Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Anh Tú - Bác sĩ Siêu âm sản – Chẩn đoán trước sinh – Khoa Sản - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Chửa trứng xảy ra khi một hợp tử hình thành và phát triển thai nhi thành khối bất thường trong tử cung. Thai trứng là tình trạng thai nghén bất thường, nếu không được phát hiện và can thiệp sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như: Mất máu, băng huyết, ung thư tế bào nuôi... Siêu âm thai trứng là phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng hiệu quả cho phép xác định sớm tình trạng chửa trứng.
1. Siêu âm thai trứng
Siêu âm thai trứng là phương pháp không xâm lấn, đóng vai trò rất quan trọng trong chẩn đoán chửa trứng. Hình ảnh siêu âm thai trứng:
- Không thấy sự hoạt động của tim thai, không thấy hình ảnh túi ối, âm vang thai.
- Điển hình thấy trong buồng tử cung sáng, có hình ảnh nhiều nang nước nhỏ lỗ rỗ như tổ ong (hình ảnh tuyết rơi, ruột bánh mì) trong chửa trứng toàn phần. Trong chửa trứng bán phần thì khó phân biệt hơn với thai lưu, có thể thấy một phần bánh nhau bất thường (bào thai đi kèm trong chửa trứng bán phần).
- Với trường hợp thai trứng xâm nhập vào cơ tử cung: gây thủng lớp cơ tử cung và có dịch (dịch máu) trong ổ bụng.
- Trường hợp chửa trứng ác tính (ung thư nguyên bào nuôi) có thể thấy xuất huyết bên trong buồng tử cung.
- Xuất hiện nang hoàng tuyến một hoặc hai bên.
2. Giải phẫu bệnh chửa trứng
Đại thể: Có 2 loại chửa trứng:
- Chửa trứng toàn phần: Toàn bộ phần gai rau phát triển thành các nang trứng.
- Chửa trứng bán phần: Xuất hiện các nang trứng còn có mô rau thai bình thường, hoặc có cả phôi, thai nhi thường chết trong giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ. Đường kính nang trứng từ 1-3mm. Các nang trứng thường dính sát vào nhau tạo thành những bọc trứng dạng trứng ếch hoặc chùm nho.
Trong chửa trứng, buồng trứng bị ảnh hưởng bởi hormone HCG. Xuất hiện nang hoàng tuyến ở một hoặc hai bên của buồng trứng. Đường kính từ vài cm đến vài chục cm, trong chứa dịch vàng. Nang hoàng tuyến thường có nhiều thuỳ, vỏ nang mỏng và trơn láng.
Vi thể:
- Các gai rau phù và thoái hóa nước trục liên kết, không còn các tế bào xơ, sợi và các huyết quản.
- Trục liên kết chứa nhiều dịch trong.
- Các nguyên bào nuôi quá sản nhiều hàng (hình thái giống các nguyên bào nuôi bình thường tuy nhiên cũng có thể gặp một số nguyên bào nuôi có nhân không điển hình hoặc các hình nhân chia), mất cân đối giữa tỷ lệ hợp bào nuôi và nguyên bào nuôi.
- Hình thành những đám nguyên bào nuôi tự do.
- Trong chửa trứng bán phần, ngoài các hình ảnh gai rau thoái hóa trục liên kết và quá sản nguyên bào nuôi còn có các gai rau có hình thái bình thường.
3. Chẩn đoán chửa trứng
3.1. Chẩn đoán xác định
Chẩn đoán chửa trứng chủ yếu dựa vào nồng độ Beta-hCG và hình ảnh siêu âm thai trứng.
3.2. Chẩn đoán phân biệt
Triệu chứng ra máu âm đạo cần phân biệt với những bất thường sản khoa thường gặp sau:
- Doạ sẩy thai thường: Tử cung không to hơn tuổi thai, nồng độ Beta-hCG không cao.
- Thai ngoài tử cung: ra máu âm đạo, tử cung nhỏ, có khối cạnh tử cung đau.
- Thai chết lưu: Tử cung nhỏ hơn tuổi thai, Beta- hCG thấp, vú có tiết sữa non. Thường dễ bị nhầm với chửa trứng bán phần, chỉ phân biệt được nhờ giải phẫu bệnh.
Tử cung lớn cần phân biệt với:
- U xơ tử cung to rong huyết
- Thai to
- Đa thai
Triệu chứng nghén phân biệt với nghén nặng trong thai thường hay đa thai.
