Chỉ số tiểu đường thai kỳ nguy hiểm như thế nào đối với thai nhi

Tiểu đường thai kỳ là một mối nguy hiểm mà không người mẹ nào trong thời kỳ mang thai muốn gặp phải. Trong thời gian mang bầu, nhau thai tạo ra nhiều loại hormone để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, những loại hormone này lại vô tình tác động tiêu cực lên insulin dẫn đến tình trạng rối loạn nội tiết tố và gây đái tháo đường thai kỳ.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Minh Tuyết - Trưởng khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

1. Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng bệnh lý xảy ra do sự rối loạn lượng đường trong máu của phụ nữ mang thai. Đây là một bệnh lý phổ biến thường gặp ở các mẹ bầu. Tuy nhiên, bệnh chỉ phát triển trong thời gian thai kỳ và sẽ biến mất sau khi sinh nở. Các nghiên cứu cho biết rằng, khoảng 2% đến 10% phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng này.

1.1. Vì sao mẹ bầu dễ bị đái tháo đường thai kỳ?

Do nhu cầu năng lượng tăng cao trong thời kỳ bầu bí, cơ thể thai phụ cần phải tiêu thụ nhiều đường hơn. Mặc dù cơ thể thai phụ có khả năng tự điều chỉnh sản xuất insulin để xử lý lượng đường dư thừa nhưng không phải mọi bà mẹ đều dễ dàng thực hiện điều này.

Ngược lại, trong thời gian thai kỳ, các loại nội tiết tố hỗ trợ sự phát triển của thai nhi sẽ được sản xuất bởi nhau thai. Tuy nhiên, những nội tiết tố này lại vô tình ảnh hưởng tiêu cực đến insulin, dẫn đến rối loạn nội tiết tố và cuối cùng gây ra tình trạng đái tháo đường thai kỳ.

1.2. Biểu hiện của bệnh tiểu đường thai kỳ là gì?

Bệnh đái tháo đường thai kỳ thường phát triển âm thầm. Thai phụ thường không nhận ra bản thân mắc bệnh cho đến khi thực hiện các xét nghiệm tiểu đường thai kỳ trong quá trình khám thai định kỳ.

Một số dấu hiệu tiểu đường thai kỳ sau đây có thể dễ dàng được thai phụ phát hiện, bao gồm:

• Thường xuyên cảm thấy khát nước, thậm chí thức dậy giữa đêm để uống nước;
• Số lần đi tiểu trong ngày nhiều hơn và lượng nước tiểu cũng lớn hơn so với các bà bầu khác;
• Vết thương sẽ lành rất chậm khi bị trầy xước;
• Dễ dàng bị nhiễm nấm ở khu vực vùng kín, thuốc trị nấm thông thường không mang lại hiệu quả.
• Các dấu hiệu như sụt cân, mệt mỏi và thiếu sức sống cũng có thể xuất hiện. 

1.3. Đối tượng cần kiểm tra chỉ số tiểu đường thai kỳ

Nếu thai phụ có một trong những yếu tố sau, nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ sẽ cao hơn:

• Mang thai khi đã ngoài 30 tuổi;
• Có tiền sử gia đình có người mắc bệnh đái tháo đường type 2;
• Đã từng bị tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước;
• Trong và trước khi mang thai bị thừa cân, béo phì
• Đứa con trước nặng hơn 4,1 kg.
• Thai phụ không thuộc nhóm mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ nếu mức insulin và chỉ số tiểu đường thai kỳ đều ở trong phạm vi an toàn. Mọi bậc cha mẹ đều nên tìm hiểu chi tiết về sự phát triển của thai nhi qua từng tuần.

2. Chỉ số tiểu đường thai kỳ như thế nào là bình thường?

Mức glucose máu bình thường ở sản phụ được xác định như sau:

• Lúc đói : ≤ 92 mg/dl (5.1 mmol/l)
• Sau ăn 1 giờ: ≤ 180 mg/dl (10 mmol/l)
• Sau 2 giờ : ≤ 153 mg/dl (8.5 mmol/l)

Đái tháo đường thai kỳ được xác định nếu có hai kết quả bằng hoặc vượt qua giới hạn trên. Ngoài ra, nếu một kết quả đạt hoặc vượt quá giới hạn trên, điều này cho thấy thai phụ bị rối loạn dung nạp đường trong thai kỳ.

