Đừng chủ quan với viêm loét dạ dày - tá tràng ở trẻ em

Viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em là bệnh lý thường gặp gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa, đau bụng, nôn mửa và thiếu máu. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu bao gồm vi khuẩn Helicobacter Pylori, chế độ ăn uống không hợp lý và stress. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như hẹp môn vị và ung thư.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Triệu chứng viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em

Xuất huyết tiêu hóa cấp là biểu hiện thường gặp của bệnh với các triệu chứng như nôn ra máu, đi ngoài phân đen và đau bụng kèm thiếu máu cấp tính. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ gây tử vong do thiếu máu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh âm thầm phát triển dưới dạng loét tiên phát, phổ biến ở trẻ lớn hơn 6 tuổi với các triệu chứng tương tự người lớn nhưng không quá rõ nét.

• Trong gia đình đã từng có người mắc bệnh loét dạ dày-tá tràng.
• Trong các trường hợp loét, 64,5% trẻ bị đau bụng bao gồm đau thượng vị, đau quanh rốn hoặc toàn bụng. Nguyên nhân có thể liên quan đến bữa ăn và giảm sau khi ăn. Cơn đau thường xuất hiện vào ban đêm, khiến trẻ tỉnh giấc vào nửa đêm hoặc sáng sớm. Bên cạnh đó, cơn đau cũng diễn ra theo từng đợt, tái phát nhiều lần. Chính vì lý do này, đau bụng thường là lý do chính khiến người nhà đưa trẻ đến khám.
• Nôn tái diễn liên quan đến bữa ăn.
• Vùng thượng vị cảm thấy khó chịu, mơ hồ.
• Trẻ bị xuất huyết tiêu hóa thường có các dấu hiệu như nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen. Tình trạng này có thể diễn ra đột ngột và nghiêm trọng, hoặc phát triển từ từ và kéo dài theo thời gian.
• Thiếu máu thường là loại thiếu máu nhược sắc, xuất phát từ tình trạng chảy máu âm thầm mà người bệnh không nhận ra. Trong một số trường hợp nghiêm trọng mất máu nhiều và nhanh, người bệnh có thể bị sốc. Đôi khi, thiếu máu biểu hiện rất mơ hồ và dấu hiệu dễ nhận thấy nhất chỉ là tình trạng thiếu máu. Kết quả chẩn đoán ban đầu thường được ghi nhận là thiếu máu không rõ nguyên nhân, sau đó cần làm thêm các xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân chính xác. 

Trẻ có nguy cơ gặp phải các biến chứng như thiếu máu mạn tính, hẹp môn vị ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất. Nghiêm trọng hơn, bệnh còn có thể dẫn đến ung thư nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời, đặc biệt là với nguyên nhân xuất phát từ nhiễm vi khuẩn H.P (dù trường hợp này hiếm xảy ra ở trẻ em).

2. Nguyên nhân viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em

Việc ép trẻ ăn quá nhiều để lớn nhanh là điều thường thấy ở các phụ huynh Việt Nam. Nhưng khi trẻ ăn quá no sẽ dễ gây ói mửa, khiến dạ dày không tiêu hóa kịp và dẫn đến viêm loét dạ dày.

Ngoài ra, stress do học hành quá tải và lo âu cũng là nguyên nhân gây viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em. Thêm vào đó, tác dụng phụ của một số loại thuốc cũng gây ra những tổn thương cho dạ dày.

Đặc biệt, vi khuẩn HP là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bệnh viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em.

Helicobacter Pylori (HP) là một loại xoắn khuẩn Gram âm (Gr -) có kích thước từ 0,3 đến 0,5 μm với 4-6 roi ở một đầu tồn tại trong lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng có sự liên hệ chặt chẽ giữa tỷ lệ mắc bệnh, sự tái phát của viêm loét dạ dày-tá tràng và tình trạng nhiễm HP. 

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện mối liên quan rõ ràng giữa tỷ lệ nhiễm HP và bệnh lý loét dạ dày tá tràng. Trong đó, tỷ lệ nhiễm HP ở người mắc viêm loét dạ dày tá tràng có xu hướng cao hơn. Vi khuẩn sau khi xâm nhập vào dạ dày sẽ tìm đến lớp nhầy bao phủ bề mặt dạ dày và bám dính vào lớp niêm mạc dạ dày. Sau đó, vi khuẩn HP sẽ tiết ra độc tố và men, gây hại cho niêm mạc dạ dày.

