Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng các Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Vỡ nang buồng trứng và tình trạng một khối u nang buồng trứng bị vỡ ra, có thể dẫn đến các cơn đau, chảy máu. Tình trạng này thường không nguy hiểm, tuy nhiên đôi khi người bệnh cần điều trị y tế ngay lập tức để tránh các biến chứng có thể xảy ra.
1. Vỡ u nang buồng trứng là gì?
U nang là một túi chứa chất lỏng. Đôi khi, u nang có thể hình thành trên buồng trứng tạo thành u nang buồng trứng. U nang buồng trứng là một tình trạng phổ biến và có xu hướng tự cải thiện. Mặc dù, hầu hết tình trạng u nang thường vô hại nhưng đôi khi u nang có thể bị vỡ nếu u nang quá lớn.
Vỡ nang buồng trứng có thể dẫn đến các cơn đau đột ngột ở ngay dưới rốn. Vị trí có thể thay đổi phụ thuộc vào buồng trứng chứa u nang.
2. Nguyên nhân vỡ u nang buồng trứng
U nang buồng trứng có thể tự vỡ ra hoặc là do khối u bị xoắn nhiều vòng hay va đập mạnh gây vỡ.
Dịch bên trong khối u tích tụ ngày càng nhiều khiến cho kích thước khối u tăng dần, lớp vỏ của u nang sẽ căng ra và có thể tự vỡ nếu như không còn đủ sức chứa đựng nữa.
Trường hợp u nang lớn, có cuống dài bị xoắn nhiều vòng khiến cho các tổ chức mạch máu ở cuống u nang bị xung huyết. Khi đó u nang buồng trứng xoắn dần hoại tử và bị vỡ ra, dịch tràn vào trong khoang bụng.
Đây là lý do giải thích tại sao những phụ nữ mang thai bị u nang buồng trứng hay gặp biến chứng xoắn và vỡ u nang. Nguyên nhân là bởi trong quá trình thai nhi phát triển, tử cung dần nở rộng và đẩy buồng trứng lên cao, do đó khoảng trống xung quanh buồng trứng sẽ nhiều hơn, vì thế u nang dễ bị xoay tròn và xoắn lại rồi vỡ ra.
Ngoài ra, còn một nguyên nhân phổ biến khác cũng là lý do khiến cho u nang bị vỡ đó là sự tác động của ngoại lực như va đập mạnh tại vùng bụng, quan hệ tình ở các tư thế đè nén mạnh lên vùng bụng, hoạt động thể dục thể thao nhiều khiến cho khối u bị chèn ép và vỡ.
3. Dấu hiệu khi vỡ u nang buồng trứng
U nang buồng trứng là loại khối u thường gặp nhất trong cơ thể phụ nữ. Nó chiếm khoảng 3,6% các bệnh lý phụ khoa. Nhiều phụ nữ bị u nang buồng trứng nhưng không hề hay biết vì các triệu chứng của bệnh rất mơ hồ. Bệnh chỉ được vô tình phát hiện khi đi khám phụ khoa hoặc đến khi xảy ra biến chứng vỡ hay xoắn u nang.
Những u nang buồng trứng có kích thước lớn rất dễ bị vỡ, chúng có thể vỡ ra vào bất cứ thời điểm nào. Sau đây là một số biểu hiện khi phụ nữ bị vỡ u nang:
3.1. Đau bụng dữ dội
U nang bị vỡ khiến máu và dịch chảy tràn vào trong ổ bụng gây ra cơn đau rất dữ dội và đột ngột cảm nhận như bị dao đâm vào bụng.
Vị trí đau nằm ở phần bụng dưới, nếu u nang bị vỡ nằm ở buồng trứng trái, thì người bệnh sẽ bị đau ở bên trái bụng và ngược lại nếu u nang bị vỡ nằm ở bên phải thì người bệnh sẽ bị đau bụng ở bên phải.
3.2. Buồn nôn và nôn mửa
Vỡ u nang buồng trứng gây ra biểu hiện buồn nôn hoặc nôn mửa thức ăn, dịch lỏng hoặc máu (trường hợp hiếm xuất hiện) ra ngoài. Thông thường, các chuyên gia y tế sẽ lấy mẫu dịch nôn của bệnh nhân để kiểm tra xem liệu có phải u nang buồng trứng bị vỡ hay không.
Tuy vậy, triệu chứng này hay gây nhầm lẫn với nhiều bệnh lý về đường tiêu hóa, nên để chẩn đoán chính xác thì các bác sĩ cần phải tiến hành siêu âm, chụp CT và xét nghiệm cần thiết khác trước khi can thiệp phẫu thuật.
