Việc chỉ định uống kháng sinh khi đang cho con bú cần phải lựa chọn cân nhắc giữa lợi ích của người mẹ và nguy cơ của bé khi không bú mẹ cũng như khả năng ảnh hưởng của thuốc đối với những trẻ bú mẹ. Một thuốc kháng sinh có thể sử dụng an toàn khi mang thai, tuy nhiên lại có thể không an toàn khi sử dụng trong thời kỳ cho con bú bởi thuốc có thể được vận chuyển qua sữa mẹ.
1. Phụ nữ cho con bú sử dụng được kháng sinh không?
Kháng sinh chính là thuốc kìm hãm hoặc hạn chế sự phát triển của vi khuẩn cũng như giảm đáp ứng viêm do vi khuẩn gây ra. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh khi bị nhiễm khuẩn cần đúng và đủ liều lượng thuốc, đặc biệt là phụ nữ cho con bú.
Việc chỉ định uống kháng sinh khi đang cho con bú cần phải lựa chọn cân nhắc giữa lợi ích của người mẹ và nguy cơ của bé khi không bú mẹ cũng như khả năng ảnh hưởng của thuốc đối với những trẻ bú mẹ. Một thuốc kháng sinh có thể sử dụng an toàn khi mang thai, tuy nhiên lại có thể không an toàn khi sử dụng trong thời kỳ cho con bú bởi thuốc có thể được vận chuyển qua sữa mẹ.
Những ảnh hưởng của thuốc kháng sinh đối với trẻ bú mẹ có thể được hạn chế bằng cách sử dụng những thuốc kém hấp thu bằng đường uống hoặc không cho bé bú mẹ trong khoảng thời gian thuốc đạt nồng độ nhất. Một số trường hợp có thể sử dụng thuốc dùng tại chỗ để hạn chế ảnh hưởng của thuốc kháng sinh đối với trẻ.
2. Các loại kháng sinh dùng cho phụ nữ cho con bú
Uống kháng sinh khi đang cho con bú có thể khiến trẻ mắc các vấn đề liên quan tới thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột và dị ứng, dù cho lượng thuốc đi vào sữa chiếm nồng độ nhỏ. Tuy nhiên, các loại thuốc nào cũng vậy, trong đó có thuốc kháng sinh đều có thể qua sữa mẹ nhưng chưa hẳn sẽ hấp thu qua trẻ, do đó, phụ nữ cho con bú không nhất thiết phải trì hoãn việc cho con bú khi điều trị. Một số loại thuốc kháng sinh dùng cho phụ nữ cho con bú như sau:
- Nhóm Beta-Lactam: Trong nhóm thuốc kháng sinh này thì Penicillin và cephalosporin sẽ bài tiết qua đường sữa mẹ với số lượng rất nhỏ. Vì vậy trẻ có thể bú mẹ, nhưng một số trường hợp cũng có thể gây ra các phản ứng phụ khi trẻ bú mẹ với nhóm kháng sinh này là tiêu chảy. Nhóm thuốc Trimethoprim-sulfamethoxazole cũng có thể sử dụng trong thời kỳ cho con bú, tuy nhiên cần hạn chế sử dụng nhóm thuốc này trên những bà mẹ sinh non 2 tháng vì thuốc Trimethoprim-sulfamethoxazole có thể làm tăng bilirubin đối với trẻ bú mẹ.
- Nhóm Tetracycline: Trước đây, nhóm thuốc kháng sinh này chống chỉ định sử dụng trên phụ nữ cho con bú, nguyên nhân là do nhóm thuốc này có thể bám trên răng chưa trưởng thành của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, trường hợp thời gian điều trị ngắn thì không sao bởi thuốc nhóm Tetracycline sẽ tạo phức với calcium trong sữa nên trẻ sẽ không hấp thu. Những thuốc cùng nhóm là Tetracycline, Oxytetracycline, Minocycline, Doxycycline.
- Metronidazole là kháng sinh được chỉ định trong trường hợp nhiễm khuẩn âm đạo. Có thể uống kháng sinh khi đang cho con bú với loại thuốc này vì thuốc không gây ra nguy hiểm đối với trẻ, trường hợp nặng nhất có thể khiến cho trẻ đi phân lỏng khi mẹ có sử dụng Flagyl.
- Metronidazole (Flagyl) có thể khiến thay đổi màu sữa và sữa có vị khó chịu do đó trẻ có thể không bú mẹ.
- Fluconazol: Là thuốc kháng sinh thường được kê đơn trong trường hợp phụ nữ cho con bú bị nhiễm trùng đầu vú. Thuốc kháng sinh Fluconazol thông qua sữa mẹ nhưng trẻ chỉ hấp thu khoảng 5% liều thường dùng cho trẻ em nếu bú mẹ.
