Tuổi dậy thì (nam từ 13 – 18 tuổi, nữ từ 11 – 15 tuổi) là giai đoạn phát triển thần tốc trong cơ thể. Tuổi dậy thì có những thay đổi về sinh lý rất dễ nhầm lẫn với bệnh lý hoặc có bệnh lý nhưng lại bị bỏ sót. Vậy các bệnh thường gặp ở tuổi dậy thì nam và nữ là gì?
1. Bệnh của hệ tâm thần kinh
1.1 Rối loạn tâm lý
Tuổi dậy thì là lứa tuổi có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, các em thường dễ bị tác động bởi chuyện học hành nhất là khi bước vào mùa thi.
Biểu hiện thường gặp của rối loạn tâm lý tuổi dậy thì là biếng ăn, mệt mỏi, mất ngủ, dễ cáu gắt và lo âu.
Biểu hiện nặng hơn là các em nói năng lung tung, khóc cười vô cớ, dễ hoảng sợ, ngại tiếp xúc với người khác và thậm chí còn có ý định tự tử.
1.2 Đau đầu
Đau đầu cũng là 1 trong các bệnh thường gặp ở tuổi dậy thì nam và nữ do sự thay đổi đột ngột hoạt động của các neuron thần kinh trong não hoặc sự thay đổi áp lực trong các mạch máu có nhiệm vụ cung cấp máu lên não.
Một số em gái có cảm giác đau đầu trong thời gian hành kinh hoặc cảm giác choáng váng khi đứng dậy.
Tình trạng đau đầu chỉ là sự phát triển bình thường của sinh lý lứa tuổi. Tuy nhiên, cũng không loại trừ được đây là dấu hiệu của những thương tổn trong não như u não, áp lực trong não tăng cao, viêm màng não, viêm não.
1.3 Stress
Stress ở tuổi dậy thì thường xuất hiện khi các em gặp khó khăn trong học tập, thi cử, bị điểm kém, áp lực từ gia đình, mâu thuẫn với bạn bè, rắc rối trong tình cảm. Nếu gia đình bỏ bê, bạo lực, cha mẹ bất hòa hay ly dị càng khiến các em tuổi dậy thì dễ gặp stress.
Các trường hợp stress nặng dễ khởi phát hành vi tự tử, do đó các em cần sự chia sẻ, thông cảm và tôn trọng từ phía cha mẹ và thầy cô.
1.4 Rối loạn hành vi
Biểu hiện của rối loạn hành vi thường gặp là đánh nhau, nói bậy, ăn cắp, đua xe,... xuất hiện lặp đi lặp lại và kéo dài ít nhất 6 tháng.
Những rối loạn hành vi nhẹ có thể thuyên giảm theo thời gian.
Những rối loạn hành vi nặng có khuynh hướng trở thành mãn tính. Các em rất khó thích ứng với xã hội, dẫn đến hành vi chống đối và phạm pháp.
Việc điều trị rối loạn hành vi ở tuổi dậy thì đòi hỏi phải kiên trì, kéo dài và có sự phối hợp chặt chẽ của gia đình, nhà trường, bác sĩ tâm thần và xã hội.
2. Bệnh ngoài da thường gặp ở tuổi dậy thì ở cả nam và nữ
2.1 Bệnh hắc lào
Biểu hiện là các đám tổn thương lúc đầu hơi đỏ có ranh giới rõ rệt, bờ viền, trên bờ viền có những mụn nước nhỏ, dần dần lan rộng thành đám có nhiều vòng cung.
Nếu các em gãi nhiều, chà xát, bôi thuốc linh tinh thì tổn thương có thể bị nhiễm khuẩn thứ phát hoặc bị viêm da thứ phát. Bệnh có thể kéo dài dai dẳng hàng năm gây ngứa nhiều.
2.2 Mụn trứng cá
Mụn trứng cá là một bệnh ngoài da thường gặp ở tuổi dậy thì mặc dù không gây hại nhiều đến sức khỏe nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến thẩm mỹ và tâm lý giới trẻ.
Các bạn trong tuổi dậy thì bị nhiều mụn trứng cá dễ có cảm giác tự ti trong giao tiếp, xa lánh bạn bè và tránh nơi đông người, thậm chí có thể bị trầm cảm. Nếu không biết chăm sóc và điều trị đúng cách có thể để lại sẹo xấu gây ảnh hưởng tâm sinh lý vĩnh viễn.
Nguyên nhân gây mụn trứng cá là do chất cặn bã bịt kín lỗ chân lông tạo điều kiện cho lỗ chân lông bị nhiễm trùng gây nên bài tiết không tốt làm cho chất thải tích trên da, kích thích da làm sinh ra mụn trứng cá.
Rửa mặt thường xuyên, tránh không sử dụng mỹ phẩm chứa nhiều chất dầu có thể làm giảm sự xuất hiện của mụn trứng cá. Khi bị mụn trứng cá cần phải dùng dụng cụ chuyên dùng để nặn mụn, không nên dùng tay để nặn.
3. Kinh nguyệt thất thường
Kinh nguyệt thất thường là 1 trong các bệnh thường gặp ở tuổi dậy thì nữ, các em có thể gặp phải các tình huống sau:
- Kinh nguyệt ít hoặc không có kinh: có thể những trường hợp này là do tử cung phát triển không hoàn chỉnh, các em có thể cảm thấy chóng mặt, dễ mệt mỏi.
- Kinh nguyệt quá nhiều: Bệnh nhân thường bị đau bụng khi hành kinh, điều trị bằng hormone là khỏi.
- Thống kinh: kinh nguyệt đều nhưng kèm theo đau bụng dưới hoặc ngang eo mỗi khi hành kinh.
- Chất dịch khác thường: Bình thường chất dịch tiết ra ở âm đạo phải là không màu và không mùi, nếu bị nhiễm khuẩn thì sẽ có mùi và cảm giác khó chịu.
4. Các bệnh dễ mắc khác
4.1 Viêm khớp tự phát thiếu niên
Tình trạng viêm khớp mạn tính kéo dài ít nhất 6 tuần, khởi phát bệnh trước 16 tuổi là một trong những nhóm bệnh hay gặp nhất.
Đây là một bệnh tự miễn, nguyên nhân gây bệnh chưa được rõ ràng với diễn biến bệnh phức tạp, khó nhận biết và tiên lượng bệnh.
Bệnh thường khởi phát sau nhiễm virus, vi khuẩn.
4.2 Thiếu máu nhược sắc
Nguyên nhân là do trong vài năm đầu chu kỳ kinh hầu hết các em gái có chu kỳ kinh không ổn định, ngày có kinh kéo dài hơn 1 tuần làm cho các em mất nhiều máu hơn và lượng sắt của cơ thể cũng vì thế mà giảm sút.
Ngoài ra ở lứa tuổi học sinh tỷ lệ rất cao các em bị nhiễm giun đũa, giun móc. Giun lấy chất dinh dưỡng của cơ thể gây tổn thương niêm mạc ruột, làm mất máu và việc hấp thu sắt giảm sút.
Hy vọng thông qua bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về những bệnh thường gặp ở tuổi dậy thì nữ và nam. Qua đó biết cách chăm sóc tốt nhất cho những người thân yêu của mình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