3. Cách theo dõi chỉ số tiểu đường thai kỳ?

Thai phụ nên theo dõi đường huyết thường xuyên hơn trong thời gian mang thai, đặc biệt nếu thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh này.

Ngoài ra, thai phụ có thể tự đo chỉ số đường huyết tại nhà bất cứ lúc nào bằng một chiếc máy đo chỉ số tiểu đường thai kỳ. Tùy thuộc vào từng trường hợp, thời điểm đo của mỗi người sẽ khác nhau một chút.

Thông thường, thời điểm lý tưởng để kiểm tra đường huyết là lúc đói (trước bữa ăn), sau bữa ăn từ 1 đến 2 giờ, trước khi đi ngủ và bất cứ khi nào thai phụ cảm thấy mệt mỏi hoặc có dấu hiệu hạ đường huyết.

Khi nhận thấy chỉ số tiểu đường trong thai kỳ đã ổn định và đạt được mục tiêu điều trị, tần suất kiểm tra đường huyết có thể giãn ra, chẳng hạn như đo cách ngày hoặc cách 2 ngày,…Tuy nhiên, để kịp thời xử lý khi cần, người bệnh cần ghi nhớ, theo dõi mức chỉ số đường huyết trong thời gian mang thai và các dấu hiệu của đái tháo đường thai kỳ. 

4. Chỉ số tiểu đường thai kỳ tăng cao gây hậu quả ra sao?

Nhiều hậu quả nghiêm trọng có thể phát sinh từ tiểu đường thai kỳ, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé. Các trường hợp đáng tiếc sau đây có thể xảy ra nếu chỉ số tiểu đường thai kỳ tăng lên mức cao:  

4.1. Đối với thai nhi

• So với những đứa trẻ bình thường, trẻ sơ sinh có nguy cơ thừa cân, béo phì và mắc các bệnh về hô hấp cũng như các vấn đề liên quan đến đường huyết cao hơn.
• Sau khi chào đời, bé bị tụt canxi.
• Nguy cơ dị tật thai nhi.

4.2. Đối với mẹ

• Thai nhi có kích thước quá lớn sẽ dẫn đến nguy cơ chấn thương ở lưng, gãy xương và trật khớp.
• So với người bình thường, tỷ lệ tiền sản giật ở thai phụ mắc tiểu đường thai kỳ cao gấp bốn lần.
• Vì phần thân dưới của bé quá lớn, nguy cơ sinh non và sinh mổ trở nên cao hơn.
• Sảy thai, thai chết lưu;
• Băng huyết sau sinh.

5. Cách phòng ngừa đái tháo đường thai kỳ là gì?

5.1. Duy trì cân nặng lý tưởng trước khi mang thai

Thai phụ nên nỗ lực giữ cân nặng ở mức lý tưởng khi quyết định có con. Thừa cân không phải là nguyên nhân trực tiếp gây tiểu đường thai kỳ nhưng lại là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Cụ thể, những ai có chỉ số BMI lớn hơn 30 sẽ có nguy cơ bị đái tháo đường thai kỳ cao gấp ba lần so với những người có BMI nhỏ hơn 25.

Trước khi quyết định mang thai, đặc biệt là trong trường hợp thừa cân hoặc béo phì, thai phụ nên thực hiện giảm cân. Giảm cân thường không được khuyến khích trong thời gian mang thai vì không an toàn cho sức khỏe của mẹ và quá trình mang thai.

5.2. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Để giảm thiểu nguy cơ tiểu đường thai kỳ và cải thiện sức khỏe của các bà mẹ trong thời gian mang thai khó khăn, một chế độ ăn uống lành mạnh là điều rất cần thiết. Để tránh tình trạng chỉ số đường huyết tăng cao sau khi ăn, thai phụ nên cố gắng duy trì sự cân bằng giữa lượng đường bột và các nhóm chất dinh dưỡng khác.

Không có một thực đơn dành cho tất cả mọi thai phụ. Một số nguyên tắc chung mà mọi người có thể tham khảo bao gồm:

• Chia nhỏ bữa ăn,
• Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ,
• Sử dụng chất béo tốt,
• Cân bằng hàm lượng dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn.

