Các bệnh cần phục hồi chức năng

Phục hồi chức năng là biện pháp nhằm khôi phục các chức năng bị giảm hoặc mất do chấn thương, tai nạn, đột quỵ, bại não và các nguyên nhân khác. Quá trình này thường được thực hiện đồng thời với việc phòng ngừa và điều trị bệnh nhằm đạt được hiệu quả chữa trị tối ưu, giúp người bệnh nhanh chóng lấy lại sức khỏe cũng như có hệ xương khớp vững chắc.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Phục hồi chức năng là gì?

Phục hồi chức năng là một trong ba thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực y học, bao gồm cả phòng bệnh, điều trị và khôi phục chức năng. Đây là một chuyên ngành y học đặc biệt, nghiên cứu và áp dụng nhiều phương pháp khác nhau nhằm giúp cải thiện, khôi phục chức năng của cơ thể sau khi trải qua điều trị hoặc phục hồi sau bệnh tật.

Thường thì khi gặp phải bệnh hoặc chấn thương, nhiều người tập trung vào việc điều trị để khỏi bệnh nhanh chóng và tránh nguy hiểm. Tuy nhiên, bệnh nhân thường ít quan tâm đến việc duy trì sức khỏe lâu dài, ổn định và tái hòa nhập vào cuộc sống để có thể tham gia các hoạt động xã hội.

Do đó, khôi phục chức năng nhằm mục đích cải thiện và hồi phục lại chức năng của các cơ quan hoặc bộ phận gặp vấn đề, tái thiết khả năng hoạt động hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh sau điều trị. Việc phục hồi chức năng cũng hỗ trợ phòng tránh bệnh tật để tránh gây ra tình trạng tàn phế hoặc liệt.

Phục hồi chức năng là một lĩnh vực rộng lớn kết hợp nhiều phương pháp khác nhau từ y học đến xã hội học, tâm lý học, kinh tế, giáo dục, nghề nghiệp và giao tiếp nhằm tái tạo lại các bộ phận bị tổn thương, giúp người bệnh duy trì sức khỏe tốt, sống hạnh phúc cũng như đóng góp cho xã hội.

2. Mục đích của phục hồi chức năng

Để khôi phục chức năng cần phải kết hợp với các biện pháp phòng bệnh và điều trị, đồng thời lựa chọn một hoặc nhiều phương pháp khác nhau như vật lý trị liệu, sử dụng các dụng cụ hỗ trợ, tạo môi trường tinh thần thoải mái cho người bệnh, cải thiện điều kiện sống và sinh hoạt cũng như chọn lựa công việc phù hợp. Mục tiêu chính của phương pháp này bao gồm:

• Hỗ trợ người bệnh trong việc phục hồi chức năng của các cơ quan hoặc bộ phận bị tổn thương trong và sau quá trình điều trị, phẫu thuật một cách hiệu quả.
• Hỗ trợ người bệnh thích nghi tốt với môi trường sống, sống độc lập mà không cần sự hỗ trợ của người khác, tránh trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
• Ngăn ngừa và phòng tránh tình trạng tái phát bệnh sau khi điều trị, duy trì sức khỏe lâu dài, ổn định và sống một cuộc sống khỏe mạnh bên cạnh gia đình và cộng đồng.
• Góp phần tích cực vào tư duy của người bệnh giúp nhìn nhận xã hội với tinh thần tích cực hơn, tăng cường tâm trạng thoải mái và yên bình, giảm bớt căng thẳng và stress trong công việc cũng như cuộc sống. 

3. Các bệnh cần phục hồi chức năng

Quá trình phục hồi chức năng thường được áp dụng cho những người gặp vấn đề về tâm lý, chấn thương thần kinh, cột sống - cơ xương khớp và người khuyết tật. Cụ thể:

