Cysteine là một axit amin bán thiết yếu mà cơ thể có thể sản xuất từ các axit amin khác, cụ thể là methionine và serine. Cysteine được tìm thấy trong hầu hết các loại thực phẩm giàu protein, như thịt gà, sữa chua, phô mai, trứng, hạt hướng dương và các loại đậu.
1. N-Acetyl Cysteine và các lợi ích của nó.
NAC (N-Acetyl Cysteine) còn có tên gọi Acetylcysteine là một cystein ở dạng bổ sung. Tiêu thụ đầy đủ cysteine và NAC rất quan trọng cho sức khỏe và bổ sung glutathione, chất chống oxy hóa mạnh nhất trong cơ thể. Những axit amin này cũng giúp điều trị hô hấp mãn tính, hỗ trợ khả năng sinh sản và sức khỏe của não. Dưới đây là 9 lợi ích sức khỏe hàng đầu của NAC.
1.1. Tạo ra Glutathione, chất chống oxy hóa mạnh mẽ.
NAC được đánh giá cao với vai trò chủ yếu trong sản xuất chất chống oxy hóa. Cùng với hai axit amin khác là glutamine và glycine, NAC rất cần thiết để tạo và bổ sung glutathione.
Glutathione là một trong những chất chống oxy hóa quan trọng bậc nhất, chúng giúp trung hòa các gốc tự do có thể làm hỏng các tế bào và mô trong cơ thể. Nó cũng rất cần thiết để tăng cường sức khỏe của hệ miễn dịch và chống lại tổn thương tế bào. Một số nhà nghiên cứu tin rằng, nó thậm chí có thể kéo dài tuổi thọ
Đặc tính chống oxy hóa của nó rất quan trọng trong việc chống lại nhiều bệnh khác do căng thẳng oxy hóa, như bệnh tim, vô sinh và một số bệnh tâm thần.
1. 2. Giúp giải độc để ngăn ngừa hoặc làm giảm tổn thương thận và gan
N-Acetyl Cysteine đóng một vai trò quan trọng trong quá trình giải độc trong cơ thể. Nó có thể giúp ngăn ngừa tác dụng phụ của thuốc và độc tố môi trường. Trên thực tế, các bác sĩ thường xuyên cung cấp NAC tiêm tĩnh mạch (IV) cho những người dùng quá liều acetaminophen để ngăn ngừa hoặc giảm tổn thương thận và gan. NAC cũng được sử dụng cho các bệnh nhân gan khác do các lợi ích chống oxy hóa và chống viêm.
1. 3. Có thể cải thiện tình trạng rối loạn tâm thần và hành vi gây nghiện
NAC giúp điều chỉnh mức độ glutamate, chất dẫn truyền thần kinh quan trọng nhất trong não. Trong khi glutamate rất cần thiết cho hoạt động bình thường của não, thì dư thừa glutamate cùng với sự suy giảm glutathione có thể gây tổn thương não. Điều này có thể ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và hành vi gây nghiện.
Đối với những người mắc bệnh lưỡng cực và trầm cảm, N-Acetyl Cysteine có thể giúp giảm các triệu chứng và cải thiện khả năng hoạt động tổng thể. Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy rằng nó có thể đóng một vai trò trong việc điều trị OCD từ trung bình đến nặng. Tương tự như vậy, một nghiên cứu trên động vật ngụ ý rằng NAC có thể giảm thiểu các tác động tiêu cực của tâm thần phân liệt, chẳng hạn như hội chứng cai, thờ ơ và mất tập trung. Các chất bổ sung NAC cũng có thể giúp giảm các triệu chứng cai nghiện và ngăn ngừa tái nghiện ở những người nghiện cocain. Ngoài ra, các nghiên cứu sơ bộ cho thấy NAC có thể làm giảm việc sử dụng và thèm cần sa và nicotine.
1. 4. Giúp giảm triệu chứng của tình trạng bệnh liên quan đến hô hấp
NAC có thể làm giảm các triệu chứng của tình trạng bệnh liên quan đến hô hấp bằng cách hoạt động như một chất chống oxy hóa và giải phóng, làm lỏng chất nhầy trong đường dẫn khí. Là một chất chống oxy hóa, NAC giúp bổ sung lượng glutathione trong phổi và giảm viêm trong ống phế quản và mô phổi. Những người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) bị tổn thương oxy hóa lâu dài và viêm mô phổi khiến đường thở bị tắc nghẽn, dẫn đến khó thở và ho. Các chất bổ sung NAC cũng đã được sử dụng để cải thiện các triệu chứng COPD và suy giảm phổi. Trong một nghiên cứu kéo dài một năm cho thấy, dùng 600 mg NAC hai lần một ngày đã cải thiện đáng kể chức năng phổi và các triệu chứng ở những người mắc COPD.