Các phương pháp phát hiện vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) bao gồm nhuộm soi trực tiếp, mô bệnh học, test nhanh Urease và nuôi cấy. Trong đó, nuôi cấy được xem là phương pháp chuẩn xác nhất để xác định sự hiện diện của HP. Ngoài ra, phương pháp này còn cung cấp kháng sinh đồ, giúp bác sĩ lựa chọn loại kháng sinh hiệu quả nhất để tiêu diệt vi khuẩn.

Hiện nay, nhiều phương pháp không xâm lấn như test hơi thở Urease hoặc xét nghiệm kháng nguyên trong phân được áp dụng rộng rãi. Các phương pháp này có độ chính xác cao, dễ thực hiện và ít gây phiền toái cho bệnh nhân.

• Để kiểm tra hơi thở, bệnh nhân sẽ uống một lượng nhỏ ure gắn phóng xạ C13. Nếu có nhiễm HP, Urease do vi khuẩn HP tiết ra sẽ nhanh chóng phân hủy Ure-C13 thành Dioxide carbon và Ammoniac. Dioxide carbon có tính phóng xạ sẽ đi vào máu, đến phổi và được phát hiện qua khí thở ra bằng thiết bị quang phổ kế.
• Kỹ thuật ELISA được sử dụng trong xét nghiệm phân tìm kháng nguyên HP (Faecal test) với bộ KIT chẩn đoán đơn giản và độ nhạy cao. Phương pháp này giúp phát hiện HP ở trẻ em và theo dõi sự thay đổi của vi khuẩn trước - sau điều trị. Tuy nhiên, vì chi phí cao nên phương pháp này chưa được áp dụng phổ biến.
• Xét nghiệm nước bọt và nước tiểu dựa trên việc tìm kiếm IgA hoặc IgG (thường là IgG) kháng HP trong nước bọt hoặc nước tiểu nhưng phương pháp này vẫn chưa phổ biến.

3. Điều trị viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em

Phụ huynh nên tránh gây áp lực cho trẻ về chuyện ăn uống hay học tập. Hãy khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vui chơi ngoài trời, giúp trẻ thư giãn và phát triển toàn diện thay vì chỉ giới hạn thời gian học cũng như chơi trong nhà.

Loại bỏ vi khuẩn HP là một yếu tố quan trọng trong việc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em khi không chỉ giúp tổn thương dạ dày lành nhanh chóng mà còn hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh tái phát.  

Để tiệt trừ HP, ba loại thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng thường sẽ được áp dụng kết hợp:

3.1 Kháng sinh:

• Kết hợp với thuốc ức chế axit trong vòng 1-2 tuần để tiêu diệt vi khuẩn HP một cách hiệu quả.

3.2 Thuốc ức chế axit:

• Giúp giảm tiết axit dạ dày và trung hòa axit HCl, từ đó làm giảm các yếu tố gây loét niêm mạc dạ dày.

3.3 Thuốc bảo vệ niêm mạc:

• Hỗ trợ bảo vệ lớp niêm mạc dạ dày, thúc đẩy tái tạo biểu mô và tăng tiết chất nhầy, giúp niêm mạc nhanh chóng hồi phục.

3.4 Loại bỏ nguyên nhân khác:

• Điều trị toàn diện để loại bỏ các yếu tố gây loét khác, chẳng hạn như tác động của thuốc kháng viêm không steroid (NSAID).

Phác đồ này không chỉ giúp tiêu diệt vi khuẩn HP mà còn cải thiện tình trạng viêm loét và bảo vệ sức khỏe dạ dày hiệu quả.

Các loại thuốc mới hiện nay trên thị trường giúp điều trị viêm loét dạ dày - tá tràng ở trẻ em hiệu quả, tránh được những tai biến ngoại khoa như thủng hoặc hẹp môn vị.

Để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm do viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em, việc chẩn đoán và điều trị đúng cách là rất quan trọng. Các bậc phụ huynh nên tìm đến các cơ sở uy tín để giúp trẻ được chăm sóc tốt nhất.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Vi khuẩn HP dương tính có nguy hiểm không?