Đặt catheter đám rối cánh tay giảm đau sau mổ

Bài viết bởi Bác sĩ Nguyễn Đức Thọ - Khoa Gây mê phẫu thuật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Gây tê thần kinh dưới hướng dẫn siêu âm là phương pháp tiêm thuốc gây tê vào trong bao dây thần kinh sát với các dây thần kinh giúp giảm đau trong khi phẫu thuật và giảm đau sau mổ.

Vì tác dụng của thuốc tê thường là ngắn nên muốn giảm đau kéo dài cho bệnh nhân sau phẫu thuật bác sĩ phải luồn một ống thông bằng nhựa ( Catheter ) vào trong bao dây thần kinh để truyền liên tục hoặc bơm ngắt quãng thuốc tê vào sát dây thần kinh mà không phải chích gây tê lặp lại. Cathter có thể được lưu 2 đến 3 ngày sau mổ để giảm đau cho bệnh nhân

Đây là một kỹ thuật mới, nổi bật với nhiều ưu điểm khi không phải sử dụng Morphin và các tiền chất morphin, giúp giảm các tác dụng phụ của morphin như: buồn nôn, nôn, bí tiểu, táo bón, thậm chí gây nghiện

Chi phối cảm giác cho chi trên là các dây thần kinh Mũ, thần kinh Quay, Trụ, Giữa, thần kinh cơ bì. Các dây thần kinh này đều xuất phát từ đám rối thần kinh cánh tay

Đám rối thần kinh cánh tay là một mạng lưới thần kinh lớn, kéo dài từ cổ xuống nách.Đám rối được tạo bởi các ngành trước của rễ thần kinh tuỷ cổ C5 , C6, C7, C8, T1. Từ các ngành này tạo nên các thân nhất, thân nhì và các dây thần kinh

Từ cổ xuống nách, đám rối thần kinh cánh tay được một bao tổ chức liên kết bao bọc do đó khi đưa thuốc tê vào bao này, thuốc tê sẽ ngấm tới các thành phần của đám rối làm ức chế dẫn truyền của các dây thần kinh và đạt hiệu quả giảm đau

Catheter là một ống thông bằng nhựa mềm được sản xuất đặc biệt để sử dụng trong y khoa, chúng được đặt vào các khoang bên trong cơ thể như mạch máu, bao dây thần kinh, khoang màng phổi, ổ bụng, bàng quang, nhằm mục đích bơm thuốc, cung cấp dịch truyền cho cơ thể hoặc dẫn lưu dịch cơ thể ra ngoài. Ống thông này có thể được lưu tạm thời trong cơ thể cho đến khi đặt được mục tiêu điều trị

Giảm đau cho tất cả các phẫu thuật ở chi trên từ vai tới bàn tay. Tuy nhiên bác sĩ gây mê có thể đánh giá mức độ đau của phẫu thuật để quyết định có áp dụng phương pháp này hay không

Bệnh nhân không đồng ý. Bệnh nhân dị ứng với thuốc tê. Nhiễm trùng vùng gây tê. Bệnh nhân động kinh, tâm thần. Không gây tê đám rối cánh tay 2 bên cùng một thời điểm vì dễ dẫn đến ngộ độc thuốc tê do quá liều. Không gây tê đám rối cánh tay trên xương đòn khi có bệnh lý ở phổi bên đối diện (tràn máu, tràn khí khoang màng phổi...). Bệnh nhân có rối loạn đông máu hay đang dùng thuốc chống đông

Bệnh nhân nằm ngửa quay mặt về phía đối diện bộc lộ vùng cổ vai bên gây tê. Bác sĩ gây mê sẽ sử dụng máy siêu âm để xác định vị trí đám rối cánh tay, sau đó dụng một cây kim chuyên dụng dưới hướng dẫn siêu âm, đâm kim vào trong bao liên kết gần sát với các dây thần kinh, rồi luồn ống thông ( catheter ) qua cây kim vào vị trí thích hợp phía trong bao liên kết sát với các dây thần kinh. Bác sĩ sẽ cố định chắc chắn phần ống thông còn lại phía ngoài vào da và lưu ống thông trong vòng 2 đến 3 ngày để bơm thuốc giảm đau cho bệnh nhân

Đưa thuốc tê vào khoang ngoài màng cứng, dưới nhện vùng cổ, (bệnh nhân bị tê cao). Gây tê hạch sao (Hội chứng Horner). Tê dây thần kinh hoành. Tê dây thanh quản trên ( bệnh nhân có thể khan tiếng ). Tổn thương thần kinh (rối loạn cảm giác ở một vùng da do thần kinh chi phối ). Ngộ độc thuốc tê quá liều hoặc đưa thuốc tê vào lòng mạch máu. Tràn khí khoang màng phổi. Tổn thương động mạch gây ra khối máu tụ

Với những tiến bộ về kĩ thuật đặc biệt là dưới hướng dẫn siêu âm các bác sĩ gây mê có thể xác định chính xác dây thần kinh cần gây tê. Dùng kim chuyên dụng cho gây tê đi vào bao dây thần kinh, phối hợp giữa siêu âm và máy dò thần kinh để xác định các dây thần kinh nằm trên đường đi của kim, tránh chọc vào mạch máu. Nhờ đó giảm thiểu được các tai biến, biến chứng như tổn thương dây thần kinh, tiêm thuốc vào mạch máu gây ra ngộ độc thuốc tê, tiêm thuốc không đúng vị trí dẫn đến thất bại trong kỹ thuật.

Bệnh viện Vinmec hiện đang áp dụng kĩ thuật này để giảm đau rất hiệu quả cho bệnh nhân sau phẫu thuật, mang lại sự hài lòng của bệnh nhân.