Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Trẻ em đang sống trong một xã hội bị giới tính hóa cao, nơi chúng tiếp xúc với các ngôn ngữ, hình ảnh và hành vi tình dục trước khi được chuẩn bị để có thể xử lý. Bất cứ lúc nào trẻ cũng có thể đưa ra những câu hỏi liên quan đến vấn đề tình dục, bạn đã chuẩn bị cho tình huống này như thế nào?
1. Trẻ em mong đợi những gì liên quan đến tính dục ở độ tuổi này?
Đến khi được 3 - 4 tuổi, trẻ bắt đầu cảm thấy rõ ràng về sự phân định giới tính. Một cách tự nhiên, cơ thể của trẻ trở thành trọng tâm để tìm ra hành vi xã hội và các mối quan hệ xung quanh.
Trẻ mẫu giáo bắt đầu tự hỏi chúng đến từ đâu, và quá trình mang thai diễn ra như thế nào? Sự lớn lên và sinh ra của trẻ em sẽ khiến chúng mê mẩn, đặc biệt nếu mẹ đang mang thai em của trẻ.
Điều tự nhiên là trẻ mẫu giáo muốn hiểu thêm về cơ thể của chúng và của bạn, và chúng không ngượng ngùng khi hỏi về vấn đề này. Trong khi đó, cha mẹ có nhiều khả năng là những người đỏ mặt hoặc né tránh chủ đề này.
Thực tế, trẻ mẫu giáo không thể nắm bắt được cơ chế của tình dục, chúng không hiểu được những cảm xúc đằng sau tình yêu của người lớn, và chúng có thể sợ hãi trước những cuộc thảo luận về kinh nguyệt, quan hệ tình dục, chuyển dạ, và những thứ khác trạng thái cơ thể tự nhiên mà trẻ chưa thể hiểu được.
2. Làm thế nào để nói với con về tình dục
2.1. Giữ bình tình và thư giãn
Bạn cần giữ bình tĩnh và thư giãn một chút, nói một cách càng thực tế càng tốt khi con bạn đặt câu hỏi về tình dục hoặc bất kỳ chủ đề khó hiểu nào khác để trẻ không nhận được thông báo rằng việc nói chuyện với bạn về một số điều có thể khiến bạn xấu hổ hoặc cấm kỵ.
Tất nhiên là nói bao giờ cũng dễ hơn làm, có không ít người lớn cảm thấy lúng túng khi nói về tình dục với một đứa trẻ vì họ không có nhiều kinh nghiệm và vì họ sợ phải kể quá nhiều khi cuộc thảo luận bắt đầu. Cố gắng trả lời các câu hỏi một cách thực tế và bình tĩnh, cho dù điều đó có vẻ bất thường hoặc làm bạn cảm thấy xấu hổ.
Nếu bạn khó nói về tình dục với con, hãy thử tập dượt trước câu trả lời của bạn trong đầu hoặc với vợ/chồng của bạn. Hãy tận dụng những câu hỏi đưa ra khi bạn và con bạn đều cảm thấy thoải mái như khi ở trong phòng chơi khi bạn đang giải câu đố, vào giờ ăn nhẹ hoặc trong những khoảnh khắc yên tĩnh khi bạn đưa con vào giường để ngủ. Xe hơi cũng là một nơi tuyệt vời để nói về những chủ đề dễ tiếp xúc, vì việc phải để mắt trên đường cho phép bạn tránh giao tiếp bằng mắt, điều này có thể giúp bạn thư giãn hơn.
Jerome Kagan, giáo sư tâm lý học tại Đại học Harvard, cho biết: “Điều quan trọng là cha mẹ phải giải thích những chủ đề khó mà không tỏ ra lo lắng". Bởi đứa trẻ đang chú ý đến giọng điệu và cử chỉ của bố mẹ hơn là những từ ngữ bạn nói.
2.2. Giải thích một cách đơn giản
Ở độ tuổi này, bạn nên lựa chọn những câu trả lời ngắn gọn và không phức tạp. Trẻ sẽ đặt ra các câu hỏi như "Con đến từ đâu? Con được tạo ra như thế nào? Con đã ở trong bụng của mẹ, và đó là nơi con lớn lên cho đến khi con chào đời?".
