Cách tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Phạm Lan Hương - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Trẻ em có một hệ miễn dịch khỏe mạnh là nền tảng quan trọng cho một sức khỏe tốt, tạo đà cho sự tăng trưởng, phát triển vượt trội về thể chất và tinh thần. Để xây dựng nền móng cho hệ miễn dịch của bé một cách vững chắc, cha mẹ cần quan tâm, theo dõi, chăm sóc từ khi bé còn ở trong bụng mẹ đến khi sinh ra, lớn lên và trưởng thành. Đây là một quá trình lâu dài, bền bỉ, tốn nhiều công sức và thời gian cũng như sự tìm hiểu thông tin có ích của cha mẹ.

1. Miễn dịch của trẻ có từ đâu?

Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ còn non nớt chưa hoàn thiện, do bé bắt đầu tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh sau khi sinh. Vì vậy, cơ thể của trẻ được bảo vệ từ những nguồn sau đây:

• Người mẹ truyền một số kháng thể của mình qua nhau thai cho bé.
• Nguồn sữa mẹ chứa nhiều kháng thể cung cấp cho bé.
• Hệ miễn dịch của bé tự hoạt động do tiếp xúc với tác nhân gây bệnh

Hệ miễn dịch hoạt động bằng cách ngăn chặn và tiêu diệt mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể. Sau đó, được ghi nhớ lại giúp cơ thể phản ứng nhanh hơn.

Xem ngay: Thực phẩm giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ

2. Một số biện pháp giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ

Tăng cường hệ miễn dịch là một bước quan trọng giúp bảo vệ bé trước các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm. Dưới đây là một số cách giúp bạn nâng cao hệ miễn dịch cho trẻ một cách an toàn, hiệu quả.

2.1. Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng

Chế độ ăn đa dạng và đầy đủ thành phần dinh dưỡng là rất cần thiết cho sự tạo thành và hoạt động của các tế bào miễn dịch. Sự hoạt động của hệ miễn dịch cần hỗ trợ và phối hợp của nhiều chất dinh dưỡng khác nhau trong cơ thể như: vitamin C, vitamin D, vitamin A, kẽm, selen, sắt và protein. Các chất này hoạt động như chất chống oxy hóa nhằm bảo vệ tế bào khỏe mạnh, hỗ trợ sự phát triển và hoạt động của tế bào miễn dịch và quá trình sản xuất kháng thể. Nguồn cung cấp các chất này gồm từ thực vật như rau có màu xanh đậm, củ quả như cà rốt, cam, đậu xanh, dâu tây; động vật như thịt đỏ, thịt gia cầm. Tại mỗi gia đình, cha mẹ có thể xây dựng thực đơn với chế độ dinh dưỡng chứa đạm, tinh bột, chất béo và các yếu tố vi lượng kể trên cho bé.

Cha mẹ cần chú ý việc sử dụng các sản phẩm bổ sung chứa vitamin và yếu tố vi lượng như kẽm, sắt, ...cho trẻ em cần có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế, nhằm tránh những độc tính gây ra do uống quá liều lượng.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh hệ vi sinh vật đường ruột có chức năng miễn dịch với vai trò tham gia sản xuất protein kháng khuẩn. Hệ vi sinh có lợi được duy trì, hỗ trợ phát triển bởi chế độ ăn giàu chất xơ nguồn gốc thực vật như rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt các loại. Chất xơ được vi sinh vật đường ruột phân hủy, chuyển hóa thành axit béo chuỗi ngắn, từ đó kích thích hoạt động của tế bào miễn dịch. Thực phẩm probiotic chứa vi khuẩn sống có lợi như sữa chua, rau lên men, món tempeh, kim chi và miso; prebiotic chứa chất xơ và oligosaccharide như tỏi, hành tây, tỏi tây, măng tây, chuối, rong biển hỗ trợ nuôi dưỡng và duy trì các đặc tính khỏe mạnh của vi sinh vật đường ruột. Chế độ ăn cho trẻ cần lưu ý nguyên tắc ăn nhiều loại trái cây, rau, đậu, ngũ cốc nhằm bổ sung prebiotic trong chế độ ăn cho trẻ.

2.2. Cho trẻ bú sữa mẹ

Một phương pháp hiệu quả, an toàn, tiết kiệm giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ là bú sữa mẹ. Nguồn kháng thể, tế bào bạch cầu được cung cấp từ sữa mẹ giúp bảo vệ bé tránh một số bệnh nhiễm trùng như viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, tiêu chảy, nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm màng não, dị ứng và hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh. Bên cạnh đó, sữa mẹ cũng giúp phát triển trí não của bé một cách toàn diện, chống bệnh tiểu đường phụ thuộc insulin, bệnh Crohn, viêm đại tràng hay một số dạng ung thư khi trẻ lớn lên.

