Bệnh Lupus: Nguyên nhân và điều trị

Lupus là một bệnh tự miễn dịch mãn tính, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các mô và cơ quan khỏe mạnh. Dạng phổ biến nhất của bệnh lupus là Lupus ban đỏ hệ thống (SLE). 

Lupus là gì?

Lupus là một bệnh tự miễn dịch mãn tính, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các mô và cơ quan khỏe mạnh. Dạng phổ biến nhất của bệnh lupus là Lupus ban đỏ hệ thống (SLE). Bệnh gây viêm và đau đớn, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Những người mắc lupus có thể trải qua các đợt bùng phát triệu chứng theo chu kỳ, có lúc các triệu chứng nặng hơn rồi lại thuyên giảm hoặc biến mất.

Triệu chứng của Lupus

Lupus có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào cơ thể mỗi người. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau khớp và viêm khớp
• Mệt mỏi kéo dài
• Phát ban đỏ trên da, đặc biệt là trên mặt, dạng cánh bướm
• Sốt cao hơn 38°C
• Đau ngực khi hít thở sâu (viêm màng phổi)
• Sưng mắt cá chân
• Nhạy cảm với ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng huỳnh quang
• Rụng tóc
• Loét miệng hoặc mũi
• Hiện tượng Raynaud: ngón tay hoặc ngón chân tím tái khi lạnh hoặc căng thẳng

Lupus giai đoạn đầu

Giai đoạn đầu của lupus có thể không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu đầu tiên có thể bao gồm: sốt, mệt mỏi, giảm cân và đau khớp.

Nguyên nhân gây lupus

Mặc dù nguyên nhân chính xác của lupus chưa được xác định, nhưng một số yếu tố có thể kích hoạt hệ miễn dịch tấn công cơ thể, bao gồm:

• Gen di truyền: Một số gen có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Người thuộc các nhóm dân tộc như Tây Ban Nha, Thổ Dân Mỹ, Châu Phi, Châu Á và Thái Bình Dương có khả năng mắc lupus cao hơn. Tuy nhiên, gen di truyền chỉ là một yếu tố, và không phải ai có gen này cũng bị lupus.
• Hormone: Phụ nữ có tỷ lệ mắc lupus cao hơn nam giới, đặc biệt là trong giai đoạn có sự thay đổi hormone như kỳ kinh nguyệt hoặc thai kỳ.
• Yếu tố môi trường: Các yếu tố như khói thuốc lá, tia UV, stress, virus Epstein-Barr, và một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc lupus.
• Thuốc men: Một số loại thuốc, như hydralazine và procainamide, có thể gây lupus.

Các yếu tố nguy cơ khác:

• Giới tính: 90% người được chẩn đoán mắc bệnh là phụ nữ.
• Độ tuổi: Đối tượng từ 15 đến 45 tuổi thường bị ảnh hưởng nhiều nhất.
• Tiền sử gia đình: Lupus đôi khi ảnh hưởng đến nhiều thành viên trong một gia đình. Nhưng chỉ khoảng 10% người mắc lupus có người thân gần gũi mắc bệnh.
• Chủng tộc: Lupus phổ biến hơn ở phụ nữ người Mỹ gốc Phi, Châu Á, gốc Tây Ban Nha và Thổ Dân Mỹ. Phụ nữ người Mỹ gốc Phi và gốc Tây Ban Nha có xu hướng mắc các trường hợp lupus nghiêm trọng hơn.

Các loại lupus

Lupus có các loại sau đây:

• Lupus ban đỏ hệ thống (SLE): Dạng lupus phổ biến nhất, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể.
• Lupus ban đỏ dạng đĩa: Tác động chủ yếu lên da, gây phát ban có vảy và có thể dẫn đến sẹo hoặc rụng tóc.
• Lupus do thuốc: Gây ra do tác dụng phụ của một số loại thuốc, thường làm tổn thương da.
• Lupus ở trẻ sơ sinh: Dạng lupus này xảy ra khi mẹ mắc lupus ban đỏ hệ thống và có thể ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh.
   

