“Dư vị sau cơn say” được biết với tên tiếng anh là Hangovers, đây là một thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng khó chịu sau khi uống rượu quá mức. Thuật ngữ này còn được biết đến với tên gọi dân gian là “cơn say lại”. Có rất nhiều biện pháp khắc phục tình trạng hangover hiệu quả, nhưng về mặt bằng chứng khoa học thì những biện pháp này vẫn còn hạn chế hoặc chỉ mới dừng lại ở mức giả thuyết. Mặc dù vậy, một vài chiến lược cho thấy tiềm năng trong việc cải thiện tình trạng hangover.
1. Hangover là gì?
Hangover( di chứng thường gặp sau cơn say) là tình trạng bao gồm các tác động sinh lý và tâm lý khó chịu khác nhau sau khi tiêu thụ đồ uống có chứa cồn, chẳng hạn như rượu, bia và rượu mạnh. Hangovers có thể kéo dài trong vài giờ hoặc hơn 24 giờ. Các triệu chứng điển hình của hangover có thể bao gồm đau đầu, buồn ngủ, khó tập trung, khô miệng, chóng mặt, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa (ví dụ, nôn, tiêu chảy), cảm giác đói, tâm lý nhạy cảm, trầm cảm, đổ mồ hôi, buồn nôn, dễ bị kích thích, khó chịu, và lo lắng.
Trong khi nguyên nhân của tình trạng Hangover này vẫn chưa được hiểu rõ, một số yếu tố được biết là có liên quan, bao gồm tích lũy acetaldehyde, thay đổi hệ thống miễn dịch và chuyển hóa glucose, mất nước, nhiễm toan chuyển hóa, rối loạn tổng hợp prostaglandin, tăng cung lượng tim, giãn mạch, thiếu ngủ và suy dinh dưỡng. Tác dụng phụ của các chất phụ gia hoặc sản phẩm phụ như các phân tử đồng đẳng ethanol có trong đồ uống có cồn cũng đóng một vai trò quan trọng. Các triệu chứng xảy ra điển hình sau khi tác dụng say của rượu bắt đầu biến mất, thường là vào buổi sáng sau một đêm uống nhiều rượu.
2. Tránh đồ uống có nhiều chất gây nghiện
Ethanol là thành phần hoạt chất chính trong các loại đồ uống có cồn, nhưng chúng cũng chứa một số dạng đồng đẳng hóa học của ethanol khác.
Trong quá trình lên men rượu, tinh bột sẽ được các loại nấm men chuyển hóa thành ethanol. Cùng lúc đó, một số chất thuộc dãy đồng đẳng hóa học của ethanol cũng được hình thành trong quá trình này.
Những phân tử này có thể là những chất gây độc cho cơ thể, bao gồm methanol, isopentanol và acetone. Đồ uống có cồn với hàm lượng các chất hóa học này cao sẽ làm gia tăng tần suất và cường độ của tình trạng hangover. Hai nghiên cứu cho thấy methanol, một loại đồng đẳng của ethanol thường gặp trong rượu có liên quan chặt chẽ với các triệu chứng hangovers.
Các loại đồ uống có nhiều đồng đẳng dạng này bao gồm rượu whisky, rượu cognac và rượu tequila. Rượu whisky Bourbon đặc biệt có nồng độ cao trong các đồng đẳng của ethanol. Mặt khác, các loại rượu không màu như vodka, gin và rượu rum có hàm lượng các chất đồng đẳng này thấp hơn. Trên thực tế, vodka hầu như không chứa các đồng dạng này.
Trong các nghiên cứu so sánh tác dụng của vodka (nồng độ các loại đồng đẳng thấp) và whisky (nồng độ các loại đồng đẳng cao), cả tần suất và mức độ của hangovers đều lớn hơn ở nhóm sử dụng rượu whisky so với nhóm sử dụng vodka.
Bạn có thể giảm đáng kể mức độ trầm trọng của các triệu chứng hangover bằng cách uống các loại rượu có chứa hàm lượng các đồng đẳng của ethanol thấp như rượu vodka, rượu gin hoặc rượu rum.
3. Uống một loại đồ uống có cồn vào sáng hôm sau
Điều trị hangover bằng cách uống một đồ uống có cồn khác nghe dường như có vẻ nghịch lý. Tuy nhiên, đây là một phương pháp làm giảm những triệu chứng của hangover nổi tiếng. Mặc dù phương pháp này chưa được chứng minh là hiệu quả nhưng có một số cơ sở khoa học thú vị đằng sau việc sử dụng rượu nhằm giảm các triệu chứng của hangover.
Nói một cách đơn giản, uống nhiều rượu được cho là ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa methanol, một loại đồng đẳng thường gặp được tìm thấy với lượng ít trong một số loại đồ uống có chứa cồn.
Sau khi uống, cơ thể bạn chuyển đổi methanol thành formaldehyde, một chất cực độc đối với cơ thể. Formaldehyde có thể là nguyên nhân chính để gây nên các triệu chứng hangover. Vì vậy, khi sử dụng thêm một lượng rượu chứa ethanol vào buổi sáng ngày hôm sau khi bạ đã uống say quá mức, có thể ức chế quá trình chuyển hoá có hại này, ngăn ngừa formaldehyde hình thành gây độc cho cơ thể.
Thay vào đó, methanol được thải ra khỏi cơ thể bạn thông qua đường hô hấp và tiết niệu của bạn. Đó là lý do tại sao ethanol thường được sử dụng để điều trị ngộ độc methanol. Tuy nhiên uống một loại đồ uống có chứa cồn vào buổi sáng không được khuyến cáo mạnh mẽ như một phương pháp điều trị tình trạng hangover. Mà phương pháp này chỉ đơn giản là có vai trì hoãn và kéo dài sự hấp thụ methanol, giúp cơ thể tự đào thải những chất độc này ra khỏi cơ thể.
Uống rượu buổi sáng có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng của hangover nhưng sẽ làm tăng nguy cơ phụ thuộc rượu và ảnh hưởng đến sức khỏe nhiều hơn do tác hại của chính ethanol gây nên. Uống một loại đồ uống có cồn vào sáng hôm sau là một phương thuốc giảm nhẹ hangover nổi tiếng. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây hại cho sức khỏe nhiều hơn là lợi ích giảm đi các triệu chứng hangover.
4. Uống nhiều nước
Rượu là một chất có tinh lợi tiểu, điều này sẽ khiến bạn đi tiểu thường xuyên hơn. Do đó, rượu có thể góp phần gia tăng tình trạng mất nước của cơ thể. Mặc dù mất nước không được coi là nguyên nhân chính gây nên các triệu chứng của hangover, nhưng nó có thể góp phần gây ra các triệu chứng như khát nước, đau đầu, mệt mỏi và khô miệng.
Tuy nhiên, mất nước là một vấn đề dễ dàng điều chỉnh vì chỉ cần đảm bảo uống đủ nước cho cơ thể sẽ giúp giảm tình trạng này đáng kể. Một nguyên tắc tốt là uống một ly nước hoặc một loại đồ uống không cồn khác trong lúc uống các đồ uống có cồn và uống ít nhất một ly nước lớn trước khi đi ngủ.
5. Ngủ đủ giấc
Rượu có thể cản trở giấc ngủ của bạn. Nó có thể làm giảm cả chất lượng và thời lượng giấc ngủ. Uống rượu nhiều có thể làm phá vỡ toàn bộ lịch trình giấc ngủ của bạn nếu bạn uống rượu quá khuya. Mặc dù ngủ không đủ giấc không gây ra các triệu chứng của hangover, nhưng nó có thể góp phần vào gia tăng sự mệt mỏi và khó chịu thường liên quan đến tình trạng hangover.
Ngủ nhiều sau khi uống nhiều rượu có thể giúp cơ thể phục hồi. Nếu bạn không thể ngủ và ngủ không thoải mái vào ngày hôm sau thì việc uống rượu quá mức có thể không phải là một lựa chọn sáng suốt đối với sức khỏe của bạn.
6. Ăn bữa sáng đầy đủ chất dinh dưỡng
Hangovers đôi khi có liên quan đến lượng đường trong máu thấp, hay còn gọi là tình trạng hạ đường huyết. Tình trạng này có xu hướng nghiêm trọng hơn ở những người có lượng đường trong máu thấp từ trước đó.
Mặc dù hạ đường huyết không phải là nguyên nhân chính gây nên các triệu chứng của hangover, nhưng nó có thể góp phần gây ra các triệu chứng, chẳng hạn như mệt mỏi, yếu cơ và đau đầu. Sau khi uống rượu, có một bữa sáng bổ dưỡng hoặc ăn một bữa ăn khuya có thể giúp duy trì lượng đường trong máu của bạn.
7. Xem xét bổ sung các thực phẩm chức năng
Hiện tượng viêm có thể giúp cơ thể bạn sửa chữa tổn thương ở mô và chống lại nhiễm trùng. Bằng chứng cho thấy nhiều triệu chứng của Hangover là do nồng độ các chất gây viêm này bất thường. Trên thực tế, một số loại thuốc chống viêm đã được chứng minh là khá hiệu quả đối với tình trạng hangover.
Nhiều loại thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật và thảo dược cũng có thể làm giảm viêm và giúp ngăn ngừa hangover. Các thực phẩm chức năng có tác động đến tình trạng hangover bao gồm hồng sâm, gừng và lê gai.
Lê gai là một thực phẩm có giá trị cao và tốt cho sức khỏe. Đây là quả của cây xương rồng Opuntia ficus-indica, được cho là có nguồn gốc từ Mexico. Trong một nghiên cứu ở 55 người trẻ, khỏe mạnh, uống chiết xuất từ quả lê năm giờ trước khi uống rượu giúp làm giảm 62% nguy cơ gây xuất hiện các triệu chứng của hangover nghiêm trọng.
Mặc dù những thực phẩm chức này không ngăn ngừa hoàn toàn các triệu chứng của hangover, nhưng các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ thực vật có thể làm giảm đáng kể các triệu chứng của bạn.
8. Uống rượu ở mức độ vừa phải hoặc không uống
Mức độ nghiêm trọng của hangovers gia tăng theo lượng rượu mà bạn tiêu thụ.Vì lý do này, cách tốt nhất để ngăn ngừa tình trạng hangover là uống có chừng mực hoặc kiêng hoàn toàn. Lượng rượu cần thiết để khởi phát các triệu chứng hangover là khác nhau, tùy thuộc và cơ địa của mỗi cá nhân.
Một số người chỉ cần uống một lượng nhỏ khoảng 1 đến 2 ly rượu cũng có thể gây nên tình trạng này, nhưng hầu hết các trường hợp xuất hiện triệu chứng cần lượng rượu tiêu thụ nhiều hơn nữa. Khoảng 23% mọi người dường như không gặp phải tình trạng hangover bất kể lượng rượu mà họ tiêu thụ là bao nhiêu.
Tóm lại, cơn hangover do rượu là tình trạng xuất hiện các triệu chứng gây khó chịu như chóng mặt, nhức đầu, mệt mỏi, buồn nôn, thường xuất hiện vào sáng ngày hôm sau, sau khi bạn sau khi uống quá nhiều. Một số chiến lược có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của hangovers, bao gồm ngủ đủ giấc, ăn sáng đầy đủ chất dinh dưỡng, uống nhiều nước và tránh đồ uống có nhiều chất đồng đẳng của ethanol. Nhưng cách tốt nhất để tránh hangover là uống rượu một cách vừa phải hoặc tốt hơn nữa là không nên uống rượu.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline.com
