Spironolactone là một thuốc lợi tiểu thuộc nhóm kháng Aldosterone. Hoạt chất này có trong thuốc Entacron 50 của Công ty Cổ phần Dược phẩm Savi. Vậy thuốc Entacron 50 có tác dụng gì?
1. Entacron 50 là thuốc gì?
Entacron 50 có thành phần chính là hoạt chất Spironolactone hàm lượng 50mg, được sản xuất bởi Công ty Cổ phần Dược phẩm SaVi (Việt Nam).
Thuốc Entacron 50 bào chế dạng viên nén bao phim, đóng gói mỗi hộp 3 vỉ x 10 viên hoặc chai 100 viên.
Hoạt chất Spironolactone trong Entacron 50 là một steroid có cấu trúc tương tự Aldosterone (một hormon do tuyến thượng thận bài tiết ra). Do đó Entacron 50 được xem là một chất đối kháng với thụ thể Mineralocorticoid không chọn lọc (Aldosterone), bao gồm cả thụ thể của Androgen và Progesterone. Tác dụng của Spironolactone bao gồm giữ magie và kali, tăng natri niệu, lợi tiểu và hạ huyết áp do ức chế cạnh tranh tác dụng sinh lý của Aldosteron trên ống lượn xa, trên cơ tim và mạch máu:
- Tác dụng tại thận: Entacron 50 ức chế cạnh tranh tác dụng sinh lý của Aldosteron tại ống lượn xa, do đó kích thích bài tiết natri clorid và nước, đồng thời giảm bài tiết các ion khác như Kali, Phosphat, Magnesi, Amoni (NH4+) và H+;
- Tác dụng trên tim mạch: Thuốc Entacron 50 làm giảm cả huyết áp tâm thu lẫn tâm trương. Tác dụng hạ áp tối đa đạt được sau 2 tuần điều trị;
- Tác dụng kháng Androgen: Entacron 50 có tác dụng kháng androgen ở cả nam và nữ theo cơ chế phức tạp và liên quan đến nhiều tác dụng của thuốc. Entacron 50 ức chế sinh tổng hợp Testosterone thông qua việc ức chế hoạt tính của enzyme Steroid 17α-mono oxidase (17α-hydroxylase), đồng thời ức chế cạnh tranh với Dihydrotestosterone tại thụ thể, qua đó làm giảm tác dụng của Androgen ở mô đích. Entacron 50 gây tăng nồng độ Estradiol huyết tương nên góp phần tăng tác dụng kháng Androgen, tuy không thường xuyên.
2. Thuốc Entacron 50 có tác dụng gì?
Entacron 50 được chỉ định trong các trường hợp sau:
- Phù do tăng Aldosteron quá mức, bao gồm phù vô căn, phù do xơ gan, hội chứng thận hư hoặc suy tim sung huyết;
- Kết hợp các thuốc khác trong điều trị tăng huyết áp và suy tim sung huyết;
- Tăng aldosteron tiên phát;
- Dậy thì sớm;
- Entacron 50 còn được chỉ định điều trị chứng rậm lông ở nữ giới bị hội chứng đa u nang hoặc rậm lông vô căn.
Thuốc Entacron 50 không được sử dụng (chống chỉ định) trong những trường hợp sau:
- Suy thận cấp, tổn thương thận đáng kể hoặc bệnh nhân vô niệu;
- Bệnh Addison;
- Tăng Kali hoặc giảm Natri máu;
- Quá mẫn với Spironolactone hoặc bất kỳ thành phần nào có trong thuốc Entacron 50;
- Entacron 50 không được sử dụng đồng thời với Eplerenone hoặc các loại lợi tiểu tiết kiệm kali khác;
- Trẻ em suy thận trung bình đến nặng.
