Bài viết được viết bởi TS.BS Phạm Quốc Thành và Bác sĩ Đoàn Xuân Sinh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Chụp MRI cung cấp hình ảnh khác với các xét nghiệm hình ảnh khác như X-quang, siêu âm hoặc CT scan. Chụp MRI cột sống thắt lưng cho thấy xương, đĩa đệm, tủy sống và khoảng trống giữa xương đốt sống nơi dây thần kinh đi qua.
1. Chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng là gì?
Chụp cộng hưởng từ (MRI) là một xét nghiệm không xâm lấn được sử dụng để chẩn đoán trong y tế. MRI sử dụng từ trường mạnh, sóng vô tuyến và máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc cơ thể bên trong. MRI không sử dụng bức xạ (tia X).
Hình ảnh MRI chi tiết cho phép các bác sĩ kiểm tra cơ thể và phát hiện bệnh. Các hình ảnh có thể được xem xét trên một màn hình máy tính. Chúng cũng có thể được gửi bằng điện tử, in hoặc sao chép vào đĩa CD hoặc tải lên máy chủ đám mây kỹ thuật số. Hiện tại, MRI là xét nghiệm hình ảnh có độ nhạy nhất để đánh giá các bệnh lý cột sống thắt lưng.
2. Tại sao nên chụp MRI cột sống thắt lưng
Chụp MRI để chẩn đoán hoặc điều trị tốt hơn các vấn đề với cột sống của bạn. Bác sĩ có thể yêu cầu chụp MRI vùng thắt lưng nếu bạn có các triệu chứng sau:
- Đau bất thường trên cột sống, diễn tiến đột ngột hay kéo dài.
- Đau từ vùng thắt lưng lan xuống hai chân.
- Hạn chế cử động cúi gập, xoay người.
- Có tình trạng cong vẹo hay biến dạng cột sống.
- Sau chấn thương, té ngã, đụng dập khu vực cột sống thắt lưng.
- Xuất hiện khối u bướu không giải thích được.
- Xuất hiện khối viêm nhiễm.
- Yếu liệt, rối loạn cảm giác từ từ hay đột ngột từ vùng thắt lưng xuống hai chi dưới.
- Rối loạn chức năng cơ vòng (tiểu tiện, đại tiện) và chức năng sinh dục.
- Bất thường trên phim Xquang cột sống thắt lưng (xẹp, trật, di lệch đốt sống...).
- Theo dõi các biến chứng, bất thường sau can thiệp trên cột sống thắt lưng.
Bác sĩ cũng có thể yêu cầu chụp MRI vùng thắt lưng nếu bạn lên lịch để phẫu thuật cột sống. MRI thắt lưng sẽ giúp họ lên kế hoạch cho thủ thuật trước khi phẫu thuật.
3. Chuẩn bị chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng?
Trước khi chụp bạn được thay áo choàng dành cho bệnh nhân chụp MRI, bạn cũng có thể mặc quần áo của mình nếu nó không có kim loại. Bạn có thể ăn uống bình thường trước khi chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng.
Nếu phải tiêm thuốc đối quang từ, bạn sẽ phải trả lời một số câu hỏi kiểm tra sử dụng tiêm chất tương phản. như tiền sử dị ứng thuốc, dị ứng thời tiết, các bệnh lý về thận. Bạn có thể cần xét nghiệm máu để xác định xem thận của bạn có hoạt động bình thường không.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường yêu cầu thuốc an thần hoặc gây mê để hoàn thành thăm khám MRI. Điều này phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ, sự phát triển trí tuệ. Một số cơ sở có thể có nhân viên làm việc với trẻ em để giúp tránh sự cần thiết phải gây tê hoặc gây mê.
Tháo tất cả các đồ trang sức và vật dụng bằng kim loại trước khi tiến hành chụp MRI. Những mục này bao gồm:
- Trang sức, đồng hồ, thẻ tín dụng và máy trợ thính, tất cả đều có thể bị hỏng
- Ghim, kẹp tóc, dây kéo kim loại và các mặt hàng kim loại tương tự, có thể làm biến dạng hình ảnh MRI
- Dụng cụ chỉnh nha khoa
- Bút, dao bỏ túi và kính mắt
- Khuyên trên cơ thể
- Điện thoại di động, đồng hồ điện tử và các thiết bị theo dõi
Trong hầu hết các trường hợp, kiểm tra MRI là an toàn cho bệnh nhân cấy ghép kim loại, ngoại trừ một số loại. Những người có cấy ghép sau đây có thể không được quét và không nên vào khu vực quét MRI mà không được đánh giá trước về sự an toàn:
- Một số cấy ốc tai (tai)
- Một số loại clip được sử dụng cho chứng phình động mạch não
- Một số loại cuộn kim loại được đặt trong các mạch máu
- Một số máy khử rung tim cũ và máy tạo nhịp tim
Nói với kỹ thuật viên hoặc bác sĩ X quang về bất kỳ mảnh đạn, viên đạn hoặc kim loại khác có thể có trong cơ thể bạn. Các vật thể lạ ở gần và đặc biệt ở trong mắt rất quan trọng vì chúng có thể di chuyển hoặc nóng lên trong quá trình quét và gây mù. Thuốc nhuộm được sử dụng trong hình xăm có thể chứa sắt và có thể nóng lên trong quá trình quét MRI. Điều này là hiếm. Trám răng, niềng răng, phấn mắt và mỹ phẩm khác thường không bị ảnh hưởng bởi từ trường. Tuy nhiên, chúng có thể làm biến dạng hình ảnh của vùng mặt hoặc não. Nói với bác sĩ X quang về họ.