Những người bị viêm phế quản mãn tính cũng có thể dùng NAC. Viêm phế quản xảy ra khi các màng nhầy trong phổi, các đường thông phế quản bị viêm, sưng và tắc đường dẫn khí đến phổi. Bằng cách làm loãng chất nhầy trong ống phế quản và tăng mức độ glutathione, NAC có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất thở khò khè và ho.
Ngoài việc làm giảm COPD và viêm phế quản, NAC có thể cải thiện các tình trạng khác về phổi và đường hô hấp như xơ nang, hen suyễn và xơ phổi, cũng như các triệu chứng nghẹt mũi và xoang do dị ứng hoặc nhiễm trùng.
1.5. Giúp tăng cường sức khỏe não bộ bằng cách điều chỉnh Glutamate và bổ sung Glutathione
Khả năng bổ sung glutathione của NAC và điều chỉnh mức độ glutamate có thể tăng cường sức khỏe của não. Glutamate dẫn truyền thần kinh não có liên quan đến một loạt các hoạt động học tập, hành vi và trí nhớ. Trong khi glutathione chống oxy hóa giúp giảm tổn thương oxy hóa đối với các tế bào não liên quan đến lão hóa. Bởi vì NAC giúp điều chỉnh mức độ glutamate và bổ sung glutathione, nên nó có thể mang lại lợi ích cho những người mắc bệnh về não và mất trí nhớ.
Bệnh rối loạn thần kinh, bệnh Alzheimer có thể làm chậm quá trình học tập và khả năng ghi nhớ. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy NAC có thể làm chậm quá trình mất khả năng nhận thức ở những người mắc bệnh Alzheimer.
Một tình trạng não khác là bệnh Parkinson, được đặc trưng bởi sự suy giảm của các tế bào tạo ra chất dẫn truyền thần kinh dopamine. Cả tổn thương oxy hóa cho các tế bào và giảm khả năng chống oxy hóa đều góp phần gây ra căn bệnh này. Các chất bổ sung NAC dường như cải thiện cả chức năng dopamine và các triệu chứng bệnh như run rẩy.
1. 6. Cải thiện khả năng sinh sản ở cả nam và nữ
Khoảng 15% tất cả các cặp vợ chồng hiếm muộn bị ảnh hưởng bởi vô sinh. Trong gần một nửa các trường hợp này, vô sinh nam là yếu tố đóng góp chính. Các yếu tố dẫn đến vô sinh nam tăng lên khi mức độ chống oxy hóa không đủ để chống lại sự hình thành gốc tự do trong hệ thống sinh sản. Stress oxy hóa có thể gây chết tế bào và giảm khả năng sinh sản.Trong một số trường hợp, NAC đã được chứng minh là cải thiện khả năng sinh sản của nam giới.
Một điều kiện góp phần gây ra tình trạng vô sinh nam là varicocele. Khi các tĩnh mạch bên trong bìu bị to ra do tổn thương gốc tự do và phải tiến hành phẫu thuật.Trong một nghiên cứu trên 35 người đàn ông bị varicocele đã được cung cấp 600 mg NAC mỗi ngày trong ba tháng sau phẫu thuật. Sự kết hợp giữa phẫu thuật và bổ sung NAC đã cải thiện tính toàn vẹn của tinh dịch và tỷ lệ mang thai của vợ lên 22% so với nhóm đối chứng. Một nghiên cứu khác ở 468 nam giới bị vô sinh cho thấy bổ sung 600 mg NAC và 200 mcg selen trong 26 tuần giúp cải thiện chất lượng tinh dịch.
Các nhà nghiên cứu cho rằng bổ sung NAC nên được coi là một lựa chọn điều trị cho vô sinh nam. Ngoài ra, NAC có thể cải thiện khả năng sinh sản ở những phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) bằng cách tạo ra hoặc làm tăng chu kỳ rụng trứng.
1. 7. Giúp ổn định lượng đường trong máu bằng cách giảm viêm trong các tế bào mỡ
Lượng đường trong máu cao kết hợp béo phì góp phần gây ra tình trạng viêm trong mô mỡ. Điều này có thể dẫn đến hư hại hoặc phá hủy các thụ thể insulin, khiến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn.
Các nghiên cứu trên động vật cho thấy NAC có thể ổn định lượng đường trong máu bằng cách giảm viêm trong các tế bào mỡ và cải thiện tình trạng kháng insulin.