- Những kháng sinh khác như Ciprofloxacin (Ciproxin) nếu điều trị ngắn trên phụ nữ cho con bú thì ít khi gây ra những vấn đề nguy hiểm cho trẻ. Còn các loại thuốc kháng sinh thuộc nhóm Quinolon thì chỉ nên chỉ định cho phụ nữ cho con bú sử dụng trong trường hợp cân nhắc giữa lợi ích, nguy cơ của mẹ và bé.
- Kháng sinh Nitrofurantoin: Khi sử dụng kháng sinh này cho phụ nữ cho con bú thì chỉ có một lượng nhỏ thuốc được bài tiết qua đường sữa mẹ. Tuy nhiên, thuốc có thể gây thiếu máu tán huyết do thiếu G6PD ở trẻ sơ sinh.
- Kháng sinh điều trị tại chỗ: Thuốc kháng sinh điều trị vi khuẩn dạng kem hay dạng thuốc mỡ và gel hấp thu đủ để qua sữa mẹ, vì vậy khi sử dụng kháng sinh dùng cho phụ nữ cho con bú thì an toàn cho bé, chỉ trong trường hợp những thuốc kháng sinh này được thoa trên núm vú thì sẽ phải lau sạch trước khi cho bé bú.
- Kháng sinh điều trị nhiễm trùng bàng quang: Các loại thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng bàng quang thường an toàn khi phụ nữ cho con bú sử dụng. Theo đó, các loại kháng sinh điều trị nhiễm trùng bàng quang là kháng sinh thuộc nhóm sulfat.
3. Lưu ý khi sử dụng kháng sinh ở phụ nữ cho con bú
Việc sử dụng một số thuốc kháng sinh trên đối với phụ nữ cho con bú là an toàn, ít nguy hiểm. Tuy nhiên, có mố số tác dụng của thuốc chưa được biết đến trên trẻ bú mẹ, vì vậy chỉ sử dụng thuốc kháng sinh dùng cho phụ nữ cho con bú khi thực sự cần thiết, xem xét dùng ở liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất nếu có thể và nên lưu ý một số điều như sau:
- Khi phụ nữ cho con bú bắt buộc phải sử dụng kháng sinh thì cần ưu tiên lựa chọn những loại thuốc kháng sinh thường được sử dụng cho trẻ nhỏ, bởi những loại thuốc này sẽ an toàn hơn cho trẻ bú mẹ.
- Trong trường hợp có thể thì tốt nhất nên dùng các loại thuốc uống một lần hoặc một ngày ngay sau khi cho bé bú cữ dài nhất; là lần cho ăn cuối ngày trước khi trẻ đi ngủ.
- Đặc biệt cần lưu ý sau khi phụ nữ cho con bú sử dụng thuốc kháng sinh thì phải theo dõi sát sao các tác dụng phụ mà bé có thể gặp như buồn ngủ, khó chịu,...
- Cần tránh các thuốc kháng sinh có tác dụng kéo dài hay dạng phóng thích kéo dài hoặc các dạng thuốc kháng sinh kết hợp. Nguyên nhân tránh những loại thuốc này là bởi những loại thuốc đơn liều sẽ giúp bác sĩ điều chỉnh linh hoạt khi cần và những loại thuốc kháng sinh có tác dụng ngắn sẽ loại bỏ khỏi cơ thể của mẹ nhanh, từ đó bé sẽ có thể bú mẹ sớm hơn, hạn chế được các tác dụng phụ của thuốc.
- Đối với những phụ nữ cho con bú là trẻ sinh non thì cần có các biện pháp phòng ngừa đặc biệt bởi kích thước cũng như hệ thống cơ quan của trẻ còn yếu kém hơn so với trẻ sơ sinh đủ tháng.
- Khi sử dụng nhiều thuốc kháng sinh hay một loại thuốc phải kết hợp với nhiều thuốc khác thì cần phải tuân thủ các nguyên tắc cũng như khuyến cáo đối với loại thuốc gặp nhiều vấn đề nhất.
Với những lợi ích và rủi ro mà thuốc kháng sinh đem lại ở phụ nữ cho con bú thì khi sử dụng bất kỳ loại thuốc kháng sinh nào được kê đơn hay mua ngoài nhà thuốc mà không có đơn thuốc thì cũng cần hỏi ý kiến từ bác sĩ để được chỉ dẫn sử dụng, hạn chế các tác dụng phụ của thuốc đối với trẻ bú mẹ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
