Kali máu giúp duy trì cân bằng nội môi trong cơ thể bạn. Thiếu (hạ) Kali máu hay tăng Kali máu đều có thể dẫn đến nguy hiểm cho sức khỏe của bạn. Ion kali rất cần thiết cho sự co rút các cơ. Ở bệnh nhân có những đợt hạ kali trong máu, các cơ không còn hoạt động theo ý muốn nữa và gây liệt. Tuy nhiên, không phải chứng liệt nào cũng là bệnh liệt chu kỳ. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ biểu hiện của người bị thiếu kali.
1. Bệnh thiếu kali là gì ?
Kali là một vi khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Nó được chứa trong tất cả các tế bào cơ thể con người. Các ion kali có trong máu kiểm soát chức năng thần kinh và nhịp tim. 98% kali trong cơ thể được tìm thấy bên trong các tế bào. tình trạng thiếu kali thường xảy ra ở những người dùng thuốc lợi tiểu. Bên cạnh đó, sử dụng một số loại thuốc kháng sinh, nôn mửa hoặc tiêu chảy, sử dụng thuốc nhuận tràng quá nhiều, rối loạn ăn uống (như ăn vô độ), bệnh thận mãn tính, uống quá nhiều rượu, lượng magiê thấp, thiếu axit folic và đổ mồ hôi nhiều cũng là những yếu tố gây ra mức kali thấp.
Kali đóng vai trò quan trọng trong các chức năng của cơ thể :
- Duy trì cân bằng muối và nước trong cơ thể : Cơ thể được tạo thành từ 60% là nước. 40% nước có bên trong tế bào - chất lỏng nội bào (ICF). Phần còn lại của nước có bên ngoài tế bào trong không gian ngoại bào và giữa các tế bào. Chất lỏng này còn được gọi là chất lỏng ngoại bào (ECF). Sự cân bằng giữa chất lỏng bên trong và bên ngoài tế bào là cần thiết để duy trì hình dạng tế bào. Điều này được điều chỉnh bởi kali và natri. Kali là chất điện giải chính trong tế bào, natri là chất điện giải chính ở ngoại bào. Sự mất cân bằng nồng độ chất điện giải khiến các tế bào co lại hoặc sưng lên và vỡ ra. Điều này có thể dẫn đến tổn thương nội tạng.
- Duy trì hệ thống thần kinh và cơ bắp : Hệ thống thần kinh chuyển tiếp các thông điệp giữa não và cơ thể của bạn thông qua các dây thần kinh. Chức năng của dây thần kinh và cơ bắp phụ thuộc vào các ion kali và canxi. Trong trường hợp thiếu kali, các dây thần kinh cung cấp cho các chi có thể không hoạt động, gây ra các triệu chứng giống như tê liệt .
- Cơ chế điều hòa co bóp ở tim : Hệ thống thần kinh điều khiển sự co bóp của cơ. Các tín hiệu thần kinh được tạo ra khi natri đi vào tế bào trong khi kali thoát ra ngoài tế bào. Cả nồng độ kali thấp và cao đều có thể ảnh hưởng đến các tín hiệu thần kinh tạo ra nhịp tim không đều (loạn nhịp tim) có thể đe dọa tính mạng. Các cơ của ruột cũng bị ảnh hưởng khi lượng kali thấp, gây căng phồng ruột
Để biết mình có bị thiếu kali hay không, bạn có thể đi xét nghiệm máu định kỳ. Mức độ kali bình thường là 3,5-5,0 mEq / L (mEq / L là viết tắt của mili đương lượng trên một lít máu và đây là một đơn vị đo lường được sử dụng để đánh giá mức độ). Kali thấp được định nghĩa là mức kali dưới 3,5 mEq / L.
Những người có nồng độ kali máu dưới 2,5 mmol / L phải được chăm sóc ngay lập tức bằng thuốc. Những người mắc chứng rối loạn ăn uống như chán ăn tâm thần và ăn vô độ, bệnh nhân AIDS , người nghiện rượu và những người đã từng phẫu thuật vùng kín có tỷ lệ hạ kali máu cao hơn những người khác.
Có nhiều triệu chứng thiếu kali; tuy nhiên, mọi người thường bỏ qua sự thiếu hụt này và hậu quả là nó sẽ tàn phá cơ thể bạn và thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng.
2. 8 biểu hiện của cơ thể khi thiếu kali
2.1. Yếu cơ
Triệu chứng đầu tiên của thiếu kali là ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của cơ bắp của bạn. Nó sẽ làm suy yếu chức năng tế bào cơ và cũng làm hỏng cơ của bạn. Do đó, điều này gây ra cứng cơ và suy nhược sâu, đau nhức. Ngoài ra, cơ thể bạn cần được cung cấp kali để chữa lành các tế bào bị tổn thương trong cơ.
Do đó, nếu bạn cảm thấy cơ bắp của mình trở nên mệt mỏi và yếu, mệt mỏi mà không rõ lý do, hãy ngay lập tức đến gặp bác sĩ để được kiểm tra mức độ kali của bạn.
