Bài viết được viết bởi ThS.BS Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Ung thư dạ dày có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm. Do vậy, phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm có vai trò vô cùng quan trọng. Ở Nhật Bản, Hàn Quốc và một số nước phương Tây, việc áp dụng máy nội soi hiện đại như nội soi phóng đại có dải tần hẹp (NBI) để chẩn đoán ung thư dạ dày sớm được triển khai rộng rãi, do đó góp phần nâng cao tỷ lệ phát hiện ung thư dạ dày sớm.
Nhiều quốc gia trên thế giới, ung thư dạ dày hầu hết được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, phương tiện chẩn đoán chủ yếu ở những nơi này là máy nội soi thông thường dưới ánh sáng trắng (tức là nội soi với chế độ máy soi ánh sáng trắng thông thường, không sử dụng các chế độ nâng cao như nội soi nhuộm màu, nội soi phóng đại).
Việc áp dụng rộng rãi các phương tiện hiện đại để chẩn đoán ung thư sớm ở những quốc gia đang phát triển là một thách thức lớn về khả năng kinh tế và kỹ thuật. Một điều may mắn là nội soi thông thường vẫn có thể phát hiện được tổn thương ung thư dạ dày sớm nếu chúng ta tiến hành theo một quy chuẩn.
Vì vậy, các chuyên gia Nhật Bản đã đưa ra Hướng dẫn về quy trình chẩn đoán ung thư dạ dày sớm bằng nội soi thông thường. Để thực hiện được điều này, có một số điều cần chú ý dưới đây.
1. Chuẩn bị dạ dày thật tốt
Chuẩn bị dạ dày đúng tiêu chuẩn là điều kiện bắt buộc, giúp giảm thiểu thời gian và công sức của bác sỹ, kỹ thuật viên (KTV) trong khi làm thủ thuật, ví dụ làm sạch chất nhầy và bọt trên bề mặt niêm mạc dạ dày.
Bệnh nhân cần nhịn ăn trước thủ thuật ít nhất 8 giờ, các dung dịch tan bọt và tan nhầy cũng được sử dụng đường uống trước thủ thuật 30 phút. Thật vậy, tổn thương nhỏ, phẳng đôi khi sẽ bị che lấp trong thức ăn còn lại hoặc bọt quá nhiều trong dạ dày.
2. Đánh giá nguy cơ bị ung thư dạ dày ngay khi ống nội soi vào dạ dày
Ngay khi đưa dây soi vào dạ dày, trên hình ảnh nội soi, bác sĩ cần xác định yếu tố nguy cơ ung thư dạ dày trên nền niêm mạc (như viêm dạ dày do nhiễm Helicobacter pylori (HP), viêm teo dạ dày hoặc dị sản ruột). Nếu nền niêm mạc bình thường thì ít có tổn thương nghi ngờ ung thư dạ dày.
- Niêm mạc dạ dày ít có nguy cơ ung thư dạ dày: Một dấu hiệu duy nhất được giới thiệu gọi là RAC (regular arrangement of collecting venules – sự sắp xếp đều đặn của các mao mạch hội tụ) trên nội soi. Bằng cách quan sát kỹ trên hình ảnh nội soi niêm mạc thân vị dạ dày bình thường, ta có thể thấy các mạch máu nhỏ giống như mạng nhện. Nếu những mao mạch hội tụ này sắp xếp đều đặn thì độ nhạy và độ đặc hiệu để chẩn đoán niêm mạc thân vị dạ dày bình thường không nhiễm Hp tương ứng là trên 90%. Dạ dày không nhiễm H.Pylori, thì ít có khả năng bị ung thư dạ dày.
- Niêm mạc dạ dày có nguy cơ bị ung thư dạ dày: Hình ảnh mạch máu được quan sát rõ và mất các nếp niêm mạc ở thân vị dạ dày, là đặc điểm của viêm teo niêm mạc dạ dày mạn tính, một yếu tố nguy cơ của ung thư dạ dày.
3. Tìm và phát hiện tổn thương ung thư sớm
3.1 Để phát hiện tổn thương
Điều đầu tiên là bác sĩ cần phải thành thục về ý thức nhận dạng tổn thương nghi ngờ. Các dấu hiệu thường gặp nhất: thay đổi bề mặt và thay đổi màu sắc. Các dấu hiệu khác, như thay đổi đột ngột ở nền mạch máu/niêm mạc, thay đổi về phản xạ ánh sáng và tình trạng chảy máu tự nhiên của tổn thương.