Mặc dù có thể bạn không muốn, nhưng hãy sử dụng tên chính xác cho các bộ phận trên cơ thể như "dương vật" và "âm đạo". Nó sẽ giảm bớt cảm giác rằng chủ đề tình dục là vượt quá giới hạn và đáng xấu hổ với trẻ.
Một đứa trẻ 3 tuổi rất có thể hài lòng với câu trả lời cho câu hỏi của mình. Nhưng một đứa trẻ 4 tuổi có thể đặt thêm các câu hỏi khác như: "Con có lớn lên trong bụng của bố được không? Làm thế nào để đứa bé nhận được thức ăn khi ở trong bụng mẹ? Khi nào thì bé sẽ ra ngoài?". Tiếp tục trả lời câu hỏi của trẻ miễn là trẻ thể hiện sự quan tâm, nhưng đừng làm trẻ quá tải thông tin, nếu trẻ sẵn sàng dừng lại và chơi với các món đồ chơi của mình.
2.3. Khuyến khích sự quan tâm của trẻ
Bất kể câu hỏi của trẻ là gì, bạn hãy cố gắng không hỏi lại trẻ những câu hỏi như: "Con lấy ý tưởng đó từ đâu?" hoặc né tránh cuộc trò chuyện bằng "Chúng ta sẽ nói chuyện sau; bây giờ là lúc ăn trưa". Dù bằng cách nào, trẻ mẫu giáo sẽ nhận được thông điệp rõ ràng rằng những câu hỏi đó của trẻ là điều cấm kỵ và thậm chí trẻ không được nghĩ đến chúng.
Thay vào đó, hãy khen ngợi trẻ "Đó là một câu hỏi hay", điều này cũng giúp bạn có một chút thời gian để suy nghĩ về câu trả lời cho câu hỏi của trẻ. Sau cuộc nói chuyện của bạn, hãy khuyến khích trẻ "Con có thể hỏi bố/mẹ bất cứ lúc nào con muốn".
Tất nhiên, bạn không bao giờ biết khi nào hoặc ở đâu trẻ mẫu giáo sẽ đặt ra các câu hỏi cho bạn. Trẻ có thể hỏi âm đạo là gì một cách ầm ĩ khi bạn đang xếp hàng ở siêu thị, trong trường hợp đó, bạn có thể trả lời câu hỏi của trẻ một cách lặng lẽ và sau đó giải thích rằng nên thảo luận về vùng kín một cách riêng tư.
Ngay cả khi trẻ tạo ra một tình huống xấu hổ cho bạn, hãy cố gắng đừng khiến trẻ nản lòng. Trẻ sẽ cần dựa vào sự sẵn sàng của bạn để nói chuyện thành thật với trẻ khi trẻ vượt qua những bối rối của thời thơ ấu, tuổi vị thành niên và hơn thế nữa.
2.4. Sử dụng các cơ hội hàng ngày
Bạn không cần phải đợi trẻ bắt đầu đưa ra các câu hỏi. Tìm cơ hội để nói về tình dục khi chúng xuất hiện một cách tự nhiên. Ví dụ, nói về các bộ phận cơ thể khi con bạn đang tắm hoặc nói về vấn đề thụ thai khi bạn cho trẻ biết trẻ sắp trở thành anh/chị.
Có nhiều sách và video dành cho trẻ em cũng tạo cơ hội để nói về trẻ sơ sinh và cách chúng được sinh ra. Một số phụ huynh sử dụng thời gian kể chuyện để xem sách dành cho trẻ em về sinh sản.
Pearl Simmons, một chuyên gia giáo dục dạy các lớp nuôi dạy con tại Bệnh viện Nhi Pittsburgh, cho biết: “Tôi giới thiệu về cuốn sách “Cách trẻ được tạo ra”, bởi Andrew Andry và Steven Schepp. Bạn có thể ngồi xuống với trẻ và nói rằng bạn có một cuốn sách tuyệt vời để chia sẻ với trẻ".
2.5. Dạy về quyền riêng tư
Trẻ mẫu giáo cũng có thể hiểu về "thời gian riêng tư" và trẻ có thể biết rằng trẻ cần phải gõ cửa trước khi vào phòng của bạn cũng như phòng của người khác.
