ em: < 0-20 ng/mL hoặc 0-904 pmmol/L
- Ở người lớn: nam: <5 ng/mL hoặc 226 pmmol/L
- nữ: < 10 ng/mL hoặc 452 pmmol/L
Việc đánh giá chức năng tuyến yên rất quan trọng, góp phần không nhỏ trong việc chẩn đoán một số bệnh ở tuyến yên. Bạn nên lựa chọn những cơ sở y tế uy tín để xét nghiệm.