Ung thư dạ dày sớm dạng loét và dạng polyp rất dễ được phát hiện, chỉ cần dựa vào sự thay đổi bề mặt, với điều kiện là phải quan sát dạ dày toàn diện và dạ dày đã được chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi làm thủ thuật. Bác sĩ nội soi đặc biệt cần để ý những dấu hiệu quan trọng này để phát hiện ung thư dạ dày sớm giống viêm dạ dày.
- Dấu hiệu quan trọng đầu tiên là thay đổi bề mặt. Vì tổn thương này rất nhỏ và chỉ có sự biến đổi kín đáo, có hình ảnh giống viêm dạ dày trợt, nên rất khó để phát hiện, rất dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, điều quan trọng cần ý thức là những thay đổi kín đáo như vậy có thể là dấu hiệu quan trọng của ung thư dạ dày sớm.
- Dấu hiệu quan trọng thứ hai là thay đổi màu sắc. Vùng thay đổi màu sắc có ranh giới rõ là một dấu hiệu quan trọng của tổn thương ung thư dạ dày giống viêm dạ dày. Trên nền niêm mạc teo, nhìn rõ nền mạch máu ở phần sâu của niêm mạc và dưới niêm mạc. Nếu lần theo nền mạch máu, sẽ phát hiện được vùng ranh giới rõ mà các mạch máu xung quanh bị biến mất đột ngột. Đây là một dấu hiệu hữu ích để phát hiện tổn thương ung thư sớm.
3.2 Nhận dạng tổn thương
Để nhận dạng tổn thương, có hai dấu hiệu chính, là màu sắc và hình thái bề mặt được áp dụng để mô tả trên nội soi thông thường. Chẩn đoán phân biệt dựa vào các tiêu chí sau:
- Tổn thương ranh giới rõ
- Bất thường về màu sắc hoặc bề mặt
Nếu nội soi ánh sáng trắng thông thường và/hoặc nội soi nhuộm màu bằng thuốc nhuộm đáp ứng đủ hai tiêu chí trên, hãy cẩn thận, có thể tổn thương này là ung thư dạ dày giai đoạn sớm.
Cho đến nay, thế giới vẫn đang tăng cường đào tạo nâng cao khả năng phát hiện ung thư dạ dày sớm trên nội soi ánh sáng trắng đơn thuần. Kỹ năng phát hiện ung thư sớm, tập trung vào 3 điều cơ bản: kỹ thuật, kiến thức, và kinh nghiệm.
Đối với những nội dung này, bác sỹ nội soi có thể đạt được kiến thức và kỹ thuật thông qua tham dự các buổi giảng thông thường hoặc hội thảo hướng dẫn, các khóa tập huấn, đồng thời thực hành đơn giản nhưng được lặp đi lặp lại sẽ hữu ích cho việc duy trì khả năng.
“Chúng ta chỉ tìm thấy những gì mà chúng ta biết”... Việc thực hành tốt dựa trên kỹ thuật tốt, kiến thức tốt và kinh nghiệm dày dặn sẽ làm tăng khả năng phát hiện ung thư dạ dày sớm của bác sỹ nội soi cũng như ung thư sớm khác.
Vinmec Central Park có trang bị hệ thống máy nội soi tiêu hóa hiện đại nhất của hãng Olympus, một trong những hãng máy tốt nhất hiện nay, trong đó có các máy đang được phục vụ điều trị như dàn máy nội soi Olympus CLV 190, với đội ngũ bác sĩ có nhiều kinh nghiệm về chẩn đoán ung thư sớm ống tiêu hóa, được đào tạo qua nhiều lớp tập huấn trong và ngoài nước về chẩn đoán và điều trị ung thư sớm.
Ưu điểm của các máy nội soi này là ngoài nội soi ánh sáng trắng thông thường, hệ thống còn có chức năng dải tần ánh sáng hẹp (NBI), nội soi phóng đại, với hình ảnh nội soi NBI có độ phân giải và độ tương phản cao nên dễ dàng hơn phát hiện và sàng lọc và chẩn đoán ung thư tiêu hóa ở giai đoạn sớm. Một khi tổn thương ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm, tùy theo tính chất tổn thương, sẽ được cắt theo phương pháp cắt niêm mạc (EMR), hoặc cắt bóc tách dưới niêm mạc (ESD) qua nội soi ống mềm, mà không phải trải qua phẫu thuật.
Không chỉ vậy, nhằm đảm bảo vô trùng các máy nội soi bệnh viện còn trang bị thêm máy rửa dây soi tự động và hệ thống lọc nước RO.
Khách hàng có thể trực tiếp đến Vinmec Central Park để thăm khám hoặc liên hệ hotline 0283 6221 166 để được hỗ trợ.
