Bí quyết nuôi dạy trẻ thông minh: Học ngoại ngữ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Lê Thu Phương - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Việc học đồng thời 2 ngôn ngữ giúp trẻ em trở nên linh hoạt, thông minh, có khả năng tập trung cao hơn. Theo các chuyên gia, khả năng tập trung chú ý cao là chìa khóa cho sự thành công trong học tập và là biểu hiện cao nhất của khả năng sẵn sàng đi học ở trẻ mầm non.

1. Lợi ích của việc học ngôn ngữ thứ hai

Hội đồng giảng dạy ngoại ngữ Hoa Kỳ cho biết trẻ em học ngôn ngữ thứ hai có nhiều khả năng giao tiếp tốt hơn, không dễ bị nản lòng và tìm kiếm các cách giải quyết vấn đề theo nhiều cách khác nhau.

Ingrid Pufahl, Ph.D., một nhà ngôn ngữ học và nhà tư vấn nghiên cứu cho biết: “Có rất nhiều nghiên cứu cho thấy những đứa trẻ học ngoại ngữ có sự phát triển đáng kinh ngạc về kỹ năng nhận thức, khả năng sáng tạo, tiếng Anh, toán và khoa học. "Những đứa trẻ này cũng là những người giải quyết vấn đề tốt hơn và có thể suy nghĩ thấu đáo bởi vì trẻ đã được làm quen với các quan điểm khác nhau và các ngôn ngữ khác nhau."

Chuyên gia cho biết thêm rằng trẻ không cần phải thông thạo ngôn ngữ thứ hai với mục đích tăng cường hoạt động trí não bởi theo cô, với mục địch tăng cường hoạt động trí não, ngay cả sau khi học ngoại ngữ trong một thời gian ngắn, trẻ có thể nhận được những lợi ích nhất định.

Theo kết quả nghiên cứu 5 năm của Trung tâm nghiên cứu ngôn ngữ Cornell, học sớm ngôn ngữ thứ 2 không ảnh hưởng gì đến sự phát triển trí tuệ của trẻ, ngược lại giúp trẻ tập trung chú ý tốt hơn trong khi học so với trẻ chỉ biết tiếng mẹ đẻ. Ngoài ra, ngôn ngữ thứ 2 hỗ trợ hình thành và phát triển tốt tiếng mẹ đẻ nếu được tiếp cận sớm và bằng phương pháp phù hợp. Việc học ngoại ngữ giúp trẻ diễn đạt tiếng mẹ đẻ đúng ngữ pháp, rõ ràng, mạch lạc hơn.

Barbara Lust và đồng nghiệp, tiến sĩ Sujin Yang, đã công bố kết quả nghiên cứu của mình trên các tạp chí khoa học nổi tiếng. Tiến sĩ Sujin Yang đã nghiên cứu hơn 30 năm quá trình học ngôn ngữ của trre nhỏ, với trên 20 ngôn ngữ của các nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Bà chỉ ra rằng trẻ nhỏ có thể tiếp thu hơn một thứ tiếng cùng một lúc rất tự nhiên, thoải mái hơn chúng ta vẫn tưởng. Trẻ mầm non có thể học rất nhanh ngôn ngữ thứ 2 khi được sử dụng ngôn ngữ thường xuyên, tích cực trong môi trường mà chúng đang học.

Ngoài ra, các nghiên cứu còn đưa ra những bằng chứng về các lợi ích khác mà trẻ có được khi học song ngữ. Đó là:

• Phát triển tốt hơn về kỹ năng xã hội từ sự tiếp cận nền văn hóa khác trên thế giới, kỹ năng giao tiếp linh hoạt và tâm thế tự tin.
• Kỹ năng phát âm tốt hơn (cả tiếng mẹ đẻ lẫn ngôn ngữ thứ 2).
• Khả năng quan sát đối chiếu, so sánh linh hoạt do trẻ luôn chuyển dịch từ ngôn ngữ này qua ngôn ngữ kia. Từ mới sinh tới 6 tuổi là giai đoạn thích hợp nhất cho việc học song ngữ. Qua giai đoạn này trẻ phải cố gắng nhiều hơn, nhưng hiệu quả sẽ kém hơn.

Bạn có thể tìm hiểu thêm Trẻ phát triển ngôn ngữ thế nào trong 4 năm đầu đời?

2. Bí quyết giúp trẻ học ngôn ngữ thứ 2

Dưới đây là một số cách bạn có thể thực hiện để giúp trẻ làm quen và sử dụng ngôn ngữ thứ 2.

Đăng ký lớp học cho trẻ: bạn có thể đăng ký cho trẻ tham gia vào các lớp học trong hoặc sau giờ học. Nếu không, hãy tìm các chương trình ngôn ngữ do các trường học, trung tâm văn hóa hoặc dịch vụ khác cung cấp.

Học cùng gia đình: Nếu bạn thông thạo một ngôn ngữ khác, hãy thường xuyên sử dụng ngôn ngữ đó ở nhà cùng trẻ và khuyến khích người thân làm điều tương tự.

Sử dụng ứng dụng: Rất nhiều ứng dụng dạy từ vựng tiếng Anh cho trẻ em cũng có thể dạy các ngôn ngữ khác. Những ứng dụng này cho phép bạn chọn tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp hoặc tiếng Đức làm ngôn ngữ chính hoặc phụ.