Sự tư vấn từ các chuyên gia dinh dưỡng là cách đơn giản nhất để thai phục kiểm soát lượng thức ăn mỗi ngày. Dựa vào đó, thai phụ sẽ lập kế hoạch ăn uống cho bản thân và tuân thủ một cách nghiêm ngặt. Điều này sẽ giúp thai phụ yên tâm hơn khi chỉ số tiểu đường thai kỳ không bị tăng quá mức, đồng thời hạn chế nguy cơ mắc đái tháo đường khi mang thai. 

5.3. Tăng cường vận động hợp lý

Một trong những cách quan trọng để phòng ngừa tiểu đường thai kỳ là duy trì hoạt động thể chất. Để có được một chế độ vận động phù hợp với sức khỏe, thai phụ nên thảo luận trước với bác sĩ sản khoa. Nếu có khả năng, thai phụ hãy dành 30 phút mỗi ngày cho các hoạt động thể dục như đi bộ hoặc bơi lội.

Trong trường hợp không thể thực hiện 30 phút tập thể dục liên tục mỗi ngày, thai phụ hãy chia nhỏ thời gian tập thành những khoảng 10 phút. Hơn nữa, các hoạt động khác như dọn dẹp nhà cửa và đi thang bộ cũng được đánh giá là có tác dụng tương đương với tập thể dục. 

Sau bữa ăn, hoạt động thể chất không chỉ giúp chỉ số tiểu đường thai kỳ không tăng quá mức mà còn cải thiện khả năng đề kháng insulin, nâng cao sức bền và sự dẻo dai của cơ thể cũng như hỗ trợ tốt cho hệ tim mạch. Hơn nữa, trong quá trình vận động, cơ thể sẽ tiết ra các hormone mang lại cảm giác thoải mái, lạc quan và giúp phòng tránh stress hiệu quả.

Trong suốt quá trình mang thai, mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý đến việc khám thai định kỳ vì đây là cách tốt nhất để kiểm soát đái tháo đường thai kỳ cũng như các biến chứng nguy hiểm có thể phát sinh.

Ngoài ra, bác sĩ cần theo dõi và kiểm tra sức khỏe của cả mẹ và bé một cách chặt chẽ trong ba tháng cuối thai kỳ. Bên cạnh việc tầm soát tiểu đường thai kỳ, thai phụ cũng cần quan tâm những vấn đề sau:

• Để đảm bảo sức khỏe của thai nhi, thai phụ cần nắm vững các dấu hiệu chuyển dạ thực sự và đến bệnh viện kịp thời.
• Thai phụ cần nhận biết sự khác biệt giữa rỉ ối và chảy dịch âm đạo để có cách xử lý kịp thời, giúp tránh tình trạng sinh non, suy thai hoặc thai chết lưu.
• Khi có hiện tượng chảy máu trong ba tháng cuối của thai kỳ, thai phụ cần phải được cấp cứu ngay lập tức để bảo vệ tính mạng cho cả mẹ và bé.
• Theo dõi lượng nước ối một cách thường xuyên, liên tục.
• Để đánh giá sự phát triển của bé và dự đoán các nguy cơ có thể xảy ra khi sinh, việc theo dõi cân nặng của thai nhi trong ba tháng cuối là rất cần thiết.
• Bác sĩ nên theo dõi đặc biệt đối với các trường hợp thai nhi chậm phát triển và nhau tiền đạo, đồng thời đưa ra các chỉ định phù hợp.
• Để kịp thời tới bệnh viện, thai phụ cần phân biệt rõ cơn gò sinh lý, gò chuyển dạ và thai máy.

Tại Vinmec, dịch vụ thai sản trọn gói đảm bảo rằng quá trình mang thai của thai phụ diễn ra an toàn và dễ dàng hơn. Trong suốt thời gian mang thai, thai phụ sẽ được bác sĩ khoa Sản có trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm dày dạn thăm khám, đồng thời nhận được những tư vấn và hướng dẫn phù hợp cho sức khỏe của cả mẹ và bé.

Quý khách hàng có thể liên hệ với các bệnh viện và phòng khám thuộc hệ thống y tế Vinmec trên toàn quốc để nhận thêm thông tin chi tiết về các gói dịch vụ thai sản trọn gói.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.