Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là rối loạn nội tiết phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nó thường được đặc trưng bởi hyperandrogenism, anovulation mãn tính và buồng trứng đa nang. Phụ nữ mắc PCOS thường trải qua các biểu hiện da liễu của hyperandrogenism, bao gồm hirsutism, mụn trứng cá và rụng tóc androgenetic.
1. Hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một tình trạng rối loạn nội tiết tố khiến buồng trứng ở người phụ nữ có xu hướng mở rộng hơn bình thường, hình thành nên các nang nhỏ ở cạnh bên ngoài buồng trứng.
Ngoài việc ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, hội chứng buồng trứng đa nang có thể dẫn đến một số tác dụng phụ do hormone gây ra bao gồm cả tình trạng mụn trứng cá.
PCOS là tình trạng rối loạn nội tiết tố sinh sản xảy ra phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Theo một nghiên cứu với độ tin cậy cao, có đến 10% phụ nữ trong độ tuổi này đang mắc hội chứng buồng trứng đa nang.
Cơ thể con người phụ thuộc vào các tín hiệu từ tuyến yên để sản xuất các hormone sinh sản như estrogen, progesterone và testosterone. Hội chứng buồng trứng đa nang phá vỡ sự cân bằng các loại hormone này thông qua tác động đến những tín hiệu phát ra từ tuyến yên khiến nồng độ estrogen và progesterone giảm trong khi nồng độ testosterone tăng lên. Tình trạng này có thể dẫn đến ức chế quá trình rụng trứng và gây ra một số triệu chứng như:
- Mụn trứng cá
- Lông mọc dày trên mặt, lưng hoặc ngực
- Tăng cân hoặc khó giảm cân
- Xuất hiện các mảng da sẫm màu trên các vùng trên cơ thể đặc biệt là khu vực sau gáy
2. Mụn trứng cá
Hội chứng buồng trứng đa nang chỉ là một trong nhiều yếu tố nguy cơ gây ra mụn trứng cá. Nói chung, tình trạng mụn trứng cá là hậu quả của một số nguyên nhân sau:
- Tuyến mồ hôi sản xuất quá nhiều bã nhờn
- Tế bào da chết xâm nhập và kẹt trong lỗ chân lông
- Các loại vi khuẩn, chủ yếu là Propionibacterium acnes
- Rối loạn trong quá trình sản sinh các loại hormone
- Tình trạng stress kéo dài
- Thay đổi nội tiết tố như trong quá trình mang thai hoặc mãn kinh ở phụ nữ.
- Do một số loại thuốc, chẳng hạn như corticosteroid
- Một số thói quen xấu như không rửa mặt thường xuyên, không uống đủ nước, sử dụng các sản phẩm chăm sóc da hoặc trang điểm không rõ nguồn gốc hoặc chưa được kiểm chứng về chất lượng....
3. Mối liên quan giữa hội chứng buồng trứng đa nang và mụn trứng cá
Một trong những hậu quả chính mà hội chứng buồng trứng đa nang mang lại là làm tăng nồng độ hormone nam, còn được gọi là androgen. Các bác sĩ gọi đây là tình trạng hyperandrogenism.
Androgen đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của mụn trứng cá. Chúng làm các tuyến mồ hôi dưới da sản xuất quá mức bã nhờn. Bã nhờn, tế bào chết, vi khuẩn và bụi bẩn tích tụ bên trong các lỗ chân lông dẫn đến viêm và hình thành mụn trứng cá.
Một số người mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thể xuất hiện mụn trứng cá ở nhiều khu vực khác nhau, bao gồm:
- Mặt
- Cổ
- Ngực
- Phần lưng trên
Một số vấn đề sức khỏe có khả năng làm tăng nguy cơ mắc hội chứng buồng trứng đa nang bao gồm:
- Hội chứng chuyển hóa
- Béo phì
- Suy giảm khả năng hấp thụ glucose
- Đái tháo đường tuýp 2
- Mắc các bệnh liên quan đến tim mạch
- Stress kéo dài
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ
- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
4. Điều trị mụn trứng cá do hội chứng buồng trứng đa nang
Các loại thuốc mà trong thành phần chứa benzoyl peroxide, acid salicylic và lưu huỳnh có thể giúp điều trị mụn trứng cá. Tuy nhiên chúng thường không đủ để điều trị mụn do tình trạng rối loạn nội tiết tố gây ra.