Xem chương trình: Cùng trẻ thư giãn trên ghế dài để xem chương trình song ngữ thân thiện với trẻ em như Dora the Explorer (tiếng Tây Ban Nha), Ni Hao, Kai-Lan (tiếng Quan Thoại) và Sesame Street (tiếng Tây Ban Nha). Khi chương trình kết thúc, hãy bắt đầu trò chuyện với trẻ để khuyến khích trẻ sử dụng những từ mới đã học.

Lắng nghe và học hỏi: Phát nhạc, đọc sách và xem video hoặc các chương trình bằng ngôn ngữ khác. Cùng trẻ lái xe trên tuyến đường quen thuộc với điều hướng bằng giọng nói được đặt ở ngôn ngữ khác và xem liệu trẻ có thể hiểu chỉ đường hay không.

Học cùng trẻ: Nếu bạn không thông thạo ngôn ngữ mà con bạn đang học, hãy tự học với các chương trình ứng dụng. Thực hành các từ vựng mới với con bạn.

Bạn có thể tham khảo bài viết Dạy ngôn ngữ cho trẻ như thế nào?

Ngoài ra, bạn nên cho trẻ tiếp xúc thường xuyên trong môi trường tiếng mẹ đẻ và ngôn ngữ thứ 2 ngay khi mới sinh. Việc tạo nhiều cơ hội cho trẻ được nghe ngôn ngữ thứ 2 trong hoạt động thường ngày giống như tiếng mẹ đẻ đóng vai trò rất quan trọng. Ngôn ngữ được bắt đầu học từ nghe -nói - đọc - viết.

Ngoài giờ học, trẻ có thể xem tivi, nghe thơ, chuyện, bài hát qua băng cassettes.Trẻ cũng có thể nghe người nước ngoài nói chuyện. Hiện nay có rất nhiều nguồn tài liệu cho cha mẹ lựa chọn.

Trẻ không nhất thiết phải hiểu những gì chúng nghe. Ngữ điệu, âm thanh, cảm xúc lời nói...cũng giúp ích rất nhiều. Trẻ có thể không hiểu hết ngữ nghĩa, nhưng chúng có thể phân biệt ngôn ngữ này với tiếng mẹ đẻ và dùng khả năng suy đoán để hiểu ý chính: ai đang ra lệnh, ai đang đặt câu hỏi, ai đang vui...Ngoài ra, những từ được lặp lại nhiều lần với sự trợ giúp của hình ảnh, ngữ cảnh giúp bé hiểu ý nghĩa thực của chúng.Ví dụ: đứng lên, ngồi xuống, cầm lấy, con chó... Đó là điều kiện rất tốt để học ngoại ngữ thành công sau này.

Kỹ năng suy đoán giúp trẻ học nhanh nhiều thứ, trong đó có cả ngôn ngữ. Bạn hãy nhớ rằng không cần thiết phải chú tâm dạy ngôn ngữ nào đó cho một đứa trẻ tuổi mầm non. Trẻ học một cách thoải mái, tự nhiên nhờ khả năng mà các nhà tâm lý học gọi là “tính hồn nhiên nhận thức”.

Hãy đọc truyện tranh cho trẻ nghe thường xuyên, cả bằng tiếng mẹ đẻ lẫn ngôn ngữ thứ 2. Hãy tổ chức các trò chơi bằng cả 2 thứ tiếng (luân chuyển) để trẻ có thể học mà chơi đúng theo đặc điểm hoạt động nhận thức của chúng.

Nếu bạn là người nói được ngôn ngữ này, hãy nói chuyện với trẻ bằng cả 2 thứ tiếng. Đừng sợ trẻ bị lẫn lộn. Giai đoạn đó sẽ qua mau, điều này giúp làm trẻ trở nên linh hoạt, dịch chuyển ý tưởng nhanh hơn các bạn chỉ học tiếng mẹ đẻ.

Nếu trẻ xuất hiện những dấu hiệu rối loạn ngôn ngữ hoặc chậm nói, hoặc có 1 trong 5 dấu hiệu sau đây:

• Không bập bẹ khi 12 tháng tuổi
• Không biết ra hiệu (chỉ tay, vẫy tay, bắt tay...) khi 12 tháng tuổi
• Không nói được từ đơn khi 16 tháng tuổi
• Không tự nói câu 2 từ khi 24 tháng tuổi (không tính việc trẻ lặp lại lời nói)
• Mất kỹ năng ngôn ngữ hoặc kỹ năng giao tiếp ở bất kỳ lứa tuổi nào

Ngoài ra, trẻ trong độ tuổi đi học cần khoảng 5mg- 10mg kẽm nguyên tố/ngày để trẻ ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn. Kẽm đóng vai trò tác động đến hầu hết các quá trình sinh học diễn ra trong cơ thể, đặc biệt là quá trình phân giải tổng hợp axit nucleic, protein... Các cơ quan trong cơ thể khi thiếu kẽm có thể dẫn đến một số bệnh lý như rối loạn thần kinh, dễ sinh cáu gắt,... Vì vậy cha mẹ cần tìm hiểu về Vai trò của kẽm và hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý cho bé.

Ngoài kẽm, cha mẹ cũng cần bổ sung cho trẻ các vitamin và khoáng chất quan trọng khác như lysine, crom, vitamin nhóm B,... giúp con ăn ngon, có hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt.

Nguồn tham khảo: babycenter.com