Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Ợ (ợ hơi) là một chức năng tự nhiên và phổ biến của cơ thể giống như thải khí (xì hơi). Ợ hơi quá mức đôi khi có thể kèm theo khó chịu hoặc chướng bụng. Mặc dù những triệu chứng này có thể ảnh hưởng phần nào đến một số hoạt động hàng ngày, nhưng chúng thường không chỉ ra một tình trạng cơ bản nghiêm trọng.
1. Tại sao bạn ợ hơi?
Mặc dù nó có thể gây khó chịu cho bạn và những người xung quanh, nhưng ợ hơi là một cách hoàn toàn tự nhiên để loại bỏ không khí nuốt vào trong quá trình ăn uống. Nó được gọi là ợ hoặc ợ hơi.
Ợ hơi giúp dạ dày của bạn không bị giãn nở quá mức do không khí nuốt vào. Không khí đi ngược lên thực quản, dẫn đến âm thanh phát ra mà hầu hết mọi người gọi là ợ.
Bạn có thể nuốt phải không khí khi:
- Ăn hoặc uống quá nhanh
- Uống đồ uống có ga
- Thở gấp
- Cười
Thực phẩm giàu tinh bột, đường hoặc chất xơ và các vấn đề về tiêu hóa hoặc chứng ợ nóng cũng có thể là nguyên nhân.
Bạn có thể điều trị chứng ợ hơi bằng một vài thủ thuật đơn giản. Tuy nhiên, nếu tình trạng đầy hơi, chướng bụng và ợ hơi cản trở bạn trong ngày thường xuyên, bạn nên đi khám.
2. Khi nào ợ có vấn đề?
Ợ hơi là một phần của cuộc sống, nhưng nó được coi là một vấn đề khi các triệu chứng trở nên thường xuyên và cản trở các tình huống xã hội. Ợ quá mức có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn.
Tuy nhiên, mọi người hiếm khi hỏi ý kiến bác sĩ về chứng ợ hơi. Mặc dù nó thường đi kèm với các triệu chứng khác, nhưng ợ hơi quá mức có thể là triệu chứng của các tình trạng cơ bản sau:
2.1. GERD
Ợ chua là triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) , nhưng ợ hơi cũng là một triệu chứng khá phổ biến. GERD là một chứng rối loạn làm cho axit từ dạ dày trào lên thực quản.
Các triệu chứng khác của GERD bao gồm:
- Vị chua trong miệng
- Khó nuốt
- Trào ngược
- Cảm giác no quá mức
2.2. Vi khuẩn Helicobacter pylori
Một loại vi khuẩn có tên là Helicobacter pylori (H. pylori) là nguyên nhân phổ biến nhất của loét dạ dày tá tràng . Vi khuẩn xâm nhập vào niêm mạc dạ dày, làm cho các tế bào dạ dày dễ bị axit tấn công hơn. Cuối cùng, một vết loét có thể hình thành trong dạ dày, thực quản hoặc ruột.
Ợ quá nhiều là một triệu chứng của vết loét. Các triệu chứng khác bao gồm:
- Đau bụng
- Buồn nôn
- Ợ nóng
- Đầy hơi
2.3. Viêm dạ dày
Viêm dạ dày là tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm. Vi khuẩn H. pylori nhiễm trùng là nguyên nhân phổ biến nhất của viêm dạ dày, nhưng yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Uống quá nhiều rượu
- Sử dụng thường xuyên thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
- Sử dụng thuốc lá
Các triệu chứng phổ biến nhất của viêm dạ dày là:
- Ợ hơi và nấc cụt
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Cảm giác đầy bụng trên
- Khó tiêu
2.4. Hội chứng ruột kích thích (IBS)
IBS là một tình trạng tiêu hóa mãn tính. Nó được đặc trưng bởi một nhóm các triệu chứng đường ruột thường xảy ra cùng nhau. Các triệu chứng này khác nhau ở mỗi người. Đối với một số người, ợ hơi quá mức là một triệu chứng của IBS.