Bạn cũng cần đảm bảo tự mình tuân theo quy tắc tương tự khi trẻ đóng cửa. Bé có thể không thực sự mong muốn sự riêng tư ở độ tuổi này mặc dù trên thực tế, bé vẫn có thể muốn có phòng tắm riêng, nhưng bé sẽ hiểu rõ hơn về quy tắc gia đình nếu bạn cũng làm theo.
Trẻ mẫu giáo cũng có thể biết rằng vùng kín của mình là riêng tư và không ai được chạm vào vùng đó ngoài bố mẹ, bác sĩ hoặc y tá và chỉ được giúp đỡ sau khi đi vệ sinh hoặc kiểm tra sức khỏe.
3. Cách trả lời một số câu hỏi của trẻ về tình dục
3.1. Con từ đâu đến?
“Con từ đâu đến?” thường là câu hỏi đầu tiên của một đứa trẻ mẫu giáo khi hỏi về sự thật của cuộc sống. Một câu trả lời dễ hiểu như là "Con được tạo ra trong bụng của mẹ, và đó là nơi con lớn lên cho đến khi con sẵn sàng chào đời".
Một số trẻ có thể muốn tìm hiểu chi tiết hơn, khi đó bạn có thể nói như này: "Một hạt giống từ bố và một quả trứng từ mẹ trộn lẫn với nhau và hình thành một em bé trong bụng mẹ, đó chính là con! Sau đó, con lớn lên trong một cái bao đặc biệt gọi là tử cung, nằm trong bụng của mẹ".
Các câu hỏi tiếp theo một cách logic có thể bao gồm, "Đó có phải là cách mà tất cả trẻ sơ sinh được tạo ra?". Câu trả lời sẽ là: "Đúng vậy, tất cả trẻ sơ sinh đều được tạo ra theo cách này". Và một câu hỏi khác đó là "Bố có thể sinh con không?". Câu trả lời là: "Không, chỉ có cơ thể phụ nữ mới có thể sinh con".
3.2. Tình dục là gì?
Hầu hết trẻ mẫu giáo không hỏi câu hỏi này trừ khi một điều gì đó chúng đã thấy hoặc nghe thấy, thường là từ một đứa trẻ lớn hơn hoặc từ một chương trình hoặc bộ phim trên tivi.
Nhưng nếu trẻ hỏi bạn câu hỏi này, bạn đừng né tránh trẻ. Hãy nói với trẻ rằng, "Tình dục là một kiểu âu yếm mà bố và mẹ làm để thể hiện bố mẹ yêu nhau nhiều như thế nào". Nếu trẻ muốn chi tiết hơn, bạn có thể nói, "Tình dục là một cách mà những người trưởng thành yêu nhau rất nhiều có thể gần gũi nhất có thể, âu yếm và hôn theo một cách đặc biệt. Đôi khi một người nam và một người nữ có tạo ra một em bé khi họ quan hệ tình dục”.
Những câu hỏi liên quan mà bạn có thể nghe ở độ tuổi này bao gồm, "Con có thể quan hệ tình dục không? Tại sao bố mẹ lại quan hệ tình dục? Làm tình là gì? Tình dục có phải là điều bố mẹ làm trên giường không?".
3.3. Bố mẹ có thể chỉ cho con biết cách tạo ra một em bé không?
Một khi trẻ được nghe về "cách đặc biệt" mà các ông bố bà mẹ ôm ấp, hôn hít và làm tạo ra em bé, không phải là một bước nhảy vọt đối với một đứa trẻ mẫu giáo, mà đó là sự tò mò muốn biết về những gì chúng nghe được. Bạn hãy nghiêm túc và trả lời một cách thẳng thắn: "Không. Mẹ và bố chỉ làm chuyện đó khi có thời gian riêng tư bên nhau."
3.4. Con có thể sinh con được không?
Đây là cơ hội để bạn nói cho trẻ biết về sự khác nhau của cơ thể trẻ em và người lớn. "Không, sinh con là điều mà chỉ những người lớn mới có thể làm được. Bây giờ, cơ thể của con chưa sẵn sàng, nhưng con có thể làm điều đó khi con lớn hơn".
