Bệnh tiểu đường và giấc ngủ có một mối liên hệ mật thiết với nhau. Tình trạng tăng hoặc hạ đường huyết đều có thể gây ra một số rối loạn giấc ngủ nhất định như hội chứng chân không yên, mất ngủ hoặc chứng ngưng thở khi ngủ.
1. Các vấn đề về giấc ngủ của bệnh tiểu đường
Những người mắc bệnh tiểu đường thường có chất lượng giấc ngủ kém hơn so với những đối tượng khác. Một số nguyên nhân chính khiến người bị tiểu đường mất ngủ, bao gồm:
1.1 Chứng ngưng thở khi ngủ
Chứng ngưng thở khi ngủ xảy ra do đường hô hấp trên của người bệnh bị tắc nghẽn trong lúc ngủ. Tình trạng này thường xuất hiện phổ biến nhất ở người có độ tuổi từ 35 – 52 và đặc biệt là đi kèm với thừa cân hoặc béo phì.
Ngưng thở khi ngủ làm cho lượng oxy trong máu bị hạ thấp và ảnh hưởng lớn đến các chức năng của não bộ và tim mạch. Theo nghiên cứu cho thấy, có tới 2/3 số người thừa cân bị mắc chứng ngưng thở khi ngủ.
1.2 Bệnh lý thần kinh ngoại biên
Bệnh thần kinh ngoại biên hoặc sự tổn thương các dây thần kinh ở bàn chân và chân là một nguyên nhân chính khác khiến người bị tiểu đường mất ngủ hoặc bị gián đoạn giấc ngủ. Bệnh lý thần kinh ngoại biên có thể gây mất cảm giác, tê, ngứa ran, rát và đau ở chân người bệnh.
1.3 Hội chứng chân không yên (RLS)
Hội chứng chân không yên là một rối loạn giấc ngủ thường gặp, khiến người bệnh luôn muốn liên tục di chuyển chân một cách dữ dội để giảm thiểu cảm giác khó chịu.
Hội chứng chân không yên (RLS) thường đi kèm với các cảm giác khác như ngứa ran, đau, khiến cho người bị tiểu đường không ngủ được hoặc khó ngủ.
Nhìn chung, hội chứng RLS nên được điều trị ngay từ nguyên nhân cơ bản dẫn đến nó. Nếu nguyên nhân chính gây RLS bắt nguồn từ sự kiểm soát kém bệnh tiểu đường thì bạn có thể cải thiện mức đường huyết của mình để điều trị vấn đề này.
1.4 Thiếu ngủ
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tình trạng thiếu ngủ và kháng insulin có mối liên hệ mật thiết với nhau. Những người thường xuyên thiếu ngủ sẽ cảm thấy mệt mỏi hơn trong ngày và có xu hướng ăn nhiều thức ăn, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh thừa cân hoặc béo phì.
1.5 Khó ngủ do lượng đường cao trong máu
Bệnh tiểu đường khó ngủ là do mức độ đường huyết cao khiến cơ thể cảm thấy không được thoải mái khi ngủ, có cảm giác quá ấm, bất an hoặc trở nên cáu kỉnh.
Một nguyên nhân khác khiến người bị bệnh tiểu đường khó ngủ là do lượng đường huyết cao khiến cơ thể cần đi vệ sinh vào ban đêm nhiều hơn. Nếu trường hợp này xảy ra, bạn nên trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để tìm ra biện pháp khắc phục cụ thể.
1.6 Tình trạng hạ đường huyết khi ngủ
Lượng đường trong máu thấp qua đêm có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bệnh nhân tiểu đường và dẫn đến khó thức dậy vào buổi sáng hôn sau, kèm theo triệu chứng mệt mỏi suốt cả ngày. Dấu hiệu dễ nhận biết nhất đối với tình trạng hạ đường huyết khi ngủ thường bao gồm người đổ nhiều mồ hôi sau khi thức dậy. Cũng có một số trường hợp, bạn không thể phát hiện được vấn đề này cho đến khi thăm khám bệnh.
1.7 Chứng ngủ ngáy
Béo phì hoặc có quá nhiều chất béo trong cơ thể thường liên quan đến chứng ngủ ngáy, rối loạn giấc ngủ hoặc ngưng thở khi ngủ. Đặc biệt, bệnh béo phì cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường loại 2, tăng huyết áp, bệnh tim, viêm khớp hoặc đột quỵ.
2. Các vấn đề về giấc ngủ được chẩn đoán như thế nào?
Bệnh tiểu đường và giấc ngủ có mối liên hệ mật thiết với nhau. Do vậy, để chẩn đoán các vấn đề về giấc ngủ, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh trả lời một số câu hỏi về chu kỳ giấc ngủ của mình, bao gồm:
- Bạn có gặp khó khăn khi đi vào giấc ngủ không?
- Bạn có thường xuyên cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày?
- Cảm thấy khó thở hoặc ngủ ngáy ?
- Có bất kỳ dấu hiệu của đau chân, di chuyển hoặc đá chân khi ngủ không?
Ngoài ra, người bệnh cũng cần thực hiện một phương pháp nghiên cứu đặc biệt về giấc ngủ, được gọi là đo đa ký giấc ngủ (polysomnogram) để biết được các thông số sinh lý trong khi ngủ. Kết quả đo đa ký giấc ngủ sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh, từ đó đưa ra phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân.
3.Các vấn đề về giấc ngủ của bệnh tiểu đường được điều trị như thế nào?