3.3. Triệu chứng sốc
Trong những trường hợp nghiêm trọng, khi u bị vỡ ra, người bệnh sẽ bị mất rất nhiều máu và có thể rơi vào trạng thái sốc khiến cơ thể nhanh chóng trở nên yếu đột ngột, da tái nhợt, vã mồ hôi, choáng váng, chóng mặt, mắt mờ.
4. Biến chứng vỡ u nang buồng trứng thường xảy ra với loại u nang nào?
U nang buồng trứng của phụ nữ có 2 loại trong đó 90% là các u nang cơ năng lành tính (u nang noãn, u nang hoàng tuyến, u nang hoàng thể), 10% còn lại là u nang thực thể (u nang nước, u nang da, u nang nhầy) – u bệnh lý.
Hầu hết các u nang cơ năng đều teo sau vài chu kỳ kinh nguyệt đi mà không gây ra biến chứng nguy hiểm gì, đây chỉ là tình trạng sinh lý bình thường nên không đáng lo ngại.
Riêng đối với u nang thực thể, thì biến chứng vỡ thường xảy ra với u nang nước vì chúng có lớp vỏ khá mỏng đồng thời lại có cuống dài nên dễ bị xoắn lại.
5. U nang buồng trứng vỡ có nguy hiểm không?
U nang buồng trứng vỡ là một biến chứng cấp tính cần được cấp cứu nhanh nếu không bệnh nhân có thể rơi vào trạng thái nguy kịch.
Khi u nang buồng trứng vỡ, máu và dịch trong u nang sẽ chảy tràn vào các khoang trong ổ bụng gây ra nhiễm trùng. Bệnh nhân có thể bị viêm phúc mạc chậu. Đây là một bệnh lý ngoại khoa rất nghiêm trọng, viêm phúc mạc chậu là giai đoạn cuối của quá trình nhiễm khuẩn trong ổ bụng. Khi đó nhiều loại khuẩn chứa độc tính cao sẽ phát tán vào khắp các cơ quan trong ổ bụng, độc tính tiết ra rất nhanh dẫn đến sốc và nhiễm độc. Nếu bệnh nhân không được cứu chữa kịp thời thì tỷ lệ từ vong có thể lên tới > 60%.
Nguy hiểm hơn, nếu u nang buồng trứng bị vỡ là u nang nhầy vì dịch của loại u nang này rất khó rửa. Nếu trong ca phẫu thuật, bác sĩ rửa không sạch thì các tế bào bệnh còn sót lại sẽ bám vào ổ bụng sinh ra vô vàn các u nhỏ khác trong bụng, theo thời gian người bệnh sẽ suy kiệt dần và gây nguy hiểm đến tính mạng.
6. Chẩn đoán và điều trị vỡ u nang buồng trứng
Chẩn đoán và điều trị kịp lúc lúc là cách tốt nhất để ngăn ngừa các biến chứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Một số biện pháp chẩn đoán và điều trị phổ biến như sau:
6.1. Chẩn đoán
Để chẩn đoán vỡ u nang buồng trứng, bác sĩ có thể tiến hành kiểm tra các triệu chứng và lịch sử y tế. Do đó, hãy thông báo cho bác sĩ nếu bạn hoặc bất cứ ai trong gia đình có các bệnh về buồng trứng, ung thư vú, ung thư buồng trứng hoặc đa nang buồng trứng.
Bên cạnh đó, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm chẩn đoán tình trạng u nang buồng trứng bị vỡ. Các xét nghiệm phổ biến bao gồm:
- Siêu âm: Có thể giúp bác sĩ nhận biết các khối u nang trên buồng trứng của bạn. Nếu u nang bị vỡ, siêu âm có thể cho thấy các chất dịch xung quanh buồng trứng. Thậm chí siêu âm có thể chỉ ra các tổn thương và vị trí bị vỡ.
- Xét nghiệm máu: Được sử dụng để kiểm tra tình trạng mang thai hoặc thai ngoài tử cung. Xét nghiệm máu cũng có thể được sử dụng để kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc khối u.
6.2. Cách điều trị vỡ nang buồng trứng
Việc điều trị vỡ u nang buồng trứng thường phụ thuộc vào kích thước u nang và độ tuổi của người bệnh. Việc điều trị có thể không cần thiết nếu khối u nang nhỏ và cơ thể hấp thụ chất dịch khi u nang bị vỡ. Nếu cơ thể không thể hấp thụ chất lỏng, việc điều trị có thể bao gồm:
Việc điều trị vỡ nang buồng trứng thường phụ thuộc vào kích thước và độ tuổi của người bệnh
- Thuốc giảm đau không kê đơn (NSAID) như Ibuprofen có thể giúp giảm sưng, đau và sốt. Một số loại NSAID có thể gây xuất huyết dạ dày và một số vấn đề về thận. Do đó, trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc. Ngoài ra, không sử dụng thuốc cho trẻ em khi không nhận được sự chỉ định của bác sĩ.
