Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Nguyễn Hồng Trâm - Bác sĩ Nội tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong việc khám và điều trị các bệnh lý về đường tiêu hoá, đặc biệt là các bệnh lý tiêu hóa - gan mật, nội soi tiêu hoá và các bệnh lý nội tổng quát.
Gan nhiễm mỡ độ 3 là cấp độ cuối cùng của bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ chuyển biến sang xơ gan thậm chí ung thư gan và dẫn tới tử vong nhanh chóng.
1. Các cấp độ của gan nhiễm mỡ
Bệnh gan nhiễm mỡ có 3 cấp độ:
- Gan nhiễm mỡ độ 1 là giai đoạn đầu của bệnh gan nhiễm mỡ;
- Gan nhiễm mỡ độ 2 số lượng chất béo tích tụ ở cơ quan này gia tăng đáng kể đi kèm với việc suy giảm chức năng của gan. Các tế bào khỏe mạnh đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng khác nhau bắt đầu chết dần khi quá nhiều chất béo xâm nhập;
- Gan nhiễm mỡ độ 3 xảy ra khi bệnh nhân không có ý thức điều chỉnh lại lối sống, chế độ ăn uống hoặc có biện pháp can thiệp y tế kịp thời.
Gan nhiễm mỡ độ 3 có tính chất nguy hiểm nhất trong tất cả các cấp độ của bệnh. Nếu có kết quả xét nghiệm dương tính với tình trạng gan nhiễm mỡ độ 3, nó đồng nghĩa với việc chất béo tích tụ trong gan đã xâm chiếm toàn bộ cơ quan này và dẫn tới viêm gan. Lúc này các mao mạch, bao gồm cả động mạch và tĩnh mạch, đều gặp khó khăn trong việc vận chuyển máu cùng các chất dinh dưỡng đi nuôi cơ thể. Từ đó người bệnh có nguy cơ rất cao mắc phải tình trạng tắc nghẽn mạch máu và tăng áp tĩnh mạch cửa.
Tình trạng máu ứ lại trong hệ thống tĩnh mạch cửa khiến máu phải chuyển hướng vào tĩnh mạch rốn và các mao mạch khác ở thành bụng. Hệ quả là những mạch máu này nổi hiện rõ trên bề mặt da ở vùng bụng. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể mắc chứng vàng da hoặc vàng mắt.
2. Nguyên nhân
Nguyên nhân gan nhiễm mỡ thường gặp nhất là do rượu. Nhưng trong nhiều trường hợp, vẫn có những bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ mà không thuộc nhóm sử dụng nhiều rượu. Khi cơ thể tiếp nạp quá nhiều chất béo hoặc chuyển hóa chất béo không kịp, lượng mỡ thừa sẽ tích trữ trong các tế bào gan và gây nên gan nhiễm mỡ. Mặc dù vậy, chế độ ăn giàu chất béo cũng chưa hẳn là nguyên nhân của tình trạng này.
Ngoài rượu, còn một số nguyên nhân thường gặp khác như: thừa cân/béo phì, lượng mỡ trong máu cao, bệnh tiểu đường, do di truyền, giảm cân quá nhanh hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc như Aspirin, Steroids, Tamoxifen hay Tetracycline.
3. Gan nhiễm mỡ cấp độ 3 có nguy hiểm không?
Gan nhiễm mỡ ít khi có các triệu chứng rõ ràng. Những biểu hiện đầu tiên thường chỉ là bụng ấm ách và hơi khó chịu. Nếu khám lâm sàng, bác sĩ có thể thấy gan của bạn hơi to ra một chút. Khi lượng mỡ trong gan quá nhiều sẽ gây nên tình trạng viêm gan. Lúc đó, các triệu chứng chính sẽ là chán ăn, sụt cân, đau bụng hoặc mệt mỏi nhiều và vàng da.
Tùy từng giai đoạn, cấp độ của bệnh mà gan nhiễm mỡ sẽ có mức độ biểu hiện bệnh không giống nhau. Cụ thể:
- Gan nhiễm mỡ độ 1: chưa có triệu chứng rõ ràng.
- Gan nhiễm mỡ độ 2: có thể gặp các triệu chứng như khó tiêu, đầy bụng, chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, tuy nhiên các triệu chứng này thường không điển hình và xuất hiện không thường xuyên.
