Ảo giác là sự giải thích sai về giác quan, khiến chúng ta nhìn, nghe hoặc cảm thấy những điều không có thật. Các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra lý do vì sao bị ảo giác, nhưng hiện tượng này có thể liên quan đến bộ não không hoàn hảo, các bệnh rối loạn tâm thần, yếu tố tâm lý và môi trường sống.
1. Các loại ảo giác là gì?
Ảo giác là khi bạn nhìn, cảm thấy, nghe, ngửi hoặc nếm được những thứ không hề tồn tại ở đó. Các loại ảo giác được phân theo 5 giác quan bao gồm:
- Ảo giác thính giác: Nghe thấy giọng nói hoặc âm thanh không có thực
- Ảo giác thị giác: Nhìn thấy các vật thể tưởng tượng hoặc nhìn các vật thể thực theo cách khác biệt với mọi người
- Ảo giác khứu giác: Ngửi thấy những mùi mà chỉ có mình bạn ngửi được
- Ảo giác xúc giác: Cảm nhận thấy có những con bọ bò trên da
- Ảo giác vị giác: Mang lại vị lạ trong miệng.
2. Các yếu tố gây ra ảo giác
2.1. Bệnh tiểu đường
Bạn có thể bắt đầu bị ảo giác khi lượng đường trong máu tăng lên rất cao trong một thời gian dài. Nếu chỉ số đường huyết trên 600 miligam mỗi decilit (mg / dL), bạn có thể mắc hội chứng tăng thẩm thấu do tăng glucose máu (hyperosmolar hyperglycemic state – HHS). Đây là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh tiểu đường, khiến người bệnh rất khát, sốt, lú lẫn và ảo giác. Bạn sẽ cần dùng tiêm thuốc qua đường tĩnh mạch để giảm lượng đường trong máu, cũng như bổ sung chất lỏng và điện giải cho cơ thể.
2.2. Tâm thần phân liệt
Khoảng một nửa số người bị tâm thần phân liệt nghe thấy giọng nói trong đầu. Ngoài triệu chứng phổ biến này, một số người khác có ảo giác thị giác. Các bác sĩ vẫn đang tìm hiểu điều gì gây ra ảo giác, nhưng có thể là do sự kết hợp của những thay đổi trong não bộ, di truyền và môi trường. Thuốc chống loạn thần có thể giúp giảm bớt ảo giác ở người bị tâm thần phân liệt.
2.3. Bệnh Parkinson
Hơn một nửa số người mắc chứng Parkinson có ảo giác thị giác hoặc ảo tưởng. Các chuyên gia không rõ vì sao bị ảo giác, có thể là do những thay đổi trong não sau quá trình điều trị hoặc do chính căn bệnh gây ra. Triệu chứng này đôi khi sẽ đi kèm với các loại sa sút trí tuệ khác như thể Lewy. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống loạn thần để giúp kiểm soát những cơn ảo giác của bệnh nhân.
2.4. Bệnh Alzheimer
Những thay đổi xảy ra với não khi mắc bệnh Alzheimer có thể dẫn đến ảo giác. Người bệnh cũng có thể cảm thấy hoang tưởng hoặc nghĩ rằng mọi người đang có ý làm hại họ. Thuốc điều trị bệnh Alzheimer có thể giúp ích bằng cách thay đổi hoạt động của các chất hóa học trong não.
2.5. Đau nửa đầu
Người bị đau nửa đầu đôi khi sẽ thấy ánh hào quang với những tia sáng lóe lên, có những điểm mù không thể nhìn thấy hoặc những thay đổi khác về thị lực. Bạn cũng có thể cảm thấy tê hoặc ngứa ran ở tay và mặt. Những triệu chứng này thường xảy ra khoảng 1 giờ trước khi đau đầu. Các chuyên gia cho rằng hào quang có thể giống như một làn sóng điện hoặc chất hóa học xuyên qua phần thị giác của não. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị và ngăn ngừa chứng đau nửa đầu.
2.6. U não
Rối loạn tâm thần là một triệu chứng phổ biến khi bị u não. Các khối u não có thể dẫn đến chứng hay quên, các vấn đề về khả năng nói hoặc thay đổi tâm trạng. U não cũng có thể gây ra ảo giác thị giác, khiến người bệnh nhìn thấy những thứ không tồn tại ở đó hoặc hành động khác với những gì bạn thường làm. Để điều trị khối u, bệnh nhân cần làm phẫu thuật hoặc xạ trị.
2.7. Hội chứng ảo giác Charles Bonnet
Đây là một căn bệnh gây ra ảo giác thị giác ở những người bị mất thị lực. Các bác sĩ cho rằng nguyên nhân có thể là do não vẫn tiếp tục xử lý hình ảnh mặc dù bạn không thể nhìn thấy. Ảo giác sẽ biến mất khi thị giác quay trở lại bình thường. Nếu bị mù vĩnh viễn, bạn có thể tìm hiểu một số cách để ngăn chặn ảo giác, chẳng hạn như dùng thuốc chống loạn thần.
2.8. Rối loạn giấc ngủ
Một số tình trạng giấc ngủ sẽ gây ra ảo giác, thường là ảo giác thị giác xảy ra khi bạn đang ngủ hoặc thức dậy. Loại ảo giác này rất giống những giấc mơ, nhưng có vẻ thực hơn. Chuyên gia về giấc ngủ có thể giúp bạn thay đổi lối sống hoặc kê đơn các loại thuốc có thể kiểm soát triệu chứng.
2.9. Rối loạn căng thẳng sau sang chấn
Rối loạn căng thẳng sau sang chấn có thể gây ra ảo giác thính giác, mặc dù khá hiếm gặp. Bạn có thể nghe thấy một hoặc nhiều giọng nói; hay chỉ đơn giản là bạn bị ù tai. Bạn cũng có thể cảm thấy hoang tưởng và nghi ngờ người khác. Tình trạng này có thể điều trị bằng liệu pháp tâm lý, chẳng hạn như liệu pháp trò chuyện và dùng thuốc.
2.10. Sốt
Đôi khi trẻ em sẽ bị ảo giác nếu đang sốt cao. Ảo giác thường biến mất trong vòng vài phút. Hạ sốt bằng ibuprofen hoặc acetaminophen, truyền nước và nghỉ ngơi,... sẽ ngăn những cơn ảo giác lại.
2.11. Nhiễm trùng
Một số bệnh nhiễm trùng hoặc bệnh nghiêm trọng - như viêm màng não hay sốc nhiễm trùng, có thể gây ra ảo giác. Khi không còn nhiễm trùng, ảo giác sẽ biến mất.
Hi vọng những thông tin trong bài viết trên giúp bạn hiểu rõ về những yếu tố gây ra ảo giác để có biện pháp phòng ngừa và điều trị từ sớm.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com