Các triệu chứng IBS khác có thể bao gồm:
- Chuột rút và đau bụng
- Đầy hơi
- Các đợt táo bón và tiêu chảy xen kẽ
IBS có thể khó chẩn đoán lúc đầu, vì các triệu chứng của nó thường bắt chước các triệu chứng của các bệnh lý khác.
2.5. Không dung nạp lactose
Những người không dung nạp lactose không có đủ lượng enzyme cần thiết để tiêu hóa lactose có trong sữa và các sản phẩm từ sữa.
Khi những người không dung nạp lactose uống sữa hoặc tiêu thụ các sản phẩm từ sữa khác, đường lactose không được tiêu hóa sẽ di chuyển vào ruột và tương tác với vi khuẩn. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như:
- Đầy hơi
- Khí ga
- Bệnh tiêu chảy
- Ợ hơi
Nếu bạn không dung nạp lactose và vẫn muốn tiêu thụ sữa, bạn có thể thử dùng thực phẩm bổ sung lactase để hỗ trợ tiêu hóa.
2.6. Thoát vị khe hoành
Một thoát vị khe hoành xảy ra khi một phần nhỏ của dạ dày phình qua cơ hoành và vào vùng ngực. Loại thoát vị này thường gặp nhất ở những người trên 50 tuổi.
Thoát vị khe hoành thường không gây ra các triệu chứng. Nhưng khi chúng xảy ra, các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
- Ợ hơi quá mức
- Ợ nóng
- Khó nuốt
- Đau ngực
Thoát vị gián đoạn có thể đóng một vai trò trong sự phát triển của cả trào ngược axit và GERD.
2.7. Hội chứng meganblase
Hội chứng Meganblase là một rối loạn hiếm gặp, đặc trưng bởi tình trạng nuốt không khí dữ dội sau bữa ăn quá nhiều.
Điều này có thể dẫn đến bong bóng khí lớn trong dạ dày gây đau và ợ hơi nhiều. Nó cũng có thể làm tăng cảm giác no và gây khó thở, có thể bị nhầm với một cơn đau tim.
Hội chứng Meganblase thường được điều trị thông qua thay đổi hành vi.
3. Làm thế nào để hết ợ hơi?
Ợ hơi thường bắt đầu sau khi bạn ăn hoặc uống. Nếu bạn ợ hơi nhiều sau bữa ăn, bạn có thể thử các phương pháp điều trị sau để giúp dạ dày giải phóng không khí dư thừa:
- Đi bộ xung quanh hoặc tập thể dục nhịp điệu nhẹ sau khi ăn. Hoạt động thể chất giúp tiêu hóa.
- Nằm nghiêng hoặc thử tư thế đầu gối lên ngực giống như tư thế giảm gió cho đến khi hết khí.
- Uống thuốc kháng axit để trung hòa axit trong dạ dày và ngăn ngừa chứng ợ nóng gây ợ hơi. Bismuth subsalicylate (Pepto-Bismol) đặc biệt hữu ích nếu bạn ợ hơi có mùi như lưu huỳnh .
- Dùng thuốc chống đầy hơi như simethicone (Gas-X). Nó hoạt động bằng cách liên kết các bong bóng khí lại với nhau để bạn ợ hơi hiệu quả hơn.
- Uống trà gừng sau khi ăn. Gừng có thể giúp giảm kích ứng đường tiêu hóa và ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Nhai hạt thì là sau bữa ăn của bạn. Mặc dù không được nghiên cứu ủng hộ nhưng thì là giúp tống khí ra khỏi đường ruột và hỗ trợ tiêu hóa.
- Nhấm nháp trà hoa cúc . Nó được cho là giúp ngăn ngừa trào ngược axit.
- Hạn chế các hoạt động khiến bạn nuốt không khí nhanh như cười và uống quá nhanh.