- Gan nhiễm mỡ độ 3: Khi cơ thể có tình trạng mệt mỏi kèm chán ăn kéo dài, hay buồn nôn, đau tức hạ sườn bên phải, ấn vào thấy đau, da tái vàng, lòng trắng mắt ngả màu vàng, nổi u mạch trên da, sụt cân nhanh chóng... khi đó bạn có thể đã mắc gan nhiễm mỡ cấp độ 3.
Chứng gan nhiễm mỡ hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu phát hiện ở giai đoạn đầu (Gan nhiễm mỡ độ 1). Ở cấp độ 2 của bệnh có thể khiến bệnh nhân rơi vào trạng thái mệt mỏi, chán ăn và đau nhiều hơn nhưng vẫn có khả năng chữa khỏi và phục hồi gan về trạng thái như ban đầu.
Đến giai đoạn gan nhiễm mỡ độ 3 là nguy hiểm nhất của bệnh với những biểu hiện ra bên ngoài rõ rệt như đã nêu ở trên. Dù được điều trị nhưng bệnh vẫn sẽ để lại nhiều biến chứng và khó hồi phục gan lại như ban đầu, nếu không muốn nói là không thể. Có không ít trường hợp bệnh đã diễn biến đến cấp độ này nhưng người mắc vẫn chủ quan, xem nhẹ dấu hiệu cảnh báo của bệnh.
Gan nhiễm mỡ cấp độ 3 không được điều trị là một trong những nguyên nhân dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Theo thống kê, có tới 20% các trường hợp gan nhiễm mỡ nặng có thể dẫn đến xơ gan và 11% những trường hợp này tử vong liên quan đến các vấn đề về gan. Khi mắc xơ gan, những mô sẹo sẽ xuất hiện và thay thế dần các tế bào gan khỏe mạnh. Số lượng sẹo càng nhiều, chức năng của gan sẽ càng suy giảm đáng kể.
Nếu rối loạn chức năng gan diễn ra, kết quả của các xét nghiệm ALT và AST sẽ cho thấy nồng độ men gan trong máu cao. Ngoài ra, vì gan không còn khả năng sản sinh các yếu tố đông máu nên nồng độ albumin cũng như prothrombin cũng sẽ bất thường.
Triệu chứng gan nhiễm mỡ cấp độ 3 nguy hiểm hơn các dấu hiệu ở 2 giai đoạn trước. Người bệnh có thể bất tỉnh, hôn mê sâu hoặc thậm chí trong vài trường hợp sẽ phải chạy thận nhân tạo để lọc máu.
4. Gan nhiễm mỡ độ 3 nên ăn gì?
Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ cần hạn chế một số loại thực phẩm. Trong đó bao gồm loại bỏ thức uống chứa cồn như bia, rượu... ra khỏi chế độ ăn hàng ngày của mình. Việc ăn kiêng cũng nên được siết chặt đối với bệnh nhân gan nhiễm mỡ nói chung và gan nhiễm mỡ độ 3 nói riêng. Cần hạn chế thực phẩm chế biến nhiều dầu mỡ, từ bỏ đồ cay nóng và thay mỡ động vật sang dầu thực vật. Mặt khác, người bệnh cũng nên giảm lượng muối ăn hàng ngày xuống mức tối thiểu để tránh tình trạng chất lỏng tích tụ trong cơ thể (cổ trướng) trở nên tồi tệ hơn.
Rau củ quả tươi xanh và trái cây là hai nhóm thực phẩm mà người bị gan nhiễm mỡ bắt buộc phải dùng thường xuyên. Chúng chứa một lượng lớn vitamin và khoáng chất giúp cải thiện sức khỏe của gan. Chẳng hạn như, hàm lượng axit malic trong táo hỗ trợ việc giải quyết vấn đề sỏi mật ở túi mật và gan, giúp giảm áp lực lên chức năng của gan.
Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang triển khai gói sàng lọc gan mật bao gồm đầy đủ tất cả các xét nghiệm giúp: đánh giá khả năng làm việc của gan thông qua các xét nghiệm men gan, đánh giá chức năng mật, thực hiện các xét nghiệm như tổng phân tích tế bào máu, sàng lọc viêm gan B và C, đánh giá trạng thái gan mật qua hình ảnh siêu âm. Từ đó, mang đến sự yên tâm và kết quả chính xác cho khách hàng.
Khi có những dấu hiệu rối loạn gan hoặc ngay cả khi không hề có triệu chứng gì người bệnh gan nhiễm mỡ cũng nên chủ động xét nghiệm chức năng gan. Đây là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe của chính mình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
