Biến chứng của u nang buồng trứng là một vấn đề đáng lo ngại đối với nhiều phụ nữ. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, các tác hại của u nang buồng trứng có thể xảy ra như: vỡ nang, xoắn nang, nhiễm trùng. Khi xuất hiện nhiễm trùng, tình trạng viêm nhiễm có thể lan rộng và gây nguy hiểm đến sức khỏe sinh sản.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc
1. U nang buồng trứng là gì?
U nang buồng trứng là gì? U nang buồng trứng là những túi dịch hình thành bên trong buồng trứng, có lớp vỏ bao bọc bên ngoài, xuất hiện trong quá trình rụng trứng.
Bệnh lý này có thể xuất hiện ở phụ nữ và mọi độ tuổi, nhưng phổ biến nhất là ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Ước tính, khoảng 8% phụ nữ tiền mãn kinh có thể phát triển các khối u nang lớn cần can thiệp y tế. Trong khi đó, u nang buồng trứng hiếm gặp ở phụ nữ trong và sau giai đoạn mãn kinh, nhưng lại có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư.
U nang buồng trứng có thể hình thành do nhiều yếu tố, trong đó rối loạn nội tiết tố đóng vai trò quan trọng. Câu trả lời cho tại sao bị u nang buồng trứng bao gồm:
- Sự phá hủy nang trứng đã chín.
- Suy giảm chức năng tuyến giáp.
- Thay đổi nội tiết tố do sảy thai.
- Mang thai.
- Có kinh nguyệt sớm.
- Ngoài ra, các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung và nhiễm trùng vùng chậu cũng có thể là nguyên nhân gây ra u nang.
Phần lớn các u nang buồng trứng thường không gây hại và dấu hiệu nhận biết u nang buồng trứng không rõ ràng. Vì vậy, nhiều người không biết mình mắc u nang buồng trứng cho đến khi u nang lớn hoặc xuất hiện với số lượng nhiều.
Tuy nhiên, bệnh lý này có thể dẫn đến các biến chứng của u nang buồng trứng nguy hiểm. Trong trường hợp đặc biệt như vỡ u nang buồng trứng, bệnh có thể gây những hậu quả nghiêm trọng như xuất huyết trong ổ bụng hoặc viêm phúc mạc. Do đó, phụ nữ cần khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm tác hại của u nang buồng trứng và nhận được tư vấn, điều trị phù hợp.
2. Biến chứng của u nang buồng trứng
- U nang buồng trứng xoắn: Thường xuất hiện ở các khối u nhỏ, cuống dài và không bám dính. Biến chứng của u nang buồng trứng này xảy ra trong thai kỳ, đặc biệt ở những tháng đầu, hoặc sau khi sinh. Người bệnh thường gặp cơn đau bụng đột ngột, dữ dội kèm theo vã mồ hôi, chóng mặt, nôn ói. Trường hợp này yêu cầu người nhà đưa bệnh nhân đến bệnh viện để mổ cấp cứu ngay. Bác sĩ sẽ tháo xoắn và nếu buồng trứng hồng trở lại, u sẽ được bóc tách nhằm bảo tồn buồng trứng.
- Vỡ u nang buồng trứng: Vỡ nang là một biến chứng của u nang buồng trứng hiếm gặp, thường xảy ra với các trường hợp u nang nước có vỏ mỏng, dẫn đến đau đớn và xuất huyết nghiêm trọng. Nếu u nang không được phát hiện kịp thời, chúng có thể lớn dần và vỡ ra, hoặc bị vỡ do tác động mạnh vào vùng bụng dưới. Tác hại của u nang buồng trứng là gì? Tình trạng này không chỉ gây đau dữ dội mà còn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa tính mạng như xuất huyết do vỡ nang buồng trứng hoặc nhiễm trùng. Người bệnh thường có triệu chứng đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn, mức độ đau tăng lên khi chạm vào vú.
- Nhiễm khuẩn nang: Xảy ra khi nang bị xoắn, dẫn đến nang to lên và dính chặt với các tạng lân cận. Việc chẩn đoán và điều trị sớm biến chứng của u nang buồng trứng là rất quan trọng.
- Chèn ép tiểu khung: Tác hại của u nang buồng trứng này thường xuất hiện muộn, khi khối u phát triển lớn. Khối u có thể chèn ép vào trực tràng hoặc bàng quang, gây ra các triệu chứng như táo bón (khi chèn ép trực tràng) hoặc đái rắt (khi chèn ép bàng quang). Trong những trường hợp u nang phát triển lâu năm và chiếm toàn bộ ổ bụng, khối u có thể chèn ép niệu quản, dẫn đến ứ nước tại bể thận, hoặc chèn ép tĩnh mạch chủ dưới, gây phù nề, tuần hoàn bàng hệ và cổ chướng.
