Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Trịnh Lê Hồng Minh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Siêu âm là một phương pháp y học có rất nhiều ý nghĩa. Siêu âm hạch cổ sẽ giúp các bệnh nhân sớm phát hiện ra bệnh lý liên quan đến hạch cổ. Vậy khi nào cần đi siêu âm hạch cổ?
1. Hiện tượng nổi hạch ở cổ là gì?
Hạch cổ giống như một nơi để loại bỏ chất độc hại lưu thông trong máu vùng đầu mặt. Khi có quá nhiều mầm bệnh, mầm bệnh sẽ được tập trung lại ở cổ, làm hạch sưng to lên.
Nếu có ung thư, hạch cũng gom các tế bào ung thư lại, làm chậm sự lan truyền ung thư. Đến một lúc nào đó, các tế bào ung thư sẽ tràn ngập trong hạch. Do đó, hiện tượng nổi hạch vùng cổ cần quan tâm vì cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm.
Trên thực tế, có rất nhiều hạch bạch huyết tồn tại ở cổ của con người và hầu như không gây hại. Tác dụng của các loại hạch này đó là ngăn ngừa sự tấn công của những yếu tố gây bệnh, bảo vệ cơ thể con người. Như vậy, bình thường hạch bạch huyết có rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe của chúng ta.
Kích thước của hạch bạch huyết rất nhỏ, chúng thường có kích thước khoảng vài mm. Đặc điểm chính của hạch đó là rất mềm, có khả năng di động. Vì thế, hạch bạch huyết không chỉ xuất hiện ở cổ mà chúng cũng được tìm thấy ở một số bộ phận khác trên cơ thể con người. Trong đó, có thể kể đến: nách, ngực...
2. Hạch ở cổ có những đặc điểm gì?
Hạch ở cổ được chia làm 2 loại và mỗi loại đều có những đặc điểm nổi bật:
2.1 Hạch lành tính
Có rất nhiều lý do khiến cho hạch sưng lên, trong đó hầu hết mọi người gặp hiện tượng này là vì bạn đang bị bệnh nhiễm khuẩn. Cụ thể, khi nhận thấy sự xuất hiện của các yếu tố gây ra nhiễm khuẩn ở cổ, hạch bạch huyết sẽ cố gắng bảo vệ cơ thể, loại bỏ sự xâm nhập của vi khuẩn gây bệnh. Khi đang cố gắng tiêu diệt vi khuẩn, hạch bạch huyết có thể bị sưng lên. Đây là một tín hiệu cho biết bạn đang bị nhiễm khuẩn. Đặc điểm của hạch sưng do nhiễm khuẩn đó là: mềm và có thể di động được.
Trong trường hợp này, hạch cổ sẽ sưng to hơn bình thường, ngoài ra chúng ta cũng cảm thấy đau ở vùng có hạch sưng. Một số người có biểu hiện bị sốt khi xuất hiện hạch sưng ở cổ. Nhưng bạn không cần lo lắng quá, bởi vì hiện tượng này sẽ tự động mất đi sau khi cơ thể chúng ta không còn bị nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, một vài trường hợp hạch sưng không lặn sau một thời gian dài. Nếu gặp tình huống như vậy, các bạn nên đến cơ sở y tế để khám và điều trị.
Ngoài lý do kể trên, hạch cổ sưng to có thể xuất hiện khi mắc những bệnh hệ thống, ví dụ như: viêm khớp dạng thấp, HIV/AIDS. Rất nhiều người sau khi đi tiêm vắc-xin phòng bệnh quai bị, sởi, thương hàn hoặc dùng một số loại thuốc thì xuất hiện hạch sưng ở cổ. Đây là một trong những tác dụng phụ của thuốc có thể gặp phải.
2.2 Hạch ác tính
Các bác sĩ cũng chỉ ra rằng, người bị mắc bệnh ung thư như ung thư phổi, ung thư vòm họng, ung thư tuyến giáp... sẽ thấy nhiều hạch ở cổ. Tuy nhiên, đặc điểm của hạch không giống với hạch sưng do nhiễm khuẩn. Hạch ác tính thường sẽ không tạo cảm giác đau đớn cho người bệnh, thay vào đó, chúng trở nên cứng và không có khả năng di động. Bạn nên lưu ý đặc điểm này, nếu thấy những hạch cổ có đặc điểm tương tự, hãy đi khám bác sĩ sớm.
Hạch ác tính thực sự rất nguy hiểm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của chúng ta. Vì vậy, mọi người không nên chủ quan khi thấy hạch xuất hiện bất thường, không có dấu hiệu đau và không biến mất sau một thời gian dài.
Đặc biệt, sau khi hạch ác tính xuất hiện, sức khỏe của bạn suy giảm đáng kể, có nhiều bệnh lý xảy ra. Ví dụ như người bệnh đột ngột giảm rất nhiều cân, hay bị sốt li bì hoặc đổ mồ hôi trộm khi đêm xuống. Một số người gặp khó khăn khi hô hấp, nuốt nước bọt bởi vì các loại hạch sưng ở cổ.