Chẩn đoán Lupus

Bác sĩ sẽ tìm các dấu hiệu chính của lupus dựa trên triệu chứng và các xét nghiệm của bạn. Họ sẽ khám sức khỏe để kiểm tra các triệu chứng như:

• Ban đỏ hình cánh bướm trên má
• Ban đỏ dạng đĩa, xuất hiện dưới dạng các mảng da đỏ có vảy và gây ra sẹo
• Nhạy cảm với ánh sáng mặt trời
• Loét miệng, là các vết loét mở trong khoang miệng

Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Viêm khớp, đau, viêm, hoặc sưng khớp
• Vấn đề hệ thần kinh như co giật hoặc rối loạn tâm thần
• Viêm màng phổi (viêm màng bao quanh phổi) hoặc viêm màng ngoài tim

Các xét nghiệm máu và nước tiểu có thể giúp bác sĩ xác định liệu bạn có các tình trạng khác do lupus gây ra không, bao gồm:

• Vấn đề về thận, với sự xuất hiện của hồng cầu hoặc lượng protein thừa trong nước tiểu (protein niệu)
• Rối loạn máu, bao gồm số lượng hồng cầu thấp (thiếu máu), bạch cầu thấp (giảm bạch cầu), tế bào lympho thấp (giảm lympho) hoặc tiểu cầu thấp (giảm tiểu cầu)
• Rối loạn miễn dịch, bao gồm sự hiện diện của các tế bào hoặc protein bất thường, hoặc kết quả dương tính giả khi xét nghiệm bệnh giang mai (kháng thể kháng phospholipid). Các xét nghiệm máu có thể kiểm tra các kháng thể bất thường khác như kháng thể anti-SM hoặc anti-DNA.

Xét nghiệm kháng thể kháng nhân (ANA) đối với lupus

Cơ thể bạn tạo ra các protein gọi là kháng thể để phản ứng với các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và virus. Kháng thể kháng nhân tấn công các cấu trúc nhất định trong nhân của tế bào. Bạn có nhiều kháng thể này khi hệ miễn dịch của bạn hoạt động chống lại các mô của chính bạn.

Xét nghiệm ANA có thể phát hiện các bệnh tự miễn, bao gồm lupus. Nó đo lượng máu cần pha loãng để có một mẫu không còn kháng thể nào.

Xét nghiệm ANA dương tính ở hầu hết những người mắc lupus, nhưng nó cũng có thể dương tính ở nhiều người mắc các bệnh tự miễn khác hoặc không mắc bệnh nào cả. Kết quả dương tính của xét nghiệm ANA một mình không đủ để bác sĩ chẩn đoán lupus. Bạn cần ít nhất ba tiêu chí khác.

Điều trị Lupus

Việc điều trị lupus phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và các bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng. Những người mắc lupus nhẹ có thể không cần điều trị, nhưng những trường hợp nghiêm trọng hơn sẽ cần can thiệp y tế. Các phương pháp điều trị lupus bao gồm:

• Thuốc sinh học: Belimumab (Benlysta) và Rituximab (Rituxan) giúp làm suy yếu hệ miễn dịch.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Azathioprine, Mycophenolate mofetil và Anifrolumab-fnia là những thuốc ức chế miễn dịch giúp giảm viêm và kiểm soát các triệu chứng lupus nặng.
• Corticosteroids: Steroid có thể giúp giảm viêm và triệu chứng của lupus, nhưng cần sử dụng cẩn thận để tránh tác dụng phụ.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Ibuprofen và naproxen giúp giảm đau và hạ sốt.
• Thuốc chống sốt rét: Hydroxychloroquine có thể giúp kiểm soát các triệu chứng nhẹ và ngăn ngừa đợt bùng phát.
• Thuốc hóa trị: Cyclophosphamide và Methotrexate được dùng trong các trường hợp lupus nặng.
   

