Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Đơn nguyên Nội Tiêu hóa – Nội soi, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Tắc ruột là hiện tượng ngưng trệ các chất ở bên trong lòng ruột. Nếu không được điều trị, tắc ruột có thể dẫn tới thủng ruột. Tình trạng này làm các thành phần trong ruột, nơi có nhiều vi khuẩn, có thể lan tràn đến các khoang trong cơ thể và dẫn tới tử vong. Cần chẩn đoán và điều trị tắc ruột kịp thời để tránh làm tổn thương ruột, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người bệnh.
1. Chẩn đoán triệu chứng
Tắc ruột được chia thành tắc ruột cơ năng và tắc ruột cơ học. Quá trình chẩn đoán tắc ruột được dựa trên nhiều phương pháp và các xét nghiệm khác nhau nhằm đánh giá chính xác tình trạng bệnh, nguyên nhân gây bệnh và chẩn đoán phân biệt.
1.1. Cơ năng
Người bệnh sẽ có các biểu hiện như:
- Đau bụng theo cơn: Cơn đau đột ngột, đau quằn quại vượt ngưỡng sức chịu đựng, bệnh nhân có thể ngất xỉu
- Nôn mửa: nếu vị trí tắc cao, bệnh nhân sẽ nôn nhiều, nôn sớm. Nếu vị trí tắc thấp thì bệnh nhân sẽ nôn muộn và nôn ít. Lúc đầu nôn ra thức ăn, sau khi hết thức ăn sẽ nôn ra dịch mật và lâu hơn là nôn ra các chất giống như phân.
- Bí trung đại tiện: Đây là triệu chứng có giá trị chẩn đoán rất quan trọng. Bí đại tiện xảy ra khi bệnh nhân bị tắc cao giai đoạn đầu và còn có thể đại tiện được.
1.2. Thực thể
- Chướng bụng: Vị trí tắc cao thì chướng ít, vị trí tắc thấp thì chướng nhiều. Chướng đều là do bít. Chướng một vị trí là do xoắn đại tràng, chướng làm lệch bụng là do xoắn đại tràng sigma.
- Quai ruột nổi.
- Dấu hiệu rắn bò.
2. Thăm khám
2.1. Sờ nắn thành bụng
- Bụng mềm.
- Sờ thấy khối u: có thể do có dị vật trong ruột, búi giun, khối lồng ruột, u thành ruột .
- Gõ: Có độ vang do chướng hơi.
- Có vết sẹo thành bụng: gợi ý chẩn đoán tắc ruột sau mổcó thể sờ thấy ung thư trực tràng.
2.2. Thăm khám các lỗ thoát vị
Thăm khám lỗ thoát vị là nguyên tắc bắt buộc khi chẩn đoán tắc ruột.
2.3. Thăm trực tràng
Bóng trực tràng rỗng, có thể sờ thấy ung thư trực tràng.
2.4. Toàn thân
Các cơn đau do tắc ruột kèm theo triệu chứng nôn mửa khiến bệnh nhân mệt mỏi, sốt, mất nước, điện giải.
3. Chụp X- quang
Chụp X- quang giúp:
- Chẩn đoán sớm tắc ruột.
- Chẩn đoán phân biệt tắc ruột do nguyên nhân gì, tắc ruột sớm sau mổ, tắc ruột cơ học hay cơ năng.
- Cho biết vị trí tắc: Tắc cao hay thấp ruột non hay ruột già.
- Cho biết có dịch trong ổ bụng hay không.
Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác thì chụp X-quang khi bị tắc ruột không phải lúc nào cũng là phương pháp khả thi nhất.
4. Siêu âm
Phương pháp này thường được sử dụng để xác định tắc ruột ở đối tượng là trẻ em.
Hình ảnh siêu âm ở người bị tắc ruột cơ học:
- Đường kính lòng ruột lớn (tiểu tràng > 3cm, đại tràng > 5cm).
- Độ dày thành ruột thay đổi. Bình thường thành ruột dày khoảng 3mm - 5mm. Lòng ruột giảm ở giai đoạn đầu, lòng ruột tăng ở giai đoạn sau do có phù nề.
- Lòng ruột chứa nhiều dịch, hơi và các chất khác tăng âm.
- Tăng nhu động ruột từng lúc trên vị trí tắc, nhất là sự chuyển động tiến, lui và chuyển động xoáy của chất dịch trong lòng ruột .
- Một quai ruột mất hoàn toàn nhu động. Các quai ruột khác vẫn còn và tăng nhu động.
- Kết quả siêu âm các lần khác nhau dịch ổ bụng tăng nhanh và tăng nhiều.
- Dùng mặt cắt thích hợp có thể tìm ra nguyên nhân, vị trí tắc.
5. Chụp cắt lớp vi tính CT và chụp cộng hưởng từ
Chụp cắt lớp vi tính CT và chụp cộng hưởng từ (MRI) cho kết quả hình ảnh rõ ràng, giúp chẩn đoán chính xác hơn chụp X quang. Hình ảnh thu được còn thấy rõ vị trí tắc, mức độ tổn thương của ruột, nguyên nhân tắc ruột.
Ngoài ra, còn các chẩn đoán khác như xét nghiệm máu và sinh hóa, chẩn đoán phân biệt.
Tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec trang bị đầy đủ các phương pháp phương pháp chẩn đoán, điều trị bệnh tắc ruột và kỹ thuật tiên tiến nhất hiện nay. Tại đây có đội ngũ bác sĩ chuyên môn Nội tiêu hóa được đào tạo bài bản, giàu kinh nghiệm; chất lượng dịch vụ y tế chuyên nghiệp, nhanh chóng khám và điều trị kịp thời cho nhiều ca bệnh khó.
Để được tư vấn chi tiết về bệnh tắc ruột, quý khách vui lòng đến trực tiếp hệ thống y tế Vinmec hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