3. Liều dùng của thuốc Entacron 50
Liều dùng của Entacron 50 ở người trưởng thành:
- Phù: Liều khởi đầu thường là 100mg/ngày (2 viên Entacron 50) uống 1 lần hoặc nhiều lần. Liều duy trì dao động từ 25-200 mg/ngày;
- Suy tim sung huyết: Liều khởi đầu: 12,5-25 mg/ngày (1⁄4-1⁄2 viên Entacron 50). Liều duy trì có thể tăng 50 mg/ngày sau 8 tuần điều trị;
- Tăng huyết áp: Liều khởi đầu 25-50mg/ngày uống 1 hoặc 2 lần trong thời gian tối thiểu 2 tuần. Liều duy trì điều chỉnh theo từng người bệnh;
- Tăng aldosteron tiên phát: Sử dụng Entacron 50 để chẩn đoán với liều 400mg/ngày (8 viên Entacron 50) uống trong 4 ngày. Nếu nồng độ Kali máu tăng nhưng giảm khi ngừng Entacron 50 thì có thể xem là bệnh nhân có tăng Aldosteron tiên phát. Sau khi đã được chẩn đoán, liều Entacron 50 mỗi ngày là 2-8 viên, chia 2-4 lần uống để điều trị ngắn ngày trước khi phẫu thuật. Nếu không phẫu thuật, liều ban đầu cho chỉ định này là 400mg/ngày, sau đó duy trì 100-300mg/ngày tùy từng bệnh nhân và nên duy trì ở liều thấp nhất có hiệu quả khi uống trong thời gian dài;
- Rậm lông ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang: 50-200 mg/ngày.
Liều dùng thuốc Entacron 50 ở trẻ em với mục đích lợi tiểu để điều trị phù do suy tim, cổ trướng do xơ gan hoặc chống tăng huyết áp:
- Trẻ sơ sinh: 1-2 mg/kg/ngày, dùng 1 hoặc chia 2 lần;
- 1 tháng đến 12 tuổi: 1-3mg/kg/ngày, 1 lần hoặc 2 lần uống;
- 12-18 tuổi: 50-100mg/ngày, uống 1 lần hoặc chia 2 lần;
- Liều Entacron 50 cần được điều chỉnh sau 5 ngày điều trị.
Liều dùng thuốc Entacron 50 ở người cao tuổi: Liều khởi đầu là 12.5-50mg/ngày uống 1-2 lần, khi cần thiết có thể tăng dần lên 25-50mg mỗi 5 ngày và điều chỉnh theo chức năng thận.
Quá liều Entacron 50 và cách xử trí
- Triệu chứng quá liều bao gồm lo lắng, lẫn lộn, yếu cơ, khó thở;
- Cách xử lý:
- Loại bỏ Spironolactone bằng cách rửa dạ dày, gây nôn hoặc dùng than hoạt;
- Xét nghiệm kiểm tra nồng độ điện giải và chức năng thận;
- Điều trị triệu chứng và hỗ trợ, đặc biệt là khi có tăng kali máu.
4. Tác dụng phụ của Entacron 50
Một số tác dụng ngoại ý thường gặp của Entacron 50:
- Mệt mỏi, đau đầu, ngủ gà, lú lẫn;
- Tăng prolactin máu: vú to ở đàn ông, tăng tiết sữa, rối loạn kinh nguyệt, mất kinh, chảy máu sau mãn kinh, liệt dương hoặc rậm lông;
- Spironolacton gây tiêu lỏng, buồn nôn, chán ăn, đau quặn bụng.
Một số tác dụng phụ ít gặp của thuốc Entacron 50:
- Ban đỏ, ngoại ban, nổi mày đay hoặc hội chứng Stevens-Johnson;
- Tăng kali máu, giảm natri máu hoặc tăng acid uric;
- Chuột rút/co cơ, dị cảm hoặc mất điều hòa vận động;
- Tăng creatinin huyết thanh, suy thận cấp, tăng urê máu, đặc biệt khi bệnh nhân có suy thận từ trước;
- Hiếm gặp hơn là tình trạng mất bạch cầu hạt hoặc giảm tiểu cầu.