Phương pháp điều trị thay thế cho lupus

Nhiều người mắc lupus tìm kiếm các liệu pháp bổ sung hoặc thay thế nhằm giảm bớt các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng khoa học xác thực rằng bất kỳ liệu pháp nào trong số này có thể chữa trị hay khỏi bệnh lupus. Một số loại thảo dược hoặc liệu pháp thay thế có thể tương tác với thuốc kê đơn và đôi khi làm trầm trọng thêm triệu chứng bệnh. Do đó, trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Dưới đây là một số phương pháp thay thế được nghiên cứu và có thể mang lại một số lợi ích:

• Vitamin và bổ sung dinh dưỡng: Các vitamin như C, D, và các chất chống oxy hóa có thể hỗ trợ giảm triệu chứng và cải thiện sức khỏe tổng thể.
• Dầu cá: Dầu cá chứa axit béo omega-3 có thể hỗ trợ giảm viêm và hỗ trợ chức năng miễn dịch. Các nghiên cứu ban đầu cho thấy dầu cá có thể mang lại một số lợi ích cho bệnh nhân lupus.
• Dehydroepiandrosterone (DHEA): Hormon này có thể giúp giảm các đợt bùng phát triệu chứng lupus, mặc dù đôi khi có thể gây ra tác dụng phụ nhẹ như mụn hoặc mọc tóc.
• Châm cứu: Một số nghiên cứu nhỏ cho thấy châm cứu có thể giúp giảm đau và mệt mỏi do lupus gây ra.
• Liệu pháp tâm-thân: Các phương pháp như thiền và liệu pháp hành vi nhận thức có thể giúp giảm căng thẳng, đau đớn và các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu.

Hiện chưa có phương pháp chữa trị lupus. Tuy nhiên, đang có những tiến bộ trong điều trị bệnh, bao gồm:

• Nghiên cứu cho thấy những người được điều trị bằng anifrolumab có chức năng thận (thận) được cải thiện.
• Sự cải thiện khi bổ sung azathioprine vào liệu trình điều trị lupus.
• Dapirolizumab pegol đã cải thiện phản ứng miễn dịch sau khi sử dụng trong 2 tuần.
• Lanalumab đã cho thấy sự giảm tái phát.
• Voclosporin đã cho thấy phản ứng thận được cải thiện ở người da đen mắc bệnh lupus thận, với sự cải thiện kéo dài hơn 3 năm.

Biến chứng của lupus

Lupus có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khi hệ miễn dịch tấn công các cơ quan trong cơ thể. Các triệu chứng phổ biến bao gồm sốt, giảm cân, và mệt mỏi. Lupus có thể ảnh hưởng đến một số cơ quan và hệ thống trong cơ thể:

• Da: Rụng tóc, loét miệng và phát ban là các vấn đề thường gặp. Nếu bạn mắc lupus discoid, phát ban đỏ hình tròn, có thể gây sẹo. Ánh sáng mặt trời có thể làm phát tán các phát ban này, trong khi phát ban lupus ban đỏ da mãn tính thường tồi tệ hơn dưới ánh nắng mặt trời.
• Khớp: Viêm khớp có thể gây đau và sưng, thường tồi tệ hơn vào buổi sáng. Viêm có thể kéo dài vài ngày hoặc nhiều tuần, đôi khi gây ra các vấn đề kéo dài.
• Thận: Khoảng một nửa số người mắc lupus gặp vấn đề về thận, điều này có thể rất nguy hiểm, đặc biệt nếu kèm theo các triệu chứng khác như mệt mỏi và phát ban.
• Máu: Những người mắc lupus có thể gặp phải tình trạng thiếu máu, giảm bạch cầu, hoặc giảm tiểu cầu, gây mệt mỏi, nhiễm trùng, hoặc dễ bầm tím. Các vấn đề về máu này cần được phát hiện kịp thời qua các xét nghiệm máu định kỳ.
• Cục máu đông: Những người mắc lupus có nguy cơ cao bị huyết khối, đặc biệt là ở chân, phổi, hoặc não (đột quỵ). Cục máu đông có thể liên quan đến kháng thể bất thường trong cơ thể, gọi là kháng thể kháng phospholipid.
• Não và tủy sống: Mặc dù hiếm, lupus có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở não như nhầm lẫn, trầm cảm hoặc co giật, thậm chí là tê liệt và yếu nếu ảnh hưởng đến tủy sống.
• Tim và phổi: Lupus có thể gây viêm các mô bao quanh tim và phổi, dẫn đến đau ngực, nhịp tim không đều, và tích tụ chất lỏng xung quanh phổi hoặc tim, gây khó thở.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguồn tham khảo: webmd