Tìm hiểu về hội chứng Alpha-gal

Hội chứng Alpha-gal là tình trạng hiếm gặp trên toàn thế giới. Người bệnh xuất hiện phản ứng dị ứng thực phẩm mỗi khi ăn thịt động vật, chủ yếu là với thịt đỏ. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc bệnh nhân bị loài bọ Lone Star đốt, trong nước bọt của loài bọ này có chứa Alpha-gal.

Hội chứng Alpha-gal là một loại dị ứng thực phẩm với thịt đỏ. Ở Hoa Kỳ, hiện tượng này thường gây ra bởi vết cắn của loài bọ Lone Star, qua đó truyền một loại phân tử đường gọi là Alpha-gal vào cơ thể bệnh nhân. Ở một số người, điều này gây kích hoạt một phản ứng miễn dịch đặc biệt, dẫn đến tình trạng dị ứng thực phẩm từ nhẹ đến nghiêm trọng khi ăn phải thịt đỏ.

Bọ Lone Star (hay còn gọi là bọ ngôi sao đơn độc, tên khoa học là Amblyomma americanum) được tìm thấy chủ yếu ở miền đông nam Hoa Kỳ và hầu hết các trường hợp mắc hội chứng Alpha-gal đều xảy ra ở khu vực này. Tuy nhiên, tình trạng này dường như lan rộng hơn về phía bắc và phía tây của Hoa Kỳ. Hội chứng Alpha-gal cũng đã được phát hiện ở Châu Âu, Châu Úc và Châu Á, tại những nơi này người ta đã tìm ra các loại bọ khác cũng mang phân tử Alpha-gal.

Hiện nay chưa có cách điều trị hội chứng Alpha-gal, bệnh nhân phải chủ động tránh ăn thịt đỏ. Để phòng ngừa, cần bảo vệ cơ thể, tránh vết cắn của loài bọ mang Alpha-gal. Bảo vệ chống lại bọ ve bằng cách mặc quần dài, áo sơ mi dài tay, sử dụng thuốc chống côn trùng khi làm việc và hoạt động trong khu vực nhiều cây cối, nhiều cỏ rậm rạp.

Các dấu hiệu và triệu chứng của phản ứng dị ứng Alpha-gal thường xuất hiện trễ hơn so với các kiểu dị ứng thực phẩm khác. Hầu hết các trường hợp dị ứng thực phẩm phổ biến, ví dụ như dị ứng với đậu phộng hoặc hải sản, đều xảy ra trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc. Đối với hội chứng Alpha-gal, các dấu hiệu thường chỉ xuất hiện sau 3 - 6 giờ sau khi ăn thịt đỏ, bao gồm:

• Phát ban, ngứa, bong vảy da (chàm);
• Sưng môi, mặt, lưỡi, cổ họng hoặc các bộ phận khác trên cơ thể;
• Thở khò khè hoặc khó thở;
• Sổ mũi;
• Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn hoặc nôn;
• Hắt xì;
• Nhức đầu;
• Sốc phản vệ - một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có khả năng gây suy hô hấp, đe dọa tử vong.

Các bác sĩ cho rằng, khoảng cách xa giữa thời điểm ăn thịt đỏ và thời điểm xuất hiện phản ứng dị ứng là một lý do khiến hội chứng alpha-gal bị bỏ qua trong quá trình chẩn đoán dị ứng.

Đối với những người mắc hội chứng Alpha-gal chủ yếu xảy ra ở miền đông nam Hoa Kỳ và một phần của New York, New Jersey và New England. Cư dân sống tại các vùng khác trên thế giới có nguy cơ cao mắc hội chứng Alpha-gal nếu:

• Bản chất công việc phải dành nhiều thời gian ở ngoài trời;
• Bị nhiều vết cắn của các loài bọ, đặc biệt là bọ Lone Star;
• Có bất thường trong tế bào mast như bệnh tế bào mast hệ thống không hoạt động (indolent systemic mastocytosis - ISM).

Ngoài Hoa Kỳ, hội chứng Alpha-gal đã được ghi nhận ở nhiều nơi khác trên thế giới như Châu Âu, Châu Úc và nhiều khu vực ở Châu Á. Một số loại ve có mang phân tử alpha-gal xuất hiện cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Hội chứng Alpha-gal có thể gây biến chứng sốc phản vệ do dị ứng thực phẩm. Cấp cứu cho tình trạng này cần dùng thuốc tiêm epinephrine (adrenaline) và chuyển ngay đến phòng cấp cứu của cơ sở y tế.

Các dấu hiệu và triệu chứng của sốc phản vệ do dị ứng thực phẩm bao gồm:

• Suy hô hấp;
• Sưng họng, dẫn đến khó thở;
• Huyết áp giảm nghiêm trọng (sốc);
• Mạch nhanh;
• Chóng mặt, hoa mắt, thậm chí mất ý thức.