Những câu hỏi tương tự bao gồm, "Con sẽ có con nếu con ôm một bạn khác giới? Không. Bởi vì cách người lớn ôm và hôn khi họ tạo ra em bé rất khác với cách con ôm bạn, và bởi vì chỉ có hai cơ thể người lớn mới có thể tạo ra một em bé mà thôi.
3.5. Làm thế nào để đứa trẻ ra khỏi bụng của mẹ?
Trẻ mẫu giáo thích thú với việc mẹ mang thai và sinh nở, và chúng có thể hình dung ra bất cứ điều gì từ việc mẹ nôn trẻ ra cho đến việc bố kéo em bé ra từ bụng mẹ.
Câu trả lời đơn giản nhất là: "Sau một thời gian dài, em bé phát triển quá lớn so với bụng của mẹ, vì vậy nó phải được sinh ra". Nhiều trẻ mẫu giáo sẵn sàng nghe rằng, "Em bé sẽ sẵn sàng chào đời khi bé cần nhiều thức ăn hơn số thức ăn có thể nhận được từ bụng của mẹ, và khi em bé quá lớn không thể nhét vào bên trong được nữa. Sau đó, bố sẽ đưa mẹ đến bệnh viện, nơi bác sĩ có thể giúp em bé chào đời. Bà nội sẽ trông con trong hai hoặc ba ngày, sau đó mẹ và em bé mới về nhà và chúng ta sẽ ở bên nhau. "
3.6. Ba và mẹ đang làm gì vậy?
Nhiều bậc cha mẹ sợ hãi rằng con họ có thể bước vào trong phòng khi họ đang quan hệ tình dục. Tình huống này xuất hiện khá phổ biến. Khó có thể không bối rối, nhưng hãy thử bảo trẻ quay về phòng của mình và đóng cửa phòng lại.
Bạn có thể nói với trẻ như sau: "Con yêu, bố và mẹ cần sự riêng tư ngay bây giờ. Nếu con quay về phòng, bố sẽ vào giúp con chỉ sau một phút". Sau đó mặc áo choàng, hít thở sâu vài lần để tĩnh tâm lại và nói chuyện với con bạn.
"Mẹ và bố đang âu yếm nhau theo cách riêng, cho thấy bố mẹ yêu nhau nhiều như thế nào. Bố mẹ thường khóa cửa vì đó là chuyện riêng tư, nhưng lần này bố mẹ quên mất". Tùy thuộc vào phản ứng của trẻ, bạn có thể hỏi, "Điều đó có làm con khó chịu không? Con có cần gì khác không?".
Bạn cần chắc chắn rằng trẻ không sợ hãi hoặc lo lắng bởi những gì trẻ nhìn thấy và hãy nhấn mạnh rằng trẻ không làm gì sai. Tuyệt đối không được la hét, "Con nên gõ cửa!".
Tùy thuộc vào những gì trẻ nhìn thấy, phản ứng của trẻ mẫu giáo khi thấy bạn làm tình có thể từ khó chịu bằng câu "Bố có làm đau mẹ không?" hoặc trẻ thể hiện sự tò mò "Tại sao bố mẹ lại gây ra tiếng ồn đó?" hoặc "bố mẹ có đấu vật không?"
Nếu trẻ có vẻ không quan tâm, bạn không nên đi giải thích về những gì đang xảy ra, đặc biệt là đối với những đứa trẻ nhỏ hơn. Trẻ có thể đã không nhìn thấy nhiều nếu căn phòng tối và bạn đang ở trong chăn. Chỉ cần nói đơn giản là "Bố mẹ đã có khoảng thời gian đặc biệt bên nhau" hoặc "Bố mẹ chỉ ôm nhau vì bố mẹ yêu nhau".
Ngoài việc chia sẻ với con những vấn đề trong cuộc sống, tình dục thì cha mẹ cần lưu ý trẻ trong giai đoạn từ 6 tháng đến 3 tuổi rất dễ gặp phải các vấn đề về hệ hô hấp, các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp, bệnh lý về da và nhiễm trùng đường tiêu hóa...cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến việc chăm sóc và cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ. Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải: sốt virus, sốt vi khuẩn, viêm tai giữa, viêm phổi ở trẻ,... Với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại, không gian vô trùng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh, Vinmec sẽ mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:
- Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa: Gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm - tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
- Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám - chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
- Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh - sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
- Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: babycenter.com, healthychildren.org