2.2. Cảm giác ngứa ran
Một trong những triệu chứng phổ biến khác của thiếu kali là cảm giác ngứa ran. Kali rất quan trọng đối với sức khỏe thần kinh của bạn. Nếu mức độ kali của bạn thấp, nó có thể gây ra tác động tiêu cực đến các xung điện truyền từ da của bạn, di chuyển qua các cơ và sau đó di chuyển vào tủy sống và não của bạn. Điều này làm cho các chi bên ngoài của bạn mất cảm giác và do đó gây ra cảm giác ngứa ran.
Nói chung, bạn thường nhận thấy cảm giác này ở ngón chân, ngón tay, bàn chân, bàn tay, chân và cánh tay. Bên cạnh đó, lượng kali thấp cũng có thể là nguyên nhân góp phần gây ra tình trạng co giật cơ.
Do đó, nếu bạn bị cảm giác ngứa ran ở chân hoặc tay, kèm theo một số triệu chứng được đề cập trong bài viết này, bạn có thể có nguy cơ thiếu kali. Trong trường hợp này, một xét nghiệm máu đơn giản là lựa chọn tốt nhất để xác định xem liệu bạn có bị thiếu hụt kali hay không?
2.3. Các vấn đề về cảm xúc và tinh thần
Có nhiều triệu chứng thiếu hụt kali và mắc các vấn đề về cảm xúc hoặc tâm thần là một trong số đó. Kali là một khoáng chất quan trọng đối với chức năng não và sức khỏe tâm thần. Nó có thể duy trì sự dẫn truyền thần kinh và khả năng dẫn điện của não bạn. Ngoài ra, nó cần thiết cho việc vận chuyển serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh thúc đẩy cảm giác hạnh phúc. Đây là lý do tại sao sự thiếu hụt kali là một yếu tố gây ra thay đổi tâm trạng, lú lẫn, mê sảng, ảo giác và trầm cảm.
Một bài báo xuất bản năm 1992 đã chỉ ra mối liên hệ giữa kali, natri và magie ở những bệnh nhân bị trầm cảm. Ngoài ra, một nghiên cứu khác vào năm 2022 cho thấy hạ kali máu có thể dẫn đến trầm cảm.
2.4. Huyết áp cao
Đây là một trong 8 triệu chứng thiếu kali phổ biến nhất mà bạn cần lưu ý. Thực tế, kali có khả năng làm giãn mạch máu và nếu cơ thể bạn không được cung cấp đủ lượng kali, các mạch máu có thể bị co lại, gây ra huyết áp cao. Ngoài ra, kali cũng hỗ trợ bạn trong việc cân bằng các tác động tiêu cực do natri gây ra. Khi cơ thể thiếu kali, sự cân bằng natri trong cơ thể cũng sẽ bị rối loạn, từ đó gây ra tác động đến huyết áp. Một nghiên cứu gần đây cho biết mức độ kali thấp cũng quan trọng như lượng natri dồi dào, đặc biệt là ở những người Mỹ gốc Phi bị huyết áp cao. Nghiên cứu này cũng chỉ ra mối liên hệ giữa huyết áp cao và lượng kali thấp.
Ngoài lượng natri cao và lượng kali thấp, có nhiều yếu tố khác nhau góp phần làm tăng huyết áp. Do đó, tốt hơn hết bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác gây ra vấn đề này
2.5. Táo bón
Bạn có thể bị nhiều triệu chứng thiếu kali, bao gồm cả táo bón. Kali không chỉ quan trọng đối với sức khỏe cơ bắp của bạn mà còn đóng một vai trò quan trọng để đảm bảo hệ tiêu hóa hoạt động tốt, được cấu tạo bởi các cơ trơn có khả năng co bóp nhịp nhàng và do đó hỗ trợ tiêu hóa. Do đó, nếu cơ thể bạn thiếu kali, nó có thể phá vỡ các chức năng cơ không tự chủ của ruột và dạ dày của bạn. Nếu các cơ này hoạt động tốt sẽ rất có lợi cho quá trình tiêu hóa, trao đổi chất và hấp thụ. Ngược lại, nếu chức năng của chúng kém, có thể gây táo bón. Cùng với táo bón, bạn có thể bị một số triệu chứng như chuột rút, đau và chướng bụng. Vì táo bón có thể do nhiều vấn đề khác nhau, bạn nên nói chuyện với bác sĩ để được kiểm tra chính xác.
2.6. Tim đập nhanh
Nếu bạn đang bị bất kỳ vấn đề sức khỏe nào liên quan đến tim, nó có thể thông báo rằng bạn đang bị thiếu hụt kali. Đây cũng là một trong những triệu chứng phổ biến của tình trạng thiếu kali. Triệu chứng này có thể khiến bạn bị tim đập nhanh và nhịp tim đập thất thường mà không có bất kỳ lời giải thích nào.
Việc thiếu kali có thể phá vỡ nhịp điệu của bạn, đó là sự phối hợp co bóp của tim bạn được điều khiển bởi các xung điện. Tuy nhiên, nếu cơ thể bạn có đủ kali, nó sẽ hỗ trợ bạn bảo vệ tim khỏi đột quỵ, đau tim và một số bệnh tim.