• Bệnh nhân mắc các vấn đề như thoát vị đĩa đệm nhẹ và vừa, sai khớp, trật khớp, đau nhức lưng, viêm cột sống chưa dính khớp hoặc vẹo cột sống, có thể được hỗ trợ và điều trị bằng máy kéo giãn giảm áp cột sống DTS để phục hồi chức năng.
• Người gặp phải đau khớp, viêm khớp, căng cơ hoặc hội chứng ống cổ tay sau khi tham gia vào các hoạt động thể thao, lao động nặng hoặc gặp chấn thương, có thể sử dụng phương pháp chiếu tia Laser hoặc các phương pháp giảm đau khác như chiếu hồng ngoại IR, điện xung, sóng xung kích - tùy thuộc vào từng tình huống cụ thể.
• Người bị thoái hóa khớp, đau nhức xương khớp do tuổi già hoặc chấn thương, cũng có thể áp dụng các biện pháp giảm đau và khôi phục chức năng của cơ xương khớp.
• Các phương pháp vật lý trị liệu có thể được áp dụng để hỗ trợ trẻ em gặp các triệu chứng như chậm nói, nói ngọng, tự kỷ, chậm phát triển trí não hoặc bàn chân bẹt nhằm phục hồi chức năng.
• Sau các ca phẫu thuật như chấn thương sọ não, thay dây chằng gối, thay khớp hoặc về thần kinh cột sống, người bệnh cũng cần thực hiện các biện pháp khôi phục chức năng.
• Người gặp phải các vấn đề tâm lý như stress, trầm cảm, tự kỷ cũng có thể được hỗ trợ và thư giãn thông qua các biện pháp phục hồi chức năng.
• Các vấn đề như mất ngủ, đau nửa đầu về đêm hoặc các bệnh mãn tính khác như đái tháo đường, tăng huyết áp cũng có thể được điều trị và khôi phục chức năng thông qua quang trị liệu.

Như vậy, phục hồi chức năng là một quá trình quan trọng áp dụng cho những người gặp các vấn đề liên quan đến tâm lý, thần kinh, cột sống - cơ xương khớp, và đóng vai trò quan trọng trong việc giúp hồi phục và tái lập sức khỏe và chất lượng cuộc sống. 

4. Các hình thức phục hồi chức năng

Thực tế, có ba hình thức chính để thực hiện phục hồi chức năng, bao gồm điều trị tại phòng khám, tại nhà và trong cộng đồng. Mỗi nơi thường áp dụng các phương pháp tiến hành khác nhau nhưng thường sẽ kết hợp nhiều phương pháp để đảm bảo hiệu quả cao nhất.

4.1. Phục hồi tại phòng khám

Đây là hình thức người bệnh đến trung tâm y tế, bệnh viện để thực hiện liệu trình khôi phục chức năng. Đảm bảo quá trình điều trị phục hồi các chức năng được tiến hành đầy đủ, chuyên sâu với sự hỗ trợ của mọi thiết bị và trang thiết bị y tế tại trung tâm phục hồi.

Một nhược điểm của việc phục hồi tại viện là người bệnh phải đi lại đến trung tâm y tế hoặc bệnh viện, điều này có thể gây khó khăn đặc biệt đối với những người ở xa trung tâm hoặc bệnh viện có phòng phục hồi chức năng. Đồng thời, điều này cũng có thể hạn chế khả năng hòa nhập của người bệnh vào cộng đồng. 

4.2. Phục hồi tại nhà

Phương pháp phục hồi tại nhà là khi các chuyên gia đến tận nơi ở của người bệnh, mang theo các thiết bị và máy móc chuyên dụng để thực hiện quá trình trị liệu.

Hình thức này phù hợp với những người tàn tật hoặc gặp khó khăn trong việc di chuyển đường xa. Tuy nhiên, việc di chuyển các thiết bị và máy móc có thể gặp một số hạn chế do cồng kềnh và quá lớn, khiến các chuyên gia phải sử dụng các phương pháp thay thế. Điều này cũng là một nhược điểm cần được xem xét khi lựa chọn phương thức phục hồi tại nhà.

4.3. Phục hồi tại cộng đồng

Người tàn tật được phát hiện và thực hiện quá trình phục hồi chức năng tại cộng đồng thông qua kỹ thuật thích nghi. Các chuyên viên phục hồi các chức năng sẽ đảm nhận vai trò giám sát và hướng dẫn người tàn tật với sự hỗ trợ từ người thân cùng các kỹ thuật viên.

Hình thức phục hồi trong cộng đồng được đánh giá cao về chất lượng bởi có khả năng đáp ứng các nhu cầu cơ bản của người bệnh như hội nhập xã hội, tham gia vào các hoạt động vui chơi, học tập, lao động sản xuất và tăng cường thu nhập.

Ngoài ra, phục hồi chức năng tại cộng đồng cũng mang lại lợi ích về mặt chi phí, làm cho phương pháp này trở thành lựa chọn phổ biến nhất. Do đó, hình thức này thường được ưu tiên để áp dụng cho người tàn tật, giúp quá trình phục hồi đạt được kết quả cao nhất có thể.

