Lạc nội mạc tử cung là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra vô sinh. Ước tính 5-10% phụ nữ ở độ tuổi sinh sản bị ảnh hưởng do bệnh. Phương pháp nút mạch lạc nội mạc tử cung hiện đang được sử dụng phổ biến do tính xâm lấn tối thiểu, mang lại sự an toàn và hiệu quả điều trị cao.
1. Tổng quan điều trị lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung (Adenomyosis) là tình trạng mô nội mạc tử cung vốn nằm trong cửa tử cung lại hiện diện bên ngoài buồng tử cung gây ra triệu chứng đau bụng kinh, rong kinh kéo dài, đau âm ỉ ở vùng hạ vị, gây ảnh hưởng đến đời sống và khả năng sinh sản của nhiều người bệnh.
Có nhiều phương thức điều trị lạc nội mạc tử cung như:
- Điều trị bằng thuốc
- Phẫu thuật can thiệp
- Điều trị bằng nút mạch lạc nội mạc trong cơ tử cung
Mỗi phương thức điều trị đều có ưu và nhược điểm riêng. Trong khi chỉ định mổ cấp cứu chấn thương nội tạng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ như xuất huyết, nhiễm trùng vết mổ, thời gian phục hồi kéo dài...thì nút mạch lạc nội mạc tử cung lại có những ưu điểm:
- Bảo tồn tối đa vùng nội tạng bị tổn thương;
- Thời gian thực hiện kỹ thuật ngắn: khoảng 45 phút;
- Vết luồn dụng cụ can thiệp nhỏ nên không để lại sẹo, không gây chảy máu;
- Giảm thiểu nguy cơ biến chứng, tai biến so với những cuộc đại phẫu nặng nề;
- Bệnh nhân tỉnh táo và phục hồi nhanh (có thể xuất viện sau khi can thiệp từ 1-2 ngày)
2. Chỉ định, chống chỉ định chụp số hóa xóa nền và nút mạch lạc nội mạc trong cơ tử cung
Các trường hợp chỉ định:
- Trường hợp lạc nội mạc tử cung gây đau bụng và rong kinh kéo dài, việc điều trị giảm đau và nội tiết tố không hiệu quả và không có chỉ định điều trị ngoại khoa.
- Lạc nội mạc tử cung ở những người có nhu cầu bảo tồn tối đa tử cung để sinh con hay nâng cao chất lượng cuộc sống.
- Người bị lạc nội mạc tử cung với các xét nghiệm máu, chức năng đông máu, chức năng gan thận và tế bào âm đạo bình thường.
Các trường hợp chống chỉ định:
- Bệnh nhân mắc bệnh nhiễm trùng;
- Bệnh nhân mắc chứng suy thận, suy gan nặng;
- Bệnh nhân đái tháo đường;
- Người bị mẫn cảm, dị ứng với các chế phẩm có iod;
- Người có tiền sử hen phế quản;
- Người đang mang thai;
- Bệnh nhân bị viêm nhiễm phần phụ và nghi ngờ bệnh ác tính tử cung, cổ tử cung.
3. Chụp số hóa xóa nền và nút mạch lạc nội mạc trong cơ tử cung
3.1 Chuẩn bị trước thủ thuật
Để thực hiện chụp số hóa xóa nền và nút mạch lạc nội mạc trong cơ tử cung, cần chuẩn bị:
Ekip thực hiện:
- Bác sĩ chuyên khoa điện quang, bác sĩ phụ trợ;
- Kỹ thuật viên điện quang;
- Bác sĩ/kỹ thuật viên gây mê (nếu bệnh nhân khó hợp tác);
- Điều dưỡng.
Phương tiện sử dụng:
- Máy chụp số hóa xóa nền (DSA);
- Phim, máy in phim và hệ thống lưu trữ hình ảnh;
- Máy bơm điện chuyên dụng;
- Bộ áo chì, tạp dề giúp che chắn khỏi tia X.
Thuốc:
- Thuốc gây tê tại chỗ
- Thuốc gây mê toàn thân;
- Thuốc cản quang iod tan trong nước;
- Thuốc chống đông và thuốc trung hòa chống đông;
- Dung dịch sát khuẩn da và vùng niêm mạc.