Trả lại sự cân bằng nội tiết tố là cách duy nhất để loại bỏ mụn trứng cá liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang. Dưới đây là một số loại thuốc thường được các bác sĩ chỉ định trong việc điều trị mụn trứng cá do hội chứng buồng trứng đa nang gây ra:
- Thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai đường uống đôi khi được sử dụng để điều trị mụn nội tiết tố nói chung và mụn do hội chứng buồng trứng đa nang nói riêng. Tuy nhiên không phải bất kỳ loại thuốc tránh thai nào cũng có tác dụng. Việc sử dụng kết hợp các loại thuốc tránh thai mới có thể giúp ổn định nồng độ hormone trong suốt toàn bộ chu kỳ kinh nguyệt.
Các loại thuốc tránh thai thường chứa hỗn hợp ethinyl estradiol và một hoặc nhiều chất sau:
- Progestin norgestimate
- Drospirenone
- Norethindrone acetate
- Thuốc tránh thai không phải thuốc điều trị mụn trứng cá có thể sử dụng trong mọi trường hợp. Các bác sĩ khuyến cáo không nên sử dụng thuốc viên tránh thai nếu bạn trên 35 tuổi hoặc có tiền sử:
- Ung thư vú
- Xuất hiện các cục máu đông
- Tăng huyết áp
- Nghiện thuốc lá
- Thuốc chống androgen: Thuốc chống androgen là một loại thuốc sử dụng theo sự chỉ dẫn của các bác sĩ làm giảm nồng độ testosterone. Mặc dù androgen là hormon nam giới, tuy nhiên trong cơ thể người phụ nữ cũng luôn tồn tại một lượng nhỏ loại hormone này. Đôi khi hội chứng buồng trứng đa nang hoặc các vấn đề về nội tiết khác có thể khiến nồng độ testosterone tăng cao, khiến các tuyến mồ hôi tăng sản xuất bã nhờn dẫn đến mụn trứng cá.
Không phải tất cả trường hợp bị mụn trứng cá đều liên quan đến nồng độ androgen vì thế cần làm các xét nghiệm kĩ càng trước khi bắt đầu áp dụng điều trị.
- Retinoids: Công dụng chính của các loại thuốc retinoids là hạn chế sự xuất hiện của các nếp nhăn và giảm tình trạng da không đều màu. Ngoài ra retinoids cũng có thể sử dụng trong điều trị mụn trứng cá, thường là đối với thanh thiếu niên đang trong quá trình dậy thì.
Nếu tình trạng mụn trứng cá có liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang, những sản phẩm chăm sóc da chứa retinoids thông thường không thể mang lại tác dụng. Bạn cần gặp gỡ trực tiếp các bác sĩ da liễu để nhận được các lựa chọn điều trị mạnh hơn qua đường uống hoặc dưới dạng kem, gel bôi trực tiếp. Retinoid isotretinoin đường uống thường là sự lựa chọn của các bác sĩ.
Tuy nhiên retinoids khiến làn da trở lên cực kỳ nhạy cảm với tia UV trong ánh nắng mặt trời, vì vậy điều quan trọng là cần sử dụng kem chống nắng thường xuyên để bảo vệ làn da, tránh nguy cơ bị nám hoặc thậm chí là ung thư da. Ngoài ra, các chuyên gia cũng khuyến cáo nên dùng retinoids vào buổi tối thay vì ban ngày.
Điều quan trọng nhất cần biết là ngay cả khi áp dụng các phương pháp điều trị mụn do hội chứng buồng trứng đa nang cũng sẽ khó thu được hiệu quả nếu không đi kèm với những thói quen chăm sóc da mặt hàng ngày. Hãy chắc chắn rửa mặt ít nhất 2 lần mỗi ngày, sử dụng các loại kem dưỡng hay mỹ phẩm phù hợp với làn da, tránh các chất gây kích ứng da....
Hãy nhớ rằng mụn trứng cá không phải triệu chứng duy nhất của hội chứng buồng trứng đa nang do đó cần thường xuyên trao đổi với các bác sĩ về tình trạng cơ thể để có thể điều chỉnh phương pháp điều trị một cách phù hợp.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
Bài viết tham khảo nguồn: healthline.com, medicalnewstoday.com
