Điều trị thành công Covid-19 bằng tế bào gốc tại Mỹ

Bài viết được viết bởi ThS. Nguyễn Tiến Lung - Khối liệu pháp tế bào, Trung tâm Công Nghệ Cao Vinmec

Tháng 04/2020, Công ty Công nghệ sinh học RESTEM và tổ chức chăm sóc sức khỏe phi lợi nhuận Baptist Health South Florida đã thông báo rằng ba bệnh nhân COVID-19 bị hội chứng suy hô hấp cấp là những người đầu tiên được điều trị thành công với tế bào gốc trung mô dây rốn tại Mỹ.

Suy hô hấp cấp là tình trạng phổi đột nhiên không đảm bảo chức năng trao đổi khí gây ra thiếu oxy máu, kèm theo hoặc không kèm theo tăng CO2 máu. Trong thử nghiệm này, các bệnh nhân mắc suy hô hấp cấp do COVID-19 được truyền tế bào gốc trung mô dây rốn qua đường tĩnh mạch.

Kết quả cho thấy chỉ vài ngày sau truyền, nhu cầu oxy của họ giảm từ 100% xuống dưới 50%, kèm theo đó là sự giảm đáng kể nồng độ trong máu của các dấu ấn sinh học (marker) xác định tình trạng viêm.

Theo tiến sĩ Guenther Khoehne, phó giám đốc kiêm trưởng đơn nguyên cấy ghép máu và tủy của Viện Ung thư Miami, khả năng đáng chú ý của các tế bào này là giảm thiểu các quá trình viêm nhiễm, do đó là công cụ đầy hứa hẹn cho bệnh nhân COVID-19 cũng như các bệnh khác. Những bệnh nhân này đã cải thiện tình trạng phổi của họ nhanh hơn nhiều so với những bệnh nhân được điều trị bằng các liệu pháp thử nghiệm khác.

Các tế bào gốc trung mô tiết ra các chất như interleukin-1 (IL-1), IL-6, yếu tố tăng trưởng tế bào gan (HGF), Prostaglandin E2 (PGE2),... để điều hòa trực tiếp, hoặc điều hòa gián tiếp qua các tế bào miễn dịch khác, từ đó hoạt hóa tế bào T điều hòa, tế bào B điều hòa, các đại thực bào M2, cũng như ức chế tế bào T chức năng, tế bào B chức năng, bạch cầu đa nhân trung tính.

Đây là kết quả của thử nghiệm được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép khẩn cấp. Với những kết quả khả quan đó, FDA đã phê duyệt thử nghiệm lâm sàng pha 1/2a với tên gọi SUCCESS (The Systemic Umbilical Cord Cells to Ease Severe Syndrome with COVID-19) nhằm đánh giá việc sử dụng tế bào gốc trung mô dây rốn trong điều trị bệnh nhân mắc hội chứng suy hô hấp cấp do COVID-19.

Thử nghiệm này sẽ được thực hiện trên 60 bệnh nhân, xem xét liệu sử dụng loại tế bào này có thể là phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân COVID-19 tình trạng nặng hay không.

Tế bào gốc trung mô (Mesenchymal stem cell- MSCs) là những tế bào gốc trưởng thành, có khả năng tự tăng sinh và biệt hóa thành các tế bào thuộc mô liên kết như mỡ, xương, sụn và một số loại tế bào khác như tế bào thần kinh, gan, tụy, thận....

Ngoài ra, chúng còn tiết ra các hoạt chất nuôi dưỡng tế bào, tái tạo mạch máu, các yếu tố chống viêm, ngăn chặn sự chết tế bào và có khả năng điều hòa miễn dịch.

Tế bào gốc trung mô dây rốn được tách từ phần dây rốn của trẻ sơ sinh, có nhiều ưu điểm như: khả năng tăng sinh lên số lượng lớn trong phòng thí nghiệm, tính miễn dịch thấp và khả năng điều hòa miễn dịch cao,... Nhờ vậy, loại tế bào này được hứa hẹn ứng dụng để điều trị các bệnh cấp và mãn tính, trong đó có suy hô hấp cấp và nhiều bệnh lý khác liên quan đến COVID-19.