Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Trần Minh Tuấn - Bác sĩ Tai mũi họng - Phẫu thuật đầu cổ - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Phẫu thuật cắt dây thần kinh Vidian được chỉ định đối với bệnh nhân bị viêm mũi vận mạch nặng, chảy nước mũi nặng, đã được điều trị nội khoa bằng thuốc nhưng không thuyên giảm. Vậy sau phẫu thuật cắt dây thần kinh vidian có bị tai biến gì không?

Dây thần kinh Vidian được tạo thành từ dây thần kinh đá lớn tách ra từ hạch gối, sau đó kết hợp với dây thần kinh đá sâu từ đám rối động mạch cảnh. Dây thần kinh Vidian thoát ra từ phía sau hạch bướm khẩu cái khoảng từ 5 - 6cm.

Phẫu thuật cắt dây thần kinh Vidian là phẫu thuật nội soi đường mũi để cắt dây thần kinh Vidian.

Chỉ định phẫu thuật dây thần kinh Vidian đối với những trường hợp sau:

• Bệnh nhân bị viêm mũi vận mạch đã được điều trị nội khoa nhưng không đáp ứng, triệu chứng không thuyên giảm. Viêm mũi vận mạch là bệnh có các triệu chứng như viêm mũi dị ứng nhưng không xác định rõ nguyên nhân gây bệnh.
• Bệnh nhân bị chảy nước mắt, nước mũi nặng và tiến triển thành mãn tính.

Chống chỉ định phẫu thuật dây thần kinh Vidian đối với những trường hợp sau:

• Bệnh nhân bị viêm xoang hàm mãn tính.
• Trẻ chưa mọc răng vĩnh viễn.

Phẫu thuật cắt dây thần kinh Vidian gồm các bước tiến hành sau:

• Bước 1: Bệnh nhân nằm ngửa trên bàn phẫu thuật. Bác sĩ tiến hành gây mê toàn thân hoặc gây tê tại chỗ.
• Bước 2: Bác sĩ đặt bấc vào mũi có tẩm thuốc co mạch.
• Bước 3: Vị trí lỗ bướm khẩu cái được xác định là nằm ở phía sau và trên đuôi cuốn giữa, ở ngoài và phía trên cửa mũi sau khoảng 1,2cm. Dùng que thăm dò đầu tù để thăm dò lỗ bướm khẩu cái.
• Bước 4: Tại vị trí động mạch bướm khẩu cái, bác sĩ tiến hành tiêm tê dưới niêm mạc. Tiêm vào lỗ khẩu cái lớn 2ml dung dịch xylocain 1% với epinephrine 1:100.000 để phong bế thần kinh bướm khẩu cái hai bên trước khi bộc lộ dây thần kinh Vidian.
• Bước 5: Bác sĩ dùng dao lưỡi liềm để rạch niêm mạc theo hướng nằm ngang và cách bờ dưới của lỗ bướm khẩu cái khoảng từ 5 - 10mm, tránh làm tổn thương các nhánh động mạch bướm khẩu cái.
• Bước 6: Bác sĩ dùng bay chia độ để tách vạt niêm mạc sát xương, sau đó mở rộng vạt niêm mạc về phía trên để bộc lộ lỗ bướm khẩu cái. Sử dụng curette để mở rộng lỗ bướm khẩu cái về phía sau và xuống dưới nếu kích thước lỗ bướm nhỏ, bằng cách này có thể bộc lộ rõ ống dây thần kinh Vidian.
• Bước 7: Ngay sau hạch bướm cái là dây thần kinh Vidian, kéo hạch ra trước và sử dụng móc để bộc lộ dây thần kinh Vidian. Dùng kéo phẫu thuật cắt dây thần kinh Vidian.
• Bước 8: Phủ lại vạt niêm mạc và chèn gelfoam, merocel.

Sau phẫu thuật cắt dây thần kinh Vidian 24 giờ, bệnh nhân được rút merocel, sử dụng thuốc giảm đau, chống viêm và kháng sinh, nước muối sinh lý để rửa mũi.

Bệnh nhân có thể bị chảy máu do các tĩnh mạch hoặc động mạch bướm khẩu cái bị tổn thương. Khi đó bác sĩ có thể xử trí chảy máu bằng nhét bấc hoặc kỹ thuật đông điện.

Người bị viêm mũi vận mạch, chảy mũi nặng đã dùng thuốc nhưng không hết có thể được chỉ định điều trị phẫu thuật cắt dây thần kinh Vidian.