5. Thận trọng khi sử dụng Entacron 50
Bệnh nhân sử dụng Entacron 50 nguy cơ tăng kali máu khi chức năng thận hoặc gan suy giảm, bệnh nhân lớn tuổi, đồng mắc đái tháo đường hoặc phối hợp với các thuốc lợi tiểu thông thường khác. Tình trạng toan chuyển hóa do tăng Clo máu có thể hồi phục (thường đi kèm với tăng kali máu) có thể xảy ra ở bệnh nhân xơ gan mất bù dù chức năng thận bình thường. Vì vậy nên định kỳ xét nghiệm kiểm tra nồng độ điện giải và urê máu trong thời gian sử dụng Entacron 50, trong đó ưu tiên kiểm soát chặt nồng độ kali máu ở bệnh nhân suy tim, đồng thòa hạn chế dùng Entacron 50 với các chế phẩm có chứa kali hoặc các thuốc có thể làm tăng kali máu.
Các thuốc lợi tiểu nói chung, bao gồm Entacron 50, chống chỉ định ở phụ nữ mang thai, trừ trường hợp có bệnh lý tim mạch. Lưu thuốc Entacron 50 không có tác dụng dự phòng và điều trị phù do nhiễm độc thai nghén, ngược lại Spironolactone còn làm giảm tưới máu nhau thai.
Entacron 50 được xem là không an toàn cho bệnh nhân có rối loạn chuyển hóa porphyrin.
Một số bác sĩ xem xét Entacron 50 chống chỉ định khi nồng độ creatinin huyết thanh hoặc ure máu cao hơn gấp 2 lần bình thường.
Thuốc lợi tiểu tiết kiệm kali như Entacron 50 nên được sử dụng thận trọng ở bệnh nhi tăng huyết áp có suy thận nhẹ vì nguy cơ tăng kali máu.
Entacron 50 có thể dùng cho bệnh nhân mang thai mắc bệnh tim. Các trường hợp khác cần phải cân nhắc giữa lợi ích với những nguy cơ có thể xảy ra cho mẹ và thai nhi.
Spironolactone có thể sử dụng cho người mẹ trong thời kỳ cho con bú.
Buồn ngủ và chóng mặt đã được báo cáo là xảy ra ở một số bệnh nhân sử dụng Entacron 50, vì vậy cần thận trọng khi lái xe hoặc vận hành máy móc.
6. Tương tác thuốc của Entacron 50
- Sử dụng đồng thời Entacron 50 với các thuốc gây tăng kali máu có thể dẫn đến tăng kali máu nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, việc sử dụng đồng thời Entacron 50 với kháng sinh Trimethoprim/sulfamethoxazole (Cotrimoxazol) cũng có nguy cơ làm tăng kali huyết.
- Spironolactone đã được báo cáo làm tăng nồng độ Digoxin trong huyết thanh và gây cản trở một số xét nghiệm Digoxin trong huyết thanh. Do đó bệnh nhân dùng đồng thời Entacron 50 với Digoxin nếu cần thiết nên giảm liều Digoxin, đồng thời theo dõi cẩn thận để tìm bằng chứng về tác dụng tăng hoặc giảm nồng độ Digoxin máu.
- Các hoạt chất ức chế men chuyển Angiotensin làm giảm sản xuất Aldosteron, do đó không nên được sử dụng thường xuyên với Entacron 50, đặc biệt ở bệnh nhân suy thận rõ rệt.
- Carbenoxolone gây giữ natri và do đó làm giảm hiệu quả của Spironolactone, do đó nên tránh dùng đồng thời với Entacron 50.
- Các thuốc chống viêm không steroid như Aspirin, Indomethacin và Axit Mefenamic có thể làm giảm hiệu quả lợi tiểu natri của Entacron 50 do ức chế tổng hợp prostaglandin tại tuyến thượng thận.
- Entacron 50 làm giảm khả năng đáp ứng của mạch máu với Noradrenaline.
- Entacron 50 có thể làm giảm tác dụng của các chất chủ vận alpha/beta, quinidin.
- Tránh dùng đồng thời Entacron 50 với Tacrolimus vì nguy cơ làm tăng tác dụng của Tacrolimus.