Bất cứ ai đi cùng bệnh nhân vào phòng khám cũng phải được kiểm tra các vật bằng kim loại và các thiết bị cấy ghép.
4. Tư thế của người bệnh khi chụp MRI
Tư thế chuẩn của bệnh nhân chụp MRI cột sống thắt lưng:
- Nằm ngửa hai tay xuôi, hai chân duỗi thẳng.
- Đầu đặt cố định lên bàn chụp theo hướng chân đầu.
- Cột sống được chỉnh vào giữa bàn chụp.
- Dưới đầu gối kê đệm có tác dụng giảm đau đối với bệnh nhân bị thoát vị cấp tính.
5. Trong quá trình chụp MRI
Giữ nguyên cơ thể ở tư thế cố định vì nếu dịch chuyển sẽ dễ làm sai lệch kết quả chụp hoặc khiến cho hình ảnh không được rõ nét, ảnh hưởng đến việc đọc kết quả về sau của bác sĩ.
Máy thực hiện quét nhiều lần, đi kèm theo đó là tiếng ồn nhưng người bệnh đã được đeo nút tai nên sẽ không cảm thấy khó chịu gì. Người bệnh có thể cảm thấy hơi nóng nhưng sẽ không phải chịu bất ký đau đớn nào.
Tùy từng đời máy chụp mà tổng thời gian chụp cho mỗi bệnh nhân khoảng 30 – 60 phút. Nếu là máy hiện đại thì khoảng thời gian này sẽ được giảm xuống, chỉ còn 10 – 15 phút.
6. Ưu và nhược điểm của chụp cộng hưởng từ cột sống?
6.1 Ưu điểm
MRI là một kỹ thuật hình ảnh không xâm lấn, không liên quan đến phơi nhiễm bức xạ.
Hình ảnh MRI của cột sống rõ ràng và chi tiết hơn so với hình ảnh thu được bằng các phương pháp hình ảnh khác. MRI có thể cho thấy bất thường cột sống, chấn thương và bệnh có thể không được nhìn thấy bằng các phương pháp khác. MRI là phương pháp tốt hiện có để hình dung tủy sống và dây thần kinh.
MRI có thể phát hiện những bất thường có thể bị che khuất bởi xương bằng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác.
Thuốc đối quang từ ít gây ra phản ứng dị ứng hơn các thuốc cản quang được sử dụng để chụp X-quang và CT.
MRI rất hữu ích để đánh giá chấn thương cột sống. Nó giúp chẩn đoán hoặc loại trừ chèn ép tủy sống cấp tính khi khám thực thể cho thấy yếu cơ hoặc tê liệt. MRI là phương pháp tốt để đánh giá chấn thương dây chằng.
MRI có thể phát hiện những thay đổi tinh tế trong cột sống có thể là dấu hiệu sớm của nhiễm trùng hoặc khối u. MRI nhạy hơn quét CT để đánh giá khối u, áp xe và các khối mô mềm khác gần tủy sống.
MRI là phương pháp ưa thích để đánh giá các biến chứng tiềm ẩn của phẫu thuật, bao gồm chảy máu, sẹo, nhiễm trùng và xuất hiện lại đĩa đệm thoát vị.
6.2 Nhược điểm
Chụp cộng hưởng từ hầu như không gây rủi ro cho bệnh nhân trung bình khi tuân thủ các hướng dẫn an toàn phù hợp.
Từ trường mạnh không gây hại. Tuy nhiên, nó có thể khiến các thiết bị y tế cấy ghép bị trục trặc hoặc gây biến dạng hình ảnh.
Xơ hóa hệ thống Nephrogenic là một biến chứng được công nhận, nhưng hiếm gặp, liên quan đến tiêm thuốc cản quang gadolinium. Nó thường xảy ra ở những bệnh nhân mắc bệnh thận nghiêm trọng. Bác sĩ sẽ đánh giá cẩn thận chức năng thận của bạn trước khi xem xét tiêm thuốc cản quang.
Có nguy cơ phản ứng dị ứng rất nhẹ nếu sử dụng vật liệu tương phản. Phản ứng như vậy thường nhẹ và được kiểm soát bằng thuốc. Nếu bạn có phản ứng dị ứng, bác sĩ sẽ sẵn sàng hỗ trợ ngay lập tức.
Bài viết tham khảo nguồn: radiologyinfo.org, medicalnewstoday.com, radiology.ucsf.edu