Dựa trên những nghiên cứu gần đây, các bác sĩ tin rằng, một số người bị sốc phản vệ thường xuyên không rõ nguyên nhân có thể đang sống chung với hội chứng Alpha-gal nhưng chưa được chẩn đoán.

Tương tự như với bất kỳ loại dị ứng thực phẩm nào, điều trị hội chứng Alpha-gal chủ yếu là tránh ăn thực phẩm gây kích hoạt phản ứng dị ứng, cụ thể ở đây là thịt đỏ. Luôn kiểm tra nhãn thành phần trên các loại thực phẩm mua tại cửa hàng và đảm bảo chúng không chứa thịt đỏ hoặc các thành phần có nguồn gốc từ thịt đỏ. Kiểm tra cả những gói súp, gói nước sốt và thành phần gia vị trong các sản phẩm đóng gói sẵn. Tham khảo thêm ý kiến bác sĩ về danh sách các thực phẩm cần tránh, bao gồm cả những chất chiết xuất từ ​​thịt được sử dụng trong hương liệu. Tên của chúng có thể khó nhận biết đối với đa số người tiêu dùng.

Thận trọng khi đi ăn tại nhà hàng và các cuộc họp mặt tiệc tùng. Nhiều người chưa hiểu rõ về mức độ nghiêm trọng của dị ứng thực phẩm và thậm chí không biết có hội chứng dị ứng thịt đỏ tồn tại. Nếu bạn lo lắng không biết một loại thực phẩm nào đó có nguy cơ gây dị ứng cho bạn hay không thì tuyệt đối đừng ăn thử chúng. Nếu phải dùng bữa chung với nhiều người, hãy chuẩn bị khẩu phần ăn của riêng bạn.

Khi gặp một phản ứng dị ứng thực phẩm nghiêm trọng, bệnh nhân cần được tiêm epinephrine khẩn cấp và chuyển ngay đến phòng cấp cứu. Nhiều người bị hội chứng Alpha-gal mang theo một thiết bị tiêm epinephrine tự động để tự cấp cứu trong trường hợp nguy kịch. Khi được chẩn đoán mắc hội chứng Alpha-gal, bác sĩ có thể kê toa cho bệnh nhân dạng thuốc tự động này.

Những triệu chứng của hội chứng Alpha-gal có thể giảm bớt hoặc thậm chí biến mất theo thời gian nếu bệnh nhân không bị thêm vết cắn nào từ bọ ve mang Alpha-gal. Một số người mắc bệnh này đã có thể ăn thịt đỏ trở lại sau 1 - 2 năm sống chung với bệnh.

Cách tốt để ngăn ngừa hội chứng Alpha-gal là tránh đi vào những vùng có bọ ve sống, đặc biệt là những khu vực nhiều cây cối, rậm rạp, nhiều cỏ mọc dài. Bạn có thể làm giảm nguy cơ mắc hội chứng Alpha-gal với một số biện pháp phòng ngừa đơn giản:

• Mặc đồ kín: Khi phải đi vào những khu vực nhiều cây cối hoặc cỏ dài, hãy mang giày kín, quần dài nhét vào tất, áo sơ mi dài tay, đôi mũ và đeo găng tay. Cố gắng đi men theo những đường mòn, tránh đi bộ qua những bụi cây rậm rạp và cỏ dài;
• Sử dụng thuốc chống côn trùng: Dùng các sản phẩm chống côn trùng phù hợp cho làn da của bạn. Cha mẹ nên bôi thuốc cho trẻ, tránh tay, mắt và miệng. Thuốc chứa hóa chất có thể độc hại cho sức khỏe của trẻ, do đó nên làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất;
• Dọn dẹp sân vườn, phát quang bụi rậm, dọn sạch những nơi có nhiều lá cây, thường là nơi trú ngụ của bọ ve. Những khúc gỗ nên bảo quản kỹ, tránh thu hút côn trùng đến;
• Vệ sinh cơ thể sạch sẽ khi vào trong nhà. Loài bọ ve có thể lưu lại trên da bạn hàng giờ. Tắm và sử dụng khăn lau có thể loại bỏ bọ ve trên da;
• Khi phát hiện trên người có bọ ve, cần loại bỏ càng sớm càng tốt với nhíp. Nhẹ nhàng gắp lấy phần gần đầu hoặc miệng của nó, không nên bóp hoặc nghiền nát chúng khi chưa loại bỏ ra khỏi cơ thể. Bôi thuốc sát trùng nếu đã bị bọ cắn.

Nếu nhận thấy triệu chứng dị ứng với thịt đỏ, rất có thể bạn đã bị hội chứng Alpha-gal do bị cắn bởi loài bọ có mang phân tử gây dị ứng. Trường hợp này cần được chẩn đoán chính xác, tìm cách điều trị và phòng ngừa thích hợp.

Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org