Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Cúm là một bệnh lý trên đường hô hấp mà một người khỏe mạnh đều có thể mắc đến vài lần trong năm. Biện pháp tối ưu để phòng ngừa là tiêm vắc-xin định kỳ mỗi năm. Tuy nhiên, những người bị dị ứng với trứng, điều này có thể cần cân nhắc.
1. Dị ứng trứng là gì? Triệu chứng của phản ứng dị ứng trứng là gì?
Dị ứng trứng có thể được xác nhận bằng tiền sử y tế nhất quán về các phản ứng bất lợi khi người bệnh có ăn trứng cũng như các thực phẩm có chứa trứng. Ngoài ra, chẩn đoán này còn có giá trị tin tưởng cao hơn khi họ đã được làm xét nghiệm da và/hoặc xét nghiệm máu để tìm kháng thể Immunoglobulin E với protein trứng có kết quả là dương tính.
Trong cộng đồng, tình trạng dị ứng trứng xảy ra ở khoảng 1,3% ở trẻ em và 0,2% ở người lớn. Những người có thể ăn trứng đã qua nấu chín sơ lược như trứng cuộn mà không có phản ứng gì thì ít có khả năng bị dị ứng với trứng. Mặt khác, người đã có tiền căn bị dị ứng trứng lại vẫn có thể dung nạp trứng trong các sản phẩm đã chế biến như bánh mì hoặc bánh ngọt. Như vậy, khả năng chịu đựng thực phẩm chứa trứng hoàn toàn không giúp xác nhận hay loại trừ khả năng dị ứng trứng. Bên cạnh đó, dị ứng trứng có thể biểu hiện với nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ, bên ngoài da như ngứa, phát ban, nặng hơn là phù mạch, khó thở, tim nhanh, hạ huyết áp... đến rất nghiêm trọng như sốc, tụt huyết áp, đôi khi ảnh hưởng đến tính mạng.
2. Vì sao cần lưu ý trên người dị ứng trứng khi tiêm vắc-xin cúm?
Lý do là vì quy trình sản xuất vắc-xin cúm. Đây là cách làm phổ biến nhất, đã được sử dụng hơn 70 năm, khi các loại virus dùng để điều chế vắc-xin đều được chuẩn bị và nuôi cấy trong môi trường trứng.
Quy trình bắt đầu bằng việc chủng siêu vi sẽ được tiêm vào trứng gà thụ tinh, ủ trong vài ngày để cho phép virus nhân lên. Sau đó, chất lỏng trong trứng có chứa virus với nồng độ nhất định sẽ được thu thập. Đối với các mũi tiêm phòng cúm, virus cúm sẽ bị tiêu diệt một phần trong bước kế tiếp nhằm phá vỡ cấu trúc siêu vi để giảm độc lực của chúng.
Như vậy, về mặt cơ bản, quả trứng đóng vai trò như là “một ống nghiệm” cho virus phát triển thay vì nuôi cấy trên đĩa Petri theo cách của vi khuẩn. Chính vì thế, sản phẩm vắc-xin cuối cùng được điều chế đưa ra thị trường sử dụng khó mà có thể loại trừ hoàn toàn các protein đến từ trứng.
3. Người bị dị ứng trứng gà có tiêm vắc-xin cúm được không?
Việc tiêm phòng cúm đem lại rất nhiều lợi ích, làm giảm nguy cơ mắc bệnh và lây truyền cho các thành viên trong gia đình, cộng đồng, khi đã tiêm phòng thì mức độ biểu hiện khu trú hơn, giảm tỷ lệ biến chứng nặng. Chính vì những ưu điểm nêu trên, so với rủi ro có thể xảy ra, những người bị dị ứng trứng gà vẫn được khuyến cáo cần tiêm vắc-xin cúm định kỳ hằng năm nhằm dự phòng dịch cúm mùa. Các đối tượng đặc biệt được hưởng lợi là phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú, người già trên 65 tuổi, trẻ nhỏ và các bệnh nhân mắc các bệnh lý nội khoa nặng (hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, suy tim, suy giảm miễn dịch...).