- Thuốc giảm đau theo toa như các loại thuốc chứa Acetaminophen hoặc Morphin Sulfate. Quá liều Acetaminophen có thể gây tổn thương gan, táo bón. Do đó, sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý thêm liều hoặc bỏ liều.
- Thuốc kháng sinh có thể được chỉ định để ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn.
- Truyền máu nếu chảy máu nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh.
Đối với các khối u nang lớn hoặc phức tạp, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nội soi để điều trị. Phẫu thuật có thể loại bỏ dịch lỏng hoặc máu trong khu vực của u nang vỡ. Các tế bào chết, vỡ bên ngoài khối u nang cũng có thể cần phẫu thuật để loại bỏ. Phẫu thuật thường bao gồm:
- Bác sĩ thực hiện một vết cắt nhỏ trên bụng của người bệnh. Sau đó tiến hành loại bỏ khối u năng thông qua vết cắt.
- Sau phẫu thuật bác sĩ có thể đề nghị một số xét nghiệm hình ảnh để kiểm tra tình trạng u nang.
- Khối u nang có thể được kiểm tra trong phòng thí nghiệm. Nếu khối u nang màng tế bào ung thư, bác sĩ có thể đề nghị kế hoạch điều trị cụ thể hơn.
7. Biện pháp phòng bệnh vỡ u nang buồng trứng
Không có biện pháp nào có thể ngăn ngừa vỡ u nang buồng trứng. Tuy nhiên, người bệnh có thể lưu ý một số biện pháp hạn chế tình trạng vỡ nang như sau:
Chườm nóng theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này có thể giảm đau và kích ứng ở khối u nang. Ngoài ra, tắm nước ấm cũng mang lại hiệu quả tương tự.
Theo dõi khối u nang theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên môn. Người bệnh cũng có thể siêu âm buồng trứng định kỳ 2 – 3 tháng để kiểm tra và ngăn ngừa hình thành u nang.
Trao đổi với bác sĩ về việc sử dụng thuốc tránh thai định kỳ để giảm nguy cơ hình thành u nang.
Kiểm tra vùng chậu hàng năm có thể ngăn ngừa tình trạng viêm vùng chậu, hình thành u nang hoặc ung thư.
Vỡ nang buồng trứng có thể dẫn đến hình thành sẹo và gây vô sinh, mặc dù điều này hiếm khi xảy ra. Vỡ u nang buồng trứng hiếm khi gây nguy hiểm, nhưng đôi khi tình trạng này có thể dẫn đến mất máu nghiêm trọng, gây sốc và thậm chí là tử vong. Do đó, hãy đến bệnh viện và trao đổi với bác sĩ về các rủi ro và biện pháp điều trị, phòng ngừa các biến chứng.
U nang buồng trứng nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng trong đó có vô sinh, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp đầy đủ các phương pháp điều trị u nang buồng trứng như: mổ mở, mổ nội soi, mổ nội soi robot. Vinmec là một trong những đơn vị đầu tiên ứng dụng mổ nội soi u nang buồng trứng bằng robot thành công. Phương pháp này có tính chính xác cao, , ít biến chứng, an toàn, giảm đau, nhanh hồi phục, tính thẩm mỹ cao được thực hiện bởi các bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Sau mổ, bệnh nhân có thể sử dụng dịch vụ Tăng cường phục hồi sau phẫu thuật (ERAS) của Vinmec còn giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục và giảm thời gian nằm viện sau khi mổ. Bệnh nhân sẽ được chăm sóc 24/24h và được theo dõi liên tục ít nhất trong 2 ngày sau khi phẫu thuật với trang thiết bị hiện đại.
Ngoài ra, để đảm bảo khả năng hồi phục sớm nhất và giảm đau cho người bệnh, đội ngũ bác sĩ gây mê giảm đau, bác sĩ vật lý trị liệu, bác sĩ dinh dưỡng luôn đồng hành cùng bệnh nhân.
Nếu có nhu cầu khám và mổ nội soi robot tại Vinmec, bạn vui lòng đặt lịch trực tiếp tại website hoặc liên hệ đến hệ thống hotline để được tư vấn chi tiết.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
