Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Trần Quốc Tuấn - Trưởng đơn nguyên hồi sức - ICU - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.
Tuyến giáp đóng vai trò chính trong việc điều chỉnh sự trao đổi chất và đảm bảo tốt cho sức khỏe con người. Nếu cơ thể cần nhiều năng lượng trong một số tình huống nhất định thì cơ quan này sẽ sản xuất nhiều hormon tuyến giáp hơn.
1. Tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết tố quan trọng, có vai trò trong quá trình trao đổi chất, sinh trưởng và phát triển của cơ thể con người. Nó giúp điều chỉnh nhiều chức năng của cơ thể bằng cách liên tục giải phóng một lượng ổn định các hormone tuyến giáp vào máu. Nếu cơ thể cần nhiều năng lượng trong một số tình huống nhất định (ví dụ như lạnh hoặc trong thời kỳ mang thai) thì tuyến giáp sản xuất nhiều hormone hơn.
Cơ quan này được tìm thấy ở phía trước cổ, bên dưới thanh quản. Nó có hình con bướm, hai thùy bên nằm dựa vào và xung quanh khí quản, được nối với nhau ở phía trước bởi một dải mô hẹp.
Trung bình tuyến giáp nặng từ 20 đến 60 gam. Nó được bao quanh phía trước là da và cơ, phía sau là khí quản. Bao bên ngoài được kết nối với các cơ thanh quản và nhiều mạch máu cũng như dây thần kinh quan trọng. Có mô liên kết lỏng lẻo giữa bên trong và bên ngoài nang, vì vậy tuyến giáp có thể di chuyển và thay đổi vị trí của nó khi chúng ta nuốt.
Bản thân mô tuyến giáp bao gồm rất nhiều tiểu thùy riêng lẻ được bao bọc trong các lớp mô liên kết mỏng. Những tiểu thùy này chứa một số lượng lớn các túi nhỏ (túi) được gọi là nang chứa các hormon tuyến giáp dưới dạng các giọt nhỏ.
2. Tuyến giáp tiết ra hormon gì?
Tuyến giáp sản xuất ba loại hormone sau đây:
- Hormone Triiodothyronine (còn được gọi là T3)
- Hormone Tetraiodothyronine (còn được gọi là thyroxine hoặc T4)
- Hormon Calcitonin
Nói một cách chính xác, chỉ có T3 và T4 là kích thích tố tuyến giáp thích hợp. Chúng được tạo ra trong tế bào biểu mô nang của tuyến giáp.
Iốt là một trong những thành phần chính xây dựng nên cả hai loại hóc môn tuyến giáp này. Cơ thể chúng ta không thể sản xuất iốt, vì vậy chúng ta cần phải cung cấp đủ trong chế độ ăn uống của mình. Iốt được hấp thụ vào máu của từ thức ăn trong ruột. Sau đó, nó được đưa đến tuyến giáp, nơi cuối cùng nó được sử dụng để tạo ra các hormon tuyến giáp.
Đôi khi cơ thể chúng ta cần nhiều hoặc ít hormone tuyến giáp hơn. Để tạo ra lượng hormone phù hợp chính xác, tuyến giáp cần sự trợ giúp của một tuyến khác đó là tuyến yên. Tuyến yên “thông báo” cho tuyến giáp về việc giải phóng nhiều hay ít hormone vào máu. Do đó, tuyến yên được xem như hormone kích thích tuyến giáp. Ngoài ra, một lượng hormone tuyến giáp nhất định được gắn vào các protein vận chuyển trong máu. Nếu cơ thể cần nhiều hormone hơn, T3 và T4 có thể được giải phóng khỏi các protein trong máu và thực hiện công việc của chúng.
Hormone thứ ba do tuyến giáp sản xuất được gọi là calcitonin. Calcitonin được tạo ra bởi tế bào C. Nó tham gia vào quá trình chuyển hóa canxi và xương.
T3 và T4 làm tăng tỷ lệ trao đổi chất cơ bản. Chúng làm cho tất cả các tế bào trong cơ thể hoạt động chăm chỉ hơn, vì vậy các tế bào cũng cần nhiều năng lượng hơn. Điều này có các tác dụng sau, ví dụ:
- Nhiệt độ cơ thể tăng lên;
- Nhịp tim nhanh hơn;
- Thức ăn được sử dụng hết nhanh chóng vì năng lượng dự trữ trong gan và cơ bắp bị phá vỡ;
- Não bộ trưởng thành (ở trẻ em);
- Tăng trưởng được thúc đẩy (ở trẻ em);
- Kích hoạt hệ thống thần kinh dẫn đến cải thiện khả năng tập trung và phản xạ nhanh hơn.
3. Chức năng hormon tuyến giáp là gì?
Chức năng hormon tuyến giáp là lấy i-ốt có trong nhiều loại thực phẩm và chuyển hóa thành các hormone tuyến giáp như: Thyroxine (T4) và Triiodothyronine (T3). Tế bào tuyến giáp là tế bào duy nhất trong cơ thể có thể hấp thụ i-ốt. Những tế bào này kết hợp i-ốt và axit amin tyrosine để tạo ra T3 và T4. T3 và T4 sau đó được giải phóng vào dòng máu và được vận chuyển khắp cơ thể, nơi chúng kiểm soát sự trao đổi chất (chuyển đổi oxy và calo thành năng lượng).
4. Mất cân bằng hormone tuyến giáp
Tuyến giáp hoạt động quá mức (còn được gọi là cường giáp) xảy ra nếu tuyến giáp tạo ra quá nhiều hormone. Tình trạng này là một chức năng bất thường của tuyến giáp. Các hormone được sản xuất bởi tuyến giáp là T4 và T3, chúng đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động cơ thể. Vì lý do này, khi có sự mất cân bằng, chẳng hạn như T4 cao, nó có thể ảnh hưởng sâu đến hầu hết mọi khía cạnh sức khỏe của bạn.
Nếu tuyến giáp kém hoạt động (suy giáp) có nghĩa là nó không sản xuất đủ hormone. Vì mục đích chính của hormone tuyến giáp là "điều hành quá trình trao đổi chất của cơ thể", do đó những người bị tình trạng này sẽ có các triệu chứng liên quan đến quá trình trao đổi chất chậm.
Tuyến giáp cũng có thể phát triển về kích thước. Đôi khi toàn bộ tuyến giáp trở nên to ra (bướu cổ lan tỏa) hoặc xuất hiện các cục riêng lẻ được gọi là nốt phát triển trong tuyến (bướu cổ dạng nốt). Một cuộc kiểm tra đặc biệt được gọi là xạ hình tuyến giáp có thể sử dụng để xem liệu các nốt này có sản xuất lượng hormone bất thường hay không. Nếu chúng tạo ra nhiều hormone hơn phần còn lại của mô tuyến giáp, chúng được gọi là nốt "nóng". Nếu chúng tạo ra ít hơn, chúng được gọi là nốt "lạnh".
Tóm lại, tuyến giáp giúp điều chỉnh nhiều chức năng của cơ thể bằng cách liên tục giải phóng một lượng ổn định các hormone vào máu. Nếu cơ thể cần nhiều năng lượng trong một số tình huống nhất định thì tuyến giáp sản xuất nhiều hormone hơn. Trong hầu hết các trường hợp, tuyến giáp mở rộng hoặc các nốt không phải do bất cứ điều gì nghiêm trọng gây ra. Nhưng bạn vẫn nên đi khám bác sĩ nếu nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trong tuyến giáp của mình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