Khi các thụ thể insulin còn nguyên vẹn và khỏe mạnh, chúng sẽ loại bỏ đường ra khỏi máu một cách hợp lý, giữ mức trong giới hạn bình thường.Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu hơn về NAC để xác nhận những tác động này đối với việc kiểm soát lượng đường trong máu.
1.8. Giảm nguy cơ mắc bệnh tim bằng cách ngăn ngừa tổn thương oxy hóa
Tổn thương oxy hóa cho mô tim thường dẫn đến bệnh tim, gây đột quỵ, đau tim và các tình trạng nghiêm trọng khác. NAC có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim bằng cách giảm tổn thương oxy hóa cho các mô trong tim. Nó cũng đã được chứng minh là có thể làm tăng sản xuất oxit nitric, giúp tĩnh mạch giãn nở và cải thiện lưu lượng máu. Điều này giúp đẩy nhanh quá trình truyền máu trở lại tim và có thể làm giảm nguy cơ đau tim. Một nghiên cứu về ống nghiệm cho thấy, khi kết hợp với trà xanh, NAC dường như làm giảm thiệt hại từ cholesterol LDL bị oxy hóa, một yếu tố khác gây ra bệnh tim.
1.9. Tăng cấp độ Glutathione có thể cải thiện chức năng miễn dịch
NAC và glutathione cũng tăng cường sức khỏe miễn dịch. Nghiên cứu về một số bệnh liên quan đến thiếu hụt NAC và glutathione cho thấy chức năng miễn dịch có thể được cải thiện và có khả năng phục hồi bằng cách bổ sung NAC. Yếu tố này đã được nghiên cứu nhiều nhất ở những người bị virus suy giảm miễn dịch ở người (HIV). Trong hai nghiên cứu, việc bổ sung NAC dẫn đến sự gia tăng đáng kể chức năng miễn dịch cùng với sự phục hồi gần như hoàn toàn các tế bào giết người tự nhiên. Nồng độ NAC cao trong cơ thể bạn cũng có thể ngăn chặn sự sinh sản của HIV-1.
Một nghiên cứu về ống nghiệm đã chỉ ra rằng trong các tình huống bị tổn thương miễn dịch khác như cúm, NAC có thể cản trở khả năng sao chép của virus. Điều này có khả năng làm giảm các triệu chứng và giảm tuổi thọ của bệnh. Tương tự, các nghiên cứu ống nghiệm khác đã liên kết NAC với việc tiêu diệt và ngăn chặn sự nhân lên của tế bào ung thư.
2. Liều dùng
Không có khuyến nghị chế độ dùng cụ thể cho cysteine vì cơ thể có thể sản xuất một lượng nhỏ. Để cơ thể tạo ra axit amin cysteine, bạn cần có đủ lượng folate, vitamin B6 và vitamin B12. Những chất dinh dưỡng này có thể được tìm thấy trong đậu, đậu lăng, rau bina, chuối, cá hồi và cá ngừ. Trong khi hầu hết các loại thực phẩm giàu protein, như thịt gà, sữa chua, phô mai, trứng, hạt hướng dương và các loại đậu có chứa cysteine thì một số người vẫn chọn bổ sung NAC để tăng lượng cysteine.
NAC không hấp thụ tốt, nên được đề xuất bổ sung hàng ngày được chấp nhận với lượng là 600 - 1.800 mg NAC. NAC có thể được dùng dưới dạng tiêm tĩnh mạch - IV hoặc uống dưới dạng xịt khí dung hoặc ở dạng lỏng hoặc bột.
3. Phản ứng phụ
NAC được xem là an toàn cho người lớn khi được cung cấp dưới dạng thuốc theo toa. Tuy nhiên, với một lượng cao có thể gây buồn nôn, nôn, tiêu chảy và táo bón. Khi hít vào, nó có thể gây sưng miệng, chảy nước mũi, buồn ngủ và tức ngực.
Những người bị rối loạn chảy máu hoặc dùng thuốc làm loãng máu không nên dùng NAC, vì nó có thể làm chậm quá trình đông máu. NAC có mùi khó chịu khiến khó tiêu thụ. Nếu bạn chọn dùng nó, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước.
N-Acetyl Cysteine đóng một số vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người. Đặc biệt với vai trò bổ sung mức độ glutathione chống oxy hóa, điều chỉnh chất dẫn truyền thần kinh não quan trọng glutamate. Ngoài ra, NAC giúp hệ thống giải độc cơ thể. Các chức năng này làm cho các chất bổ sung NAC là một lựa chọn điều trị khả thi cho nhiều vấn đề sức khỏe. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định sử dụng NAC để tăng cường sức khỏe.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.
Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline.com