Sữa non của mẹ là loại sữa màu vàng loãng tiết ra trong những ngày đầu sau sinh chứa rất nhiều kháng thể có giá trị. Vì vậy, Hội Nhi Khoa Hoa Kỳ cũng như Bộ Y tế Việt Nam khuyến khích các bà mẹ cho con bú càng sớm sau sinh càng tốt, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài đến khi trẻ 24 tháng tuổi.

Xem ngay: Dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho bé: Chú ý bổ sung kẽm cho trẻ

2.3. Tạo dựng thói quen sinh hoạt có lợi cho sức khỏe

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng giúp cơ thể khỏe mạnh cả về thể chất và tinh thần. Việc thiếu ngủ gây suy yếu miễn dịch của bé, sụt giảm tế bào diệt tự nhiên, tạo cơ hội cho vi sinh vật gây bệnh tấn công cơ thể một cách dễ dàng. Số giờ ngủ cần có trong ngày thay đổi tùy từng giai đoạn phát triển của trẻ: trẻ sơ sinh cần 18-20 giờ/ngày, trẻ mới biết đi cần 12 – 13 giờ/ngày và trẻ học mẫu giáo cần 10 giờ/ngày.

Khuyến khích trẻ tập thể dục

Việc tập luyện thể dục thường xuyên có thể giúp tăng cường các tế bào miễn dịch của cả người lớn và trẻ em. Để tạo thói quen tập thể dục cho trẻ, bố mẹ nên trở thành một tấm gương tập luyện và cho bé tham gia các bài tập thể dục lành mạnh phù hợp như đi bộ, đạp xe hoặc trượt băng.

Khuyến khích trẻ giữ gìn vệ sinh

Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ giúp bảo vệ cơ thể trẻ tránh khỏi, giảm nguy cơ tiếp xúc, xâm nhập của vi sinh vật gây bệnh, từ đó bảo vệ các tế bào miễn dịch. Cha mẹ cần khuyến khích bé tạo thói quen rửa tay với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, sau khi tham gia các hoạt động vui chơi, đánh răng 2 lần/ngày.

2.4. Tạo môi trường sống trong gia đình sạch sẽ, lành mạnh

Tránh để trẻ tiếp xúc nhiều với khói thuốc lá

Hệ miễn dịch của trẻ có thể bị tổn thương khi tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc lá, do trẻ có tần số thở nhanh hơn và cơ chế giải độc tự nhiên chưa hoàn thiện. Hút thuốc thụ động làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn, viêm phế quản và nhiễm trùng ở trẻ nhỏ, đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển về trí não, thần kinh của trẻ. Vì vậy, cha mẹ cần tránh cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá để đảm bảo cho sức khỏe hệ miễn dịch.

Hãy lưu ý người trưởng thành

Việc giữ sức khỏe khỏe mạnh của các thành viên lớn tuổi trong gia đình là một biện pháp phòng ngừa lây truyền các căn bệnh truyền nhiễm cho trẻ em. Vì vậy, bố mẹ, ông bà, anh chị của trẻ cũng cần chăm sóc sức khỏe đúng cách để có hệ miễn dịch tốt chống lại bệnh tật hoặc khi mắc bệnh truyền nhiễm thì cần áp dụng những biện pháp phòng tránh phù hợp để hạn chế lây cho trẻ.

2.5. Tiêm chủng đầy đủ

Đảm bảo trẻ được tiêm chủng đầy đủ vắc xin theo lịch khuyến cáo của Bộ y tế sẽ không chỉ bảo vệ trẻ khỏi bệnh tật, mà còn giúp bảo vệ những người dễ bị tổn thương trong cộng đồng, những người không được tiêm chủng do tiêm chủng vắc - xin kích thích cơ thể sản xuất kháng thể giúp chống đỡ vi sinh vật gây bệnh một cách chủ động.

Việc tăng cường hệ miễn dịch của trẻ rất quan trọng, không chỉ giúp trẻ bảo vệ sức khỏe mà còn phòng ngừa nguy cơ mắc nhiều bệnh lý. Vì thế, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ để trẻ luôn có sức khỏe thật tốt, phát triển đồng đều khỏe mạnh.

Để phòng tránh các bệnh lý mà trẻ sơ sinh hay mắc phải, cha mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đồng thời bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,... giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để trẻ ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Vì sao cần bổ sung Lysine cho bé?

Vai trò của kẽm - Hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.