Bạn nên đi khám ngay nếu có biểu hiện tim đập nhanh thường xuyên
2.7. Mệt mỏi
Mệt mỏi nói chung là một trong 8 triệu chứng phổ biến của thiếu kali. Loại mệt mỏi này không phải do làm việc quá sức hoặc quá sức và bạn không thể biết chính xác lý do gây ra tình trạng này.
Trên thực tế, tất cả các tế bào cơ thể đều cần một lượng kali thích hợp để hoạt động bình thường, và việc thiếu khoáng chất này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tế bào cũng như các chức năng của cơ quan. Do đó, bạn có thể bị mệt mỏi nếu thiếu kali.
Nếu bạn đang ở trong tình trạng này, bạn phải nỗ lực thêm bằng cách thực hiện các hoạt động thường ngày. Vì mệt mỏi có thể là dấu hiệu ban đầu của các vấn đề sức khỏe chưa rõ, bạn nên tham khảo lời khuyên của bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.
2.8. Chuột rút cơ bắp
Triệu chứng cuối cùng trong số 8 triệu chứng thiếu kali là thường xuyên bị chuột rút cơ bắp, đặc biệt là ở chân, tay và bàn chân. Thực tế, kali là một chất điện phân có trong tất cả các tế bào cơ thể, bao gồm cả tế bào thần kinh và cơ. Nó hoạt động với natri để giúp kiểm soát điện tích của tế bào, kiểm soát hoạt động của cơ và các cơn co thắt. Khi cơ thể bạn thiếu khoáng chất này, các tế bào cơ thể không thể nhận hoặc gửi các tín hiệu điện đúng cách để duy trì các hoạt động co cơ. Điều này sẽ làm tăng nguy cơ bị chuột rút cơ thường xuyên. Tình trạng chuột rút này có thể kéo dài từ vài giây đến vài phút.
Vì sự thiếu hụt chất lỏng do đổ mồ hôi có thể gây ra tình trạng thiếu kali nên việc cung cấp kali cho cơ thể sau khi tập luyện là rất quan trọng. Trong trường hợp bạn bị chuột rút thường xuyên, hãy lập tức đặt lịch hẹn với bác sĩ để được điều trị.
3. Bạn nên làm gì khi cơ thể có biểu hiện thiếu hụt kali?
Tỷ lệ kali cần thiết ở người trưởng thành là vào khoảng 45 milimol (mmol)/kg trọng lượng cơ thể. Mỗi ngày cơ thể chúng ta cần khoảng 3,5g kali và được lấy chủ yếu qua nguồn thực phẩm. Do vậy, Để tăng hấp thụ kali, nên dùng thức uống điện giải như nước muối, nước dừa, nước cam. Các loại thực phẩm giàu vi chất này gồm có:
- Rau củ quả và trái cây: rau mùi tây, mơ khô, khoai tây, chuối, măng, đu đủ, táo, nho, bơ,cà chua, rau cải,....
- Các sản phẩm từ sữa bao gồm: sữa tươi, sữa chua.
- Các loại cá như: cá ngừ, cá tuyết,...
- Các loại đậu hạt gồm có: đậu ngự (lima), đậu cúc (pinto), đậu thận/tây (kidney), đậu nành, đậu đen, đậu lăng và đậu Hà Lan.
Một số loại thực phẩm khác bao gồm: Gạo lứt và gạo đại; Cám ngũ cốc; Bánh mì ngũ cốc nguyên cám; Thịt gia súc, gia cầm; Các loại hạt,
Trong trường hợp bạn được chẩn đoán chính xác là thiếu kali, hãy ghi nhớ một số mẹo bổ sung dưới đây để cung cấp đủ lượng kali cho cơ thể:
- Các loại rau giàu beta-carotene cũng chứa một lượng kali cao. Khoai lang, cà rốt, bông cải xanh, rau bina, ớt đỏ và củ cải Thụy Sĩ là những loại rau chứa nhiều beta-carotene.
- Bổ sung dần các loại thực phẩm giàu kali trong bữa ăn hàng ngày cho đến khi cơ thể đủ kali. Tránh cố gắng bổ sung lượng kali bị thiếu hụt trong một ngày.
- Khi cơ thể thiếu kali, hãy tránh thực hiện các hoạt động thể chất gắng sức vì nó có thể gây ra tình trạng thiếu kali qua quá trình bài tiết mồ hôi.
- Tránh bổ sung quá nhiều kali vì nó cũng không có lợi cho sức khỏe của bạn, đặc biệt là cho thận của bạn.
- Trước tiên, hãy nhớ tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung bất kỳ loại thuốc bổ sung kali nào.
- Các loại cá, chẳng hạn như cá hồi và cá mòi, cũng chứa nhiều kali.
- Trái cây tự nhiên là giải pháp tốt nhất để giúp cơ thể bạn có được khoáng chất này. Một số loại trái cây giàu kali là bơ, chuối, cam, dâu tây, kiwi, xoài, chà là và mơ.
Lưu ý: Chỉ bổ sung bằng thuốc khi có sự thăm khám và chỉ định của bác sĩ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