5. Những phương pháp phục hồi chức năng phổ biến hiện nay

5.1. Vật lý trị liệu

Mục tiêu của phương pháp này là hỗ trợ các cơ quan và bộ phận bị tổn thương để khôi phục chức năng bằng cách áp dụng một số kỹ thuật giảm đau, giảm sưng và kích thích khả năng tự phục hồi của cơ thể dựa trên quá trình sinh hóa.

Vật lý trị liệu đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phòng bệnh, chữa bệnh và phục hồi chức năng. Bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các bài tập vận động, điều chỉnh xương khớp bằng tay hoặc sử dụng các thiết bị chuyên dụng để giúp cơ, xương và khớp phục hồi khả năng hoạt động, từ đó tránh tình trạng liệt hoặc tàn phế.

5.2. Tâm lý trị liệu

Đây là một phương pháp giúp người bệnh loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực, đem lại sự thư giãn, thoải mái, tinh thần tỉnh táo và tăng cường hiệu quả làm việc. Điều này có thể cải thiện tỷ lệ thành công của quá trình phục hồi chức năng.

5.3. Hoạt động trị liệu

Đây là một phương pháp nhằm hỗ trợ và giúp người bệnh phục hồi sức khỏe tốt hơn, có khả năng tự chăm sóc bản thân, tìm kiếm công việc phù hợp và tham gia tích cực vào các hoạt động thể thao có lợi cho sức khỏe, ngăn ngừa tái phát bệnh. Phương pháp này có thể được thực hiện tại nhà hoặc ngoài cộng đồng.

5.4. Ngôn ngữ trị liệu

Đây là một biện pháp giúp người bệnh, bao gồm trẻ em và người bị tai biến phát triển khả năng nói rõ ràng và trôi chảy nếu gặp vấn đề về chậm nói hoặc nói ngọng. Trong một số trường hợp, biện pháp này cũng có thể hỗ trợ việc tập viết, sử dụng tay để thực hiện thủ ngữ (đặc biệt là cho những người bị câm điếc hoặc có biến chứng sau tai biến) cũng như dạy chữ nổi cho những người khiếm thị nhằm phục hồi khả năng giao tiếp bị mất. 

6. Những quan điểm sai lầm thường gặp về phục hồi chức năng

Phục hồi chức năng không chỉ dành cho những người tàn tật hoặc có suy giảm chức năng cơ thể vĩnh viễn mà còn được áp dụng cho những người gặp phải hạn chế vận động tạm thời hoặc lâu dài do tai nạn, phẫu thuật hoặc các tác động từ các bệnh lý khác.

Mặc dù không đảm bảo hoàn toàn khôi phục lại khả năng hoạt động của bộ phận suy yếu, quá trình phục hồi có thể giúp cải thiện tối đa khả năng còn lại của người bệnh và ngăn chặn sự tiến triển xấu hơn của tình trạng bệnh. Nhờ đó, người bị tàn tật có thể tham gia tích cực vào cuộc sống hàng ngày và nâng cao chất lượng cuộc sống một cách hiệu quả.

Tại Khoa Phục hồi chức năng của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City, chúng tôi cung cấp dịch vụ điều trị vật lý trị liệu và phục hồi chức năng cho cả bệnh nhân nội trú và ngoại trú đến từ Hà Nội và các khu vực phía Bắc, bao gồm cả người Việt Nam và người nước ngoài, trong các lĩnh vực Nội khoa, Ngoại khoa, và Nhi khoa.

Khoa chúng tôi có chuyên môn về các kỹ thuật phục hồi chức năng, nhằm hỗ trợ điều trị hiệu quả cho các trường hợp mắc các bệnh lý liên quan đến cơ xương khớp và thần kinh cột sống, nhằm tối đa hóa tỷ lệ thành công của điều trị, giảm thiểu nguy cơ tái phát và tăng tốc quá trình phục hồi trong thời gian ngắn.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec trang bị hệ thống máy móc và trang thiết bị hiện đại, hỗ trợ hiệu quả cho quá trình điều trị với tỷ lệ thành công cao, giúp phục hồi chức năng và khả năng vận động của bệnh nhân trong lĩnh vực cơ xương khớp và thần kinh cột sống. Chúng tôi có đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm và tay nghề cao, đủ chứng chỉ hành nghề, cùng với đội ngũ kỹ thuật viên được đào tạo chuyên nghiệp và tận tình, đảm bảo mang lại kết quả tốt nhất và đáp ứng mọi nhu cầu và mong muốn của bệnh nhân.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.