Vật tư y tế thông thường:
- Bơm tiêm 1,3,5,10ml và bơm dành cho máy bơm điện.
- Nước cất (nước muối sinh lý);
- Hộp thuốc và hộp cấp cứu tai biến.
- Trang phục phẫu thuật;
- Bộ dụng cụ vô trùng (kéo, dao, kẹp, khay đựng dụng cụ..v.v);
- Bông gạc, băng dính y tế phẫu thuật.
Vật tư y tế đặc biệt:
- Kim chọc mạch;
- Dây dẫn tiêu chuẩn 0.035inch;
- Bộ ống vào lòng mạch 5-6F;
- Vi ống thông 2-3F, vi dây dẫn 0.014-0.018inch;
- Ống thông chụp mạch 4-5F, ống thông dẫn đường 6F
- Bộ dây nối chữ Y.
Vật liệu gây tắc mạch:
- Xốp sinh học giúp cầm máu;
- Hạt nhựa tổng hợp (PVA);
- Keo kết dính sinh học (Histoacryl, Onyx...);
Vòng xoắn kim loại (coils) các cỡ.
Người bệnh cần chuẩn bị:
- Được giải thích kỹ về thủ thuật để phối hợp với bác sĩ;
- Khám lâm sàng trước thủ thuật;
- Nhịn ăn, uống trước 6 giờ, tránh uống quá 50ml nước;
- Trường hợp người bệnh không thể nằm yên sẽ được chỉ định dùng thuốc an thần.
3.2 Quy trình thực hiện
Các bước thực hiện chụp số hóa xóa nền và nút mạch lạc nội mạc tử cung:
- Tại phòng can thiệp bệnh nhân được hướng dẫn nằm ngửa. Bác sĩ đặt ống thông bàng quang, đặt đường truyền tĩnh mạch, đặt máy theo dõi nhịp thở, điện tâm đồ, mạch, huyết áp, đo độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi để theo dõi chức năng sống còn.
- Điều dưỡng thực hiện sát trùng rộng vùng bẹn hai bên và trải ga, săng vô trùng lên người bệnh nhân.
- Tiến hành gây tê vùng động mạch đùi chung ở dưới nếp vùng bẹn khoảng 1cm.
- Rạch da và dùng kim luồn chọc vào động mạch.
- Đẩy dây dẫn và ống đặt động mạch tiến vào động mạch đùi.
- Dưới hướng dẫn của chụp số hóa xóa nền DSA, luồn ống thông vào động mạch tử cung và chụp kiểm tra, nếu đạt yêu cầu thì bơm hạt nhựa PVA trộn thuốc đối quang cho đến khi tắc vĩnh viễn vùng mạch cấp máu cho u thì dừng lại. Chụp DSA kiểm tra lại.
- Rút ống thông, luồn vào động mạch tử cung bên đối diện và thực hiện tương tự.
- Rút ống thông và ống vào lòng mạch, băng ép vùng chọc. Sau thủ thuật, bệnh nhân nằm bất động khoảng 6 - 8 giờ thì có thể tháo băng ép.
- Sau nút mạch lạc nội mạc trong cơ tử cung thì người bệnh nên dùng kháng sinh để tránh nhiễm trùng. Bệnh nhân chỉ cần lưu lại bệnh viện 1 - 2 ngày là có thể xuất viện.
4. Tai biến sau thủ thuật và hướng xử lý
Kỹ thuật nút mạch lạc nội mạc trong cơ tử cung được đánh giá khá an toàn và hầu như không có tai biến nghiêm trọng xảy ra. Các biến chứng nguy cơ như vỡ u, tiểu ra máu được kiểm soát hoàn toàn do đã giữ nguyên vẹn các tổ chức thận. Một số biến chứng phổ biến khác của chụp mạch như: chảy máu, tụ máu vùng chọc...có thể có nhưng hiếm khi xảy ra. Nhìn chung, nút mạch lạc nội mạc trong cơ tử cung được xem là lựa chọn hiệu quả trong điều trị các khối u cơ mỡ mạch thận kích thước to hoặc u có biến chứng.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
