Cortisol là thành phần quan trọng giúp cơ thể kiểm soát tình trạng căng thẳng, sợ hãi. Việc tăng hoặc giảm quá mức cortisol trong thời gian dài đều có khả năng gây ra các tình trạng bệnh lý.
1. Cortisol là gì?
Cortisol được xem như là hệ thống báo động sẵn có trong cơ thể. Nó được tiết ra bởi tuyến thượng thận, kết hợp với các cơ quan khác ở não bộ nhằm kiểm soát tâm trạng, động lực sống và nỗi sợ hãi của con người.
Ngoài cung cấp năng lượng cho quá trình đối phó với các khủng hoảng xảy ra trong cuộc sống, cortisol còn đóng vai trò quan trọng trong một số hoạt động của cơ thể như:
- Quản lý cách cơ thể sử dụng carbohydrate, chất béo và protein
- Giảm các phản ứng viêm
- Điều chỉnh huyết áp
- Làm tăng lượng đường trong máu (glucose)
- Kiểm soát chu kỳ ngủ/thức
- Tăng cường năng lượng giúp giải quyết tình trạng căng thẳng và khôi phục lại trạng thái cân bằng cho cơ thể
2. Điều chỉnh hàm lượng cortisol bằng cách nào?
Vùng dưới đồi và tuyến yên có khả năng cảm nhận được hàm lượng cortisol trong cơ thể có đúng mực hay là không. Nếu hàm lượng cortisol quá thấp, não bộ sẽ tạo ra các phản ứng kích thích nhằm đưa ra tín hiệu cho tuyến thượng thận tăng tiết cortisol.
Các thụ thể cortisol có trong hầu hết các tế bào trong cơ thể. Chúng tiếp nhận và sử dụng hormone theo những cách khác nhau. Nhu cầu sử dụng cortisol cũng khác nhau theo từng ngày. Khi cortisol ở mức cảnh báo, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng cách thay đổi hàm lượng hoặc vai trò của nó ở các cơ quan, mà chủ yếu là tại hệ tiêu hóa, sinh sản, hệ miễn dịch, thậm chí là quá trình tăng trưởng.
3. Stress kéo dài gây ra hệ quả gì?
Sau trạng thái căng thẳng, mức cortisol sẽ giảm xuống. Hệ tim mạch, huyết áp và các hệ thống cơ quan khác sẽ trở lại hoạt động như bình thường. Tuy nhiên, khi tình trạng căng thẳng kéo dài, cortisol không thể kiểm soát được tất cả các cơ quan, dẫn đến một số vấn đề sức khỏe, gồm:
- Lo lắng và trầm cảm
- Nhức đầu
- Bệnh tim mạch
- Các vấn đề về trí nhớ và khả năng tập trung
- Các vấn đề về tiêu hóa
- Khó ngủ
- Tăng cân
4. Cơ thể ra sao khi tiết quá nhiều cortisol?
U tuyến thượng thận hoặc u tuyến yên là hai yếu tố kích hoạt cơ thể tăng sản xuất cortisol quá mức. Điều này có thể gây ra hội chứng Cushing với các biểu hiện tăng cân nhanh, da dễ bầm tím, cơ bắt yếu, tiểu đường và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
5. Cơ thể ra sao khi tiết quá ít cortisol?
Nếu cơ thể không tạo ra đủ lượng cortisol cần thiết sẽ dễ dẫn đến bệnh Addison với các triệu chứng biểu hiện theo thời gian:
- Thay đổi trên da như vết thâm ở sẹo và nếp gấp da
- Lúc nào cũng có cảm giác mệt mỏi
- Cơ ngày càng yếu đi
- Tiêu chảy, buồn nôn, nôn
- Chán ăn và sụt cân
- Huyết áp thấp
Trong các trường hợp cơ thể không tạo đủ cortisol, các loại thuốc viên như dexamethasone, hydrocortisone hoặc prednisone có thể được kê đơn để bổ sung.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com