Các phương pháp điều trị vấn đề về giấc ngủ ở những người mắc bệnh tiểu đường sẽ phụ thuộc vào từng tình trạng khác nhau, cụ thể:
3.1 Chứng ngưng thở khi ngủ
Nếu được chẩn đoán mắc chứng ngưng thở khi ngủ thì bác sĩ sẽ đề nghị bạn giảm cân để có thể thở dễ dàng hơn.
Một phương pháp điều trị tiềm năng khác cho chứng ngưng thở khi ngủ ở bệnh nhân tiểu đường là thở áp lực dương liên tục (CPAP). Với phương pháp này, bệnh nhân sẽ đeo một thiết bị thổi khí, giúp đẩy không khí qua mũi và miệng. Áp suất không khí được điều chỉnh sao cho vừa đủ để ngăn các mô ở đường thở trên không bị xẹp xuống khi ngủ. Áp suất không khí thường cố định và liên tục. CPAP giúp ngăn chặn việc đóng đường thở của người bệnh khi đang sử dụng, tuy nhiên, các cơn ngưng thở sẽ quay trở lại nếu sử dụng CPAP không đúng cách.
3.2 Bệnh lý thần kinh ngoại biên
Bạn có thể điều trị cơn đau do bệnh thần kinh ngoại biên bằng một số loại thuốc như:
- Thuốc giảm đau kê đơn như ibuprofen hoặc aspirin;
- Thuốc chống trầm cảm như amitriptyline;
- Thuốc chống co giật như tiagabine (Gabitril), gabapentin (Gralise hoặc Neurontin), topiramate (Topamax).
Một số thuốc điều trị khác cho bệnh lý thần kinh ngoại biên có thể bao gồm: pregabalin (Lyrica), carbamazepine (Carbatrol hoặc Tegretol), tiêm lidocain hoặc sử dụng các loại thuốc bôi như capsaicin.
3.3 Hội chứng chân không yên
Hiện nay, có nhiều loại thuốc khác nhau được sử dụng để điều trị hội chứng chân không yên, bao gồm: Thuốc dopamine, thuốc chống co giật, thuốc hỗ trợ ngủ hoặc thuốc giảm đau. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc bổ sung sắt nếu người bệnh có lượng sắt thấp.
3.4 Chứng mất ngủ
Những người bị tiểu đường mất ngủ có thể sử dụng một số loại thuốc điều trị bệnh như:
- Thuốc kháng histamin không kê đơn như diphenhydramine. Những loại thuốc này nên được sử dụng trong ngắn hạn và kết hợp với các thay đổi lành mạnh trong thói quen ngủ mới giúp nâng cao hiệu quả điều trị.
- Thuốc được sử dụng để điều trị các vấn đề về giấc ngủ như: Lemborexant (Dayvigo), eszopiclone (Lunesta), suvorexant (Belsomra), zolpidem (Ambien) và zaleplon (Sonata).
- Thuốc kê đơn Benzodiazepines, có tác dụng an thần, thư giãn cơ và làm giảm mức độ lo lắng. Loại thuốc này thường được sử dụng để điều trị cho chứng mất ngủ, bao gồm diazepam (Valium), alprazolam (Xanax), lorazepam (Ativan), estazolam (ProSom), flurazepam (Dalmane hoặc Dalmadorm), temazepam (Restoril) và triazolam (Halcion).
- Thuốc chống trầm cảm, chẳng hạn như nefazodone (Serzone) và liều cực thấp doxepin (silenor).
4. Làm thế nào để giúp bệnh nhân tiểu đường cải thiện chất lượng giấc ngủ?
Ngoài việc sử dụng thuốc, bác sĩ cũng đưa ra một số khuyến nghị khác để giúp người bệnh tiểu đường khó ngủ có thể cải thiện tình trạng, bao gồm:
- Áp dụng một số kỹ thuật giúp thư giãn;
- Nghe âm thanh từ thiên nhiên hoặc âm thanh thư giãn đầu óc;
- Tập thể dục thường xuyên, tuy nhiên nên tránh tập trước khi đi ngủ;
- Không sử dụng caffeine, nicotine và rượu vào buổi tối;
- Tránh hoặc giảm thiểu ngủ trưa;
- Ra khỏi giường và làm một công việc nào đó trong phòng khác khi bạn không thể ngủ được. Sau đó, quay lại giường khi bạn cảm thấy buồn ngủ;
- Chỉ sử dụng giường để ngủ hoặc thực hiện các hoạt động tình dục. Tránh nằm trên giường để xem tivi hoặc đọc sách. Với phương pháp này, bạn sẽ biến chiếc giường của mình thành một tín hiệu để ngủ chứ không phải để nằm thức;
- Thử một số liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT) để điều trị cho chứng mất ngủ.
5. Có những mối liên hệ nào khác giữa các vấn đề về giấc ngủ và bệnh tiểu đường?
Theo một số nghiên cứu cho thấy, những người có thói quen ngủ kém sẽ có nguy cơ bị thừa cân hoặc béo phì, thậm chí phát triển bệnh tiểu đường loại 2. Thiếu ngủ mãn tính có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin, làm cho mức đường trong máu tăng cao và gây ra bệnh tiểu đường.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho biết thêm, tình trạng thiếu ngủ mãn tính có thể ảnh hưởng đến các hormone kiểm soát sự thèm ăn của cơ thể người bệnh. Nói một cách đơn giản thì việc không ngủ đủ giấc có thể làm giảm nồng độ hormone leptin (hormone giúp kiểm soát sự trao đổi chất của carbohydrate), từ đó làm tăng cảm giác thèm ăn của cơ thể đối với carbohydrate ở bất kể lượng calo tiêu thụ nào.
Tóm lại, cải thiện vấn đề giấc ngủ ở người bệnh tiểu đường là việc làm cần thiết để giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, đồng thời hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com, diabetes.co.uk