4. Mẹo ngăn ngừa ợ hơi
Bạn có thể giảm bớt tình trạng ợ hơi bằng cách tìm cách giảm lượng không khí nuốt vào.
Thay đổi cách bạn ăn uống
Dưới đây là một số mẹo cần xem xét để tránh nuốt nhiều không khí:
- Ăn và uống từ từ.
- Đừng nói khi bạn đang nhai.
- Không sử dụng ống hút.
- Ăn các phần nhỏ hơn.
Sửa đổi chế độ ăn uống của bạn
Tránh đồ uống có ga, kể cả bia. Khí carbon dioxide có thể gây đầy hơi và ợ hơi.
Tránh nhai kẹo cao su hoặc kẹo cứng. Chúng khiến bạn nuốt nhiều hơn bình thường.
Cắt giảm thức ăn chứa nhiều tinh bột, đường hoặc chất xơ gây đầy hơi. Thực phẩm phổ biến bao gồm:
- Đậu lăng
- Bông cải xanh
- Hành
- Cải bắp
- Súp lơ trắng
- Bánh mì nguyên cám
- Chuối
- Rượu đường (sorbitol, mannitol và xylitol)
Tránh dùng sữa nếu bạn không dung nạp lactose. Tránh xa các loại thực phẩm có thể gây ra chứng ợ nóng, như:
- Cafein
- Cà chua
- Cam quýt
- Rượu
Thực hiện một vài thay đổi lối sống
Hãy bỏ thuốc lá. Trong khi bạn hít phải khói thuốc lá, bạn cũng đang nuốt không khí. Bỏ thuốc lá có thể khó khăn, nhưng bác sĩ có thể giúp bạn đưa ra kế hoạch cai thuốc phù hợp với bạn.
Nếu bạn đeo răng giả, hãy chắc chắn rằng chúng vừa khít. Hàm giả không khít có thể khiến bạn nuốt nhiều không khí hơn trong khi ăn.
Giảm căng thẳng. Căng thẳng quá mức có thể khiến bạn nuốt không khí và cũng dẫn đến chứng ợ nóng, làm tăng ợ hơi. Giai đoạn lo lắng cũng có thể gây ra hiện tượng giảm thông khí. Điều này có thể khiến bạn nuốt nhiều không khí hơn.
Điều trị nghẹt mũi bằng thuốc thông mũi, như pseudoephedrine ( Sudafed ), hoặc thuốc xịt nước muối. Nghẹt mũi và tắc nghẽn xoang do cảm lạnh thông thường, dị ứng hoặc nhiễm trùng xoang có thể khiến bạn nuốt nhiều không khí hơn.
Thay đổi hành vi của bạn
Nghiên cứu cho thấy rằng ợ hơi đôi khi có thể là một hành vi hoặc thói quen đã học được. Các liệu pháp đã cho thấy nhiều hứa hẹn trong việc điều trị những người ợ hơi quá mức bao gồm:
- Thở bằng cơ hoành
- Liệu pháp hành vi nhận thức
- Phản hồi sinh học
Trong một nghiên cứu thí điểm nhỏ, 5 người tham gia bị ợ hơi mãn tính được yêu cầu thở chậm và cơ hoành, miệng hơi há ra khi nằm. Sau đó, họ cũng làm như vậy khi ngồi dậy. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra loại liệu pháp hành vi này đã chữa khỏi hoàn toàn chứng ợ hơi.
Mặc dù ợ hơi là một chức năng tự nhiên của cơ thể, nhưng ợ hơi quá mức có thể là kết quả của một bệnh lý tiềm ẩn. Điều này đặc biệt đúng nếu nó đi kèm với các triệu chứng khác, chẳng hạn như đau bụng hoặc ợ chua.
Nếu tình trạng ợ hơi quá mức xảy ra cùng với các triệu chứng nghiêm trọng như khó nuốt, nôn ra máu hoặc phân hoặc đau bụng dữ dội và tái phát, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