Lý giải cho khuyến nghị này là vì thực sự số lượng protein trứng trong một liều vắc-xin hầu như không đủ để kích hoạt phản ứng nghiêm trọng trong khi lợi ích nhận được nhiều hơn một cách đáng kể.
Mặt khác, trước đây, trên những người có biểu hiện dị ứng sau tiêm vắc-xin, kể cả vắc-xin cúm, các nhà khoa học cho rằng là do phản ứng với hormone từ trứng; tuy nhiên, các nghiên cứu của các nhà dị ứng học gần đây cho thấy rằng dấu vết của protein trứng còn sót lại trong vắc-xin cúm không phải là nguyên nhân của các phản ứng dị ứng này, kể cả trên người có tiền căn bị dị ứng với trứng.
Theo đó, nếu như trước đây, tất cả những người từng bị dị ứng với trứng thường phải theo dõi phản ứng dị ứng trong 30 phút sau khi họ tiêm vắc-xin cúm; khuyến cáo này đã được sửa đổi là chỉ áp dụng với những người có tiền sử phản ứng nặng với trứng.
4. Hướng dẫn tiêm vắc-xin cúm trên người bị dị ứng trứng
Nếu một người có thể ăn trứng đã nấu sơ lược như trứng cuộn mà hoàn toàn không có phản ứng gì, khả năng bị dị ứng với các loại vắc-xin là khó xảy ra và họ có thể sử dụng bất kỳ loại vắc-xin cúm nào phù hợp với tuổi, tình trạng sức khỏe.
Nếu một người có tiền sử dị ứng trứng với biểu hiện nổi mề đay sau khi tiếp xúc với trứng, họ vẫn có thể tiêm bất kỳ loại vắc-xin cúm nào phù hợp với độ tuổi, sức khỏe theo chỉ định của bác sĩ sau khi thăm khám.
Tuy nhiên, nếu một người từng có phản ứng nghiêm trọng lặp đi lặp lại khi vô tình ăn trứng hoặc thực phẩm có chứa trứng, như phù mạch, suy hô hấp, chóng mặt hoặc phải cần đến epinephrine, các can thiệp y tế khẩn cấp khác nói chung, họ vẫn có thể tiêm bất kỳ loại vắc-xin cúm nào nhưng được theo dõi kỹ lưỡng sau tiêm ngừa ít nhất 30 phút, đảm bảo hoàn toàn không có biểu hiện gì khác lạ trước khi ra về. Cơ sở tiêm phòng cũng cần trang bị các phương tiện ứng cứu phản ứng dị ứng, sốc phản vệ.
Như vậy, toàn bộ những người bị dị ứng với trứng có thể tiêm phòng vắc-xin cúm. Trong thực tế, việc phòng ngừa cúm chỉ trở thành chống chỉ định trên các đối tượng trước đây đã trải qua một lần phản ứng dị ứng nghiêm trọng với vắc-xin cúm. Do đó, những người này được khuyến cáo không nên tiêm vắc-xin cúm một lần nữa và hướng dẫn áp dụng các biện pháp đề phòng cúm không chuyên biệt khác.
5. Tiêm ngừa cúm tại Vinmec
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp các loại vắc - xin cúm được sản xuất tại Pháp. Sử dụng cho trẻ em dưới 36 tháng tuổi và cho trẻ em từ 36 tháng tuổi trở lên và người trưởng thành.
Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi – vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng Quốc gia.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.
Riêng trong tháng 12/2019, Vinmec miễn phí tiêm Vắc-xin Viêm gan B sơ sinh (tiêm ngay sau khi sinh) cho bé khi đăng kí Gói tiêm chủng trọn gói dành cho trẻ từ 0-1 tuổi hoặc từ 0-2 tuổi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: mayoclinic.org, cdc.gov