- U nang buồng trứng xuất huyết là biến chứng của u nang buồng trứng thường gặp nhất. Tình trạng này xảy ra khi một mạch máu bên trong nang bị tổn thương, dẫn đến máu chảy vào nang và làm nang to lên. Do nang buồng trứng có thành mỏng và chứa đầy dịch lỏng, việc xuất huyết dễ xảy ra. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp xuất huyết đều cần can thiệp phẫu thuật. Có những u nang tự phát triển trong một thời gian, sau đó thu nhỏ lại và tự tiêu biến. Dù vậy, việc theo dõi sát sao tình trạng xuất huyết trong nang buồng trứng là rất quan trọng để đảm bảo tình trạng này không gây nguy hiểm hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến buồng trứng.
- Những biến chứng của u nang buồng trứng khác bao gồm: Vô sinh, sinh non, sảy thai, gặp khó khăn khi sinh nở và nguy cơ u nang tiến triển thành ung thư.
3. Tác hại của u nang buồng trứng khi đang mang thai
U nang buồng trứng thường xuất hiện trong thai kỳ và phần lớn lành tính. Nếu các u nang tiếp tục phát triển, chúng có thể bị vỡ hoặc xoắn, dẫn đến những vấn đề trong quá trình sinh nở. Loại nang phổ biến là nang hoàng thể hoặc u nang bì, trong khi u nang buồng trứng ác tính rất hiếm gặp.
Sau tuần thứ 13 của thai kỳ, nhau thai đã tiết đủ hormone để nuôi dưỡng thai nhi, nên nếu là nang hoàng thể, kích thước của chúng thường giảm hoặc ngừng phát triển, đôi khi không cần phẫu thuật hay xét nghiệm bệnh lý. Trong trường hợp u nang phát triển lớn ở tam cá nguyệt thứ hai, phẫu thuật là cần thiết, trừ khi bác sĩ phát hiện u nang vào cuối thai kỳ.
Cần xây dựng và thực hiện một kế hoạch theo dõi, điều trị hợp lý nhằm đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi, tránh tác hại của u nang buồng trứng.
4. Phát hiện u nang buồng trứng bằng cách nào?
Những phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán u nang buồng trứng cần thiết để phát hiện bệnh bao gồm:
- Siêu âm phát hiện u nang buồng trứng:
- Bằng cách sử dụng đầu dò âm đạo, sóng siêu âm sẽ cung cấp hình ảnh và thông tin chi tiết về đặc điểm của u nang buồng trứng, bao gồm hình dạng, kích thước, vị trí và khối lượng u nang (chứa chất lỏng, rắn hoặc hỗn hợp).
- Siêu âm là một công cụ chẩn đoán hình ảnh tiên tiến, mang lại độ chính xác cao trong việc phân loại u buồng trứng. Tuy nhiên, để đạt được kết quả siêu âm tối ưu, việc chọn lựa cơ sở y tế uy tín với trang thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, kinh nghiệm là vô cùng quan trọng.
- Hiện nay, các bệnh viện trong hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang sử dụng các thiết bị siêu âm màu thế hệ mới. Một trong những thiết bị này là máy siêu âm Logiq E9 của GE Healthcare, được trang bị đầy đủ các tính năng, đầu dò có độ phân giải HD, giúp cung cấp hình ảnh sắc nét và đánh giá chính xác các tổn thương.
- Kiểm tra xem người bệnh có mang thai hay không thông qua thử thai.
- Xét nghiệm đo nồng độ các hormone.
- Xét nghiệm máu: Với phụ nữ đã mãn kinh, bác sĩ sẽ đề nghị làm thêm xét nghiệm để đo lượng kháng nguyên ung thư 125 (CA-125). Nồng độ CA-125 sẽ cao hơn mức bình thường nếu có ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, đối với phụ nữ tiền mãn kinh, một số bệnh khác như lạc nội mạc tử cung, viêm vùng chậu, xơ nang... cũng có thể làm nồng độ CA-125 tăng.
5. Ngăn ngừa tiến triển của u nang buồng trứng
- Tiêu thụ nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc để bổ sung dinh dưỡng. Hãy chọn các thực phẩm giàu vitamin A và C để hỗ trợ sức khỏe.
- Cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể mỗi ngày, khoảng từ 1.5 lít đến 2 lít.
- Đảm bảo có thời gian nghỉ ngơi hợp lý, kết hợp với các bài tập thể dục nhẹ và massage vùng bụng, tử cung.
- Khám phụ khoa định kỳ để theo dõi tác hại của u nang buồng trứng, từ đó có các biện pháp điều trị thích hợp.
- Tránh tiêu thụ đồ ăn nhanh và hạn chế các món ăn vặt chiên nhiều dầu mỡ như nem chua rán, xúc xích, v.v.
- Hạn chế tiêu thụ đồ uống có cồn như bia, rượu và cà phê. Đặc biệt, tuyệt đối tránh hút thuốc lá.
- Cố gắng giảm thiểu mức độ căng thẳng trong công việc hàng ngày.
Nếu chị em có dấu hiệu u nang buồng trứng, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa sản phụ tại các cơ sở y tế đáng tin cậy để được kiểm tra và điều trị kịp thời, nhằm ngăn ngừa các tác hại của u nang buồng trứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