3. Các cách để điều trị hạch ở cổ
Trong quá trình điều trị, các bác sĩ sẽ dựa vào mức độ nghiêm trọng của hạch để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Trong đó, nếu như bạn bị hạch sưng do nhiễm khuẩn hoặc do tác dụng phụ của thuốc, vắc-xin thì cách điều trị không quá phức tạp. Bệnh nhân sẽ được chỉ định uống thuốc kháng sinh để mau chóng khỏi bệnh.
Tuy nhiên, đối với người bị ung thư, phác đồ điều trị rất phức tạp. Một số cách điều trị thường áp dụng đó là: xạ trị ung thư hạch, hóa trị ung thư hạch hoặc tiến hành phẫu thuật.
Có thể nói, hạch cổ có nhiều loại khác nhau, nếu như bạn bị sưng hạch do nhiễm khuẩn thì hạch sẽ tự biến mất và không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.
Tuy nhiên, hạch ác tính lại cực kỳ nguy hiểm, chúng có thể do bệnh ung thư và đe dọa đến tính mạng con người. Khi thấy xuất hiện hạch ở cổ, bạn nên chủ động theo dõi và đi khám bác sĩ nếu cần thiết.
4. Phương pháp siêu âm hạch ở cổ là gì?
Trước khi đến với các phác đồ điều trị bệnh, bệnh nhân thường được trải qua các cuộc thăm khám để bác sĩ có thể nắm được tình hình bệnh nhân. Một trong những phương pháp hay được dùng, đó là siêu âm hạch ở cổ.
Siêu âm là kỹ thuật dùng sóng siêu âm có tần số cao để tạo ra hình ảnh về cấu trúc bên trong của một bộ phận nào đó trên cơ thể. Nhờ đó giúp bác sĩ có thể phát hiện và chẩn đoán bệnh một cách chính xác.
Siêu âm hạch cổ là phương pháp chẩn đoán hiện đại, an toàn mà không gây cho người bệnh cảm giác đau hay khó chịu. Hình ảnh siêu âm thu được sẽ cho biết vị trí, hình dạng, hồi âm, kích thước... của hạch. Bác sĩ sẽ thông qua những thông tin thu được đó mà đưa ra giả thuyết, kết luận về tình trạng của bệnh nhân, từ đó đưa các biện pháp điều trị phù hợp.
5. Khi nào cần đi siêu âm hạch ở cổ?
Như đã nói ở trên, hạch ở cổ sẽ gồm có hai loại. Vì thế, các bệnh nhân cần phải thật tỉnh táo để nhận ra các dấu hiệu này để đi khám.
Hạch cổ đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của hệ miễn dịch. Khi hạch sưng lên có thể là cảnh báo của sự xuất hiện mầm bệnh. Dưới đây là những dấu hiệu bất thường ở hạch cổ bệnh nhân cần để ý để đi thăm khám:
- Khi sờ hạch thấy thấy cảm giác đau: Đau tự nhiên và chủ yếu đau về ban đêm. Đây có thể là biểu hiện của viêm hạch cấp tính, bệnh hạch ác tính, hạch di căn...
- Hạch sưng to, xuất hiện nhiều hạch ở cổ. Trong nhiều trường hợp hạch sưng nhưng không đau, thường gặp trong các bệnh mạn tính, bệnh bạch cầu, bệnh ác tính thời kỳ đầu.
- Vùng da xung quanh hạch nóng đỏ, lở loét, tím bầm...
- Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, có thể sốt, chán ăn...
Việc khám hạch có ý nghĩa rất lớn trong chẩn đoán và phát hiện bệnh để đưa ra các biện pháp xử lý kịp thời, nhằm đảm bảo sức khỏe cho người bệnh. Vì vậy, nếu bệnh nhân gặp phải các triệu chứng kể trên thì nên gặp bác sĩ để được thăm khám và siêu âm sớm, điều trị kịp thời tránh các biến chứng nguy hiểm.
6. Một vài lưu ý khi siêu âm hạch ở cổ
Siêu âm hạch ở cổ cũng có một vài lưu ý nhất định, bệnh nhân cần phải nắm rõ để việc siêu âm trở nên thuận lợi hơn:
- Không cần nhịn ăn, nhịn uống trước khi siêu âm hạch bởi việc này không ảnh hưởng đến kết quả siêu âm.
- Nếu có điều gì thắc mắc nên hỏi và trao đổi với bác sĩ về các biến chứng và nguy cơ có thể xảy ra trong quá trình siêu âm.
- Cần cung cấp một cách đầy đủ và chính xác các thông tin mà bác sĩ hỏi.
Trên đây là các lưu ý cần biết về bệnh xuất hiện hạch ở cổ. Nhìn chung, xuất hiện hạch ở cổ là loại bệnh gây nguy cơ nguy hiểm đặc biệt đến vùng cổ. Song nếu bệnh nhân được phát hiện kịp thời qua việc siêu âm hạch ở cổ thì có thể loại trừ được nguy hiểm